Elli-Altmış yıl süren kesif bir diktatörlük kışından sonra kendi baharlarını yaşamaya başlayan Arap halkları için son hava durumu nasıl? Bu soruyu Arap devrimcileri sürekli sorma gereğini hissediyor. Süreç içinde yaşamakta oldukları sıkıntılar, eski rejimin kalıntılarının hala egemenliklerini sürdürmek için araya sokmaya çalıştıkları hileler, süreç içinde yaşanan hayal kırıklıkları, baharın yalancı bir bahar olduğu duygusunu zaman zaman yaşatıyor. Gerçekten, özellikle Mısır'da, Mübarek'in gitmesinden sonra henüz Tahrir meydanında hayali kurulan bir çok şey elde edilmiş değil. Askerin devrim sürecinde rejim yanlısı olmakta direnmeyen ve devrimcilerin paralelinde konumlanan tavrının bedelini sürekli bir askeri vesayet olarak ödetme ihtimali hiç de azımsanacak bir ihtimal değil. Seçim sürecini halen istediği gibi asker yönetiyor. 28 Kasım'da başlayacak olan ve üç ayrı bölgede üç ayrı zamanda gerçekleşecek olan seçimin bu haliyle yapılması tamamen askeri düzen tarafından kararlaştırılıyor ve bunun ne kadar demokratik bir iradenin tecellisini sağlayacağında herkesin kuşkusu var. Neredeyse üç aya yayılacak bir seçime şaibe karışmaması neredeyse imkansız. Askerin ekonomik iştirakleri ise ayrı ama çok önemli bir konu. Bütün bunlar devrimcilerde zaman zaman hayal kırıklıkları yaratıyor ve geleceğe dair karamsar kılabiliyor. O kadar ki yapılanların neresinin devrim olduğu sorusu sıkça sorulmaya başlanıyor. Buna mukabil bütün bu tartışmaların özgürce yapılabiliyor olduğu ve bunların üstüne bir gelecek inşa etmenin imkanlarının arandığı bir aşamada olduğunun herkes bilincinde. Bu da devrimin tahakkuk etmiş olduğunu yeterince hatırlatan bir gerçek. Devrim bir gecede olup biten bir hadise değil, bir süreçtir. Arap devrimlerinin kendine özgü bir tabiatı var, bu onun devrim niteliğini başkalarıyla karşılaştırırken sorular üretebiliyor. Ama anlaşılması gereken bir şey de bilinen tarihsel devrimlerin de hiç birinin herşeyi bir gecede değiştirmiş olmadığıdır. Devrim niteliğindeki olaylar hakkındaki imgeler o devrimlerin gerçeklerinden çok daha ideal tablolar kurar. Bu çok doğal bir hatırlama veya tarihsel olayları soyutlama biçimidir. Fransız Devrimi'nin, mesela, hemen akabinde gerçekleşen kıyımları yaşayanlar devrim sürecini sonradan Devrim'e atfedilen ideal özelliklerden çok daha farklı olarak, muhtemelen vahşi gerçekleriyle, ihanetleriyle, acılarıyla, hayalkırıklıkları ve pişmanlıklarıyla yaşamıştır. Aynı şekilde diğer devrimlere de bakılabilir. Arap devrimleri ise henüz içinden geçmekte olduğumuz bir süreçtir. Bu sürecin şimdi bile elde bir müktesebatı sayılamayacak kadar çoktur. İki gündür İstanbul'da koordinatörlüğünü Doç. Dr. İbrahim Kalın'ın yaptığı Kamu Diplomasisi ile Georgtown Üniversitesinden John Esposito'nun ortaklaşa düzenledikleri "Diktatörlükten Demokrasiye Geçiş" başlıklı bir çalıştayda Arap Baharının son hava durumu ve gelecek durum perspektifleri beyin fırtınaları şeklinde ele alındı. Çalıştaya başta Mısır ve Tunus olmak üzere bir çok Arap ülkesinden çok önemli isimler davetliydi. Mısır'dan Fehmi Huveydi, Nadia Mustafa ve başkanlık yarışının en önemli adaylarından Abdulmunim Ebulfutuh ile Tunus'tan Raşid Gannuşi ve çok sayıda siyasetçi, gazeteci ve entelektüel katılımcı devrim sürecinin mevcut durumunu ve geleceğini tahlil ettiler. Devrim süreci hakkındaki karamsar yorumların yüksek beklentilere dayanıyor olması mümkün ama daha ziyade değişimi takdir edemeyen, varolan değişimin arkasında hep başka güçlerin parmağını arayan bir siyasi kinizmle malul. Bu tür yaklaşımların iyimserlik aleyhindeki söylemleri ise aslında kadercilik ve teslimiyetten, hatta bir yerde devrimin arkasında varsaydıkları mevhum odaklara olağanüstü güçler vehmetmekten başka bir işe yaramıyor. Çalıştaya katılanlara akşam yemeginde hitap eden AK Parti Adana milletvekili Ömer Çelik "İsrail ve ABD bu yaklaşımları duymaktan eminim ki çok hoşlanıyordur, çünkü sahip olmadıkları gücün kendilerine atfedilmesinden, bedavadan bir güç kazanmış oluyorlar" derken siyasetin doğasına dair çok önemli bir ilkeyi işaret ediyordu. Siyaset, insana özgü, insana en çok yaraşan bir eylemdir. Siyaset insan özgürlüğünün nihai realizasyonudur ve ihtiyaç duyduğu en önemli şey bir miktar iyimserliktir. İyimser olmadan kendi eyleminize inanamaz, dolayısıyla dünyayı değiştiremez ve tarih yapamazsınız. İbrahim Kalın'ın Bosna-Hersek Başmüftüsü Mustafa Çeriç'ten iyimserlik üzerine aktardığı bir anekdot bu mevzuyu kapatacak cinstendi. Çeriç, Martin Luther'in "Bir rüyam var" demek yerine serzenişte bulunan, alabildiğine asabi, şekvacı ve karamsar bir yaklaşım benimsediğini düşünmeye davet etmiş. O taktirde Luther'in yaptıklarının onda birini bile yapabileceğini tasavvur edebilir misiniz? Arap Baharı hiç bir şey yapmadıysa bile toplumun bir şeyler isteyebileceğine, istediğinde bunu gerçekleştirebileceğine dair inancı diriltmiştir. Bu, Devrim'in elde bir müktesebatıdır. Bundan sonrası tabii ki süreç işidir, bu sürecin başarılı bir biçimde yönetilebilmesi ve bu süreci rayından saptırmak isteyeceklere karşı uyanık olunabilmesi meselesidir. * * * ARTUKLU ÜNİVERSİTESİ'NDE MİDYAT SEMPOZYUMU Dün başlayan ve bugün de devam etmekte olan bir başka etkinlik de Midyat'ta. Artuklu Üniversitesinin düzenlediği Midyat Sempozyumu zamanlaması ve mekanı itibariyle oldukça anlamlı bir etkinlik. Yeni açılan üniversitelerin en önemli işlevlerinden biri her birinin kendi kurulduğu şehre ve coğrafyaya ait bütün tarihsel, kültürel ve beşeri birikimin arkeolojisini yapması ve şehre ait hafızayı deşifre etmesi oluyor. Bu üniverseteler kurulmadan önce o şehre ait doğru dürüst bir bilgi birikimi yokken daha sonra kurulan tarih, edebiyat, coğrafya ve diğer bölümlerin çalışmaları sayesinde o şehirler tarih sahnesine adeta yeniden dönmüş oluyor. Bilgi, ilgi olduğu sürece gelişir. İlginin oluşması da böylesi bir vesileye ihtiyaç duyuyor demek. Mardin Artuklu Üniversitesi kurulduğu günden beri çok dikkat çekici toplantılara, çalışmalara ve yayınlara imza atıyor. Tam bir entelektüel ve dost canlısı olan rektör Prof. Serdar Bedii Onay'ın yönetiminde daha nice çalışmalara imza atacağından eminim. Sempozyuma program çakışması dolayısıyla önceden niyetlendiğim halde katılamadım, ama davetli listesi ve sunulan tebliğlerden, katılamadığım için şu ana kadar en çok hayıflandığım bir toplantı oldu. Emeği geçen herkesi tebrik ediyorum.