Washington DC - TUSKON'cular ABD ile ekonomik ilişkilerin önünde engelleri tarıyor, çözümü için de kafa yoruyor. MARİFED Başkanı Ahmet Çiğer de aramızda. ABD'de ithalatın tekelleşmiş olmasından yakınıyor. Nerede farklı ki! Piyasa ekonomisi palavra. Dünya finans ve ticaret tröstleri altında inim inim inliyor. Malı toptancılar alıyor, iç piyasadakilere dağıtıyor. ABD'liler on yıllarca Japonya'nın dağıtım kanallarının tekelleşmiş olmasından yakınıyorlardı. Sanki burada farklı. Türkiye gibi ülkelerin, küçük ölçekli sanayici ve tüccarların işi zorlaşıyor. Bunu aşmak için TUSKON gibi örgütlü yapılar ve devlet destekleri ile girmek gerekiyor. Bu noktada TUSKON ABD temsilcisi Dr. Hakan Taşçı altyapı eksikliğinden bahsediyor. "ABD'nin dış ticaretinin yüzde 50'si şirket içi ticaret. Mesela Çin'deki Apple buradakine satıyor. Bizim şirketlerimizin burada ofisi olması lazım. Elçilik veya ticaret ataşeliği ithalatçı firma listesi çıkarabilir ama sektörü araştırma, altyapısını hazırlama, fiyat tutturabilir mi buna yönelik mekanizmamız yok. Danışmanlık mekanizması getirmek lazım. Ticari ataşeler gelir, 3 yıl kalır gider. Devamlılık lazım. Belki devamlı eleman çalıştırılabilir." diyor. Elalem kalıcı ticaret evleri kurarken biz henüz kalıcı bir elemandan bahsediyoruz. Başbakan ve Zafer Çağlayan bütün bunların farkında ve harıl harıl eleman sayısını artımaya çalışıyorlar. Türkiye'yi şimdiye kadar 'küçük olsun, benim olsun' diyen küçük beyinli adamlar yönetmiş de, bu gecikme ondan. Şaşıracaksınız ancak, ekonomist olan Taşçı, "Çin buraya ucuz ürün vererek girmedi. 15-20 ayrı yerde büyük lojistik merkezi kurup mallarını buradan dağıtarak girdi. Bizim altyapı çalışmamız yok. Yeni yeni başlıyor. Los Angeles limanı için konuşuldu, ama ne aşamada? Ondan önce yapılabilecek Norfolk, New Jersey'nin aşağısı, Houston çok ciddi alternatifler olabilir. Gümrükten, depolamadan kaynaklanan sorunları çözmek için mekanizmalar üretmek lazım. Bunlar devletin yapabilecekleri. Özel sektörün de yapabilecekleri var. Bizim gümrüksüz 15.000 kalem mal sokabilme durumumuz var ama sadece 3-4.000'ini sokabiliyoruz. Türk malları 7.000 kalemde Çin'den daha ucuz. Buna karşın Türk ürünü 30 milyon adet gönderiyorsa Çinliler 100-150 katını gönderiyor." diyor. Taşçı'dan çok kritik bir analiz daha. Türk tarafında güçlü bir konsey oluştu ama Anadolu'dan ziyade, İstanbul'un yerleşmiş iş dünyasının temsilcileriyle oluşan bu grup başarılı olamadı. Artık unutmayın, bir işin içinde Anadolu yoksa, başarılı olma şansınız yoktur. ABD Türkiye'ye, İstanbul ise Anadolu'ya Fransız kalmayı bıraksın artık. Bu tarz oluşumların devamlılığı çok önemli. Fotoğraf çektirip dönerek bu iş olmuyor. Şirketler bir araya gelip konuşacaklar ama takibini kim yapacak, sekreteryası olacak mı? Bunun altını TUSKON gibi iş örgütleri dolduruyor. Alın size 'derin' ABD bilgisi. Bu derinlikte bilgiye daha önce denk gelmiş miydiniz? Buna TUSKON adanmışlığı deniliyor. Vatanseverlik 'boru gibi' bir şey değil! Bir de ABD ile üçüncü pazarlarda işbirliği imkanı var. Örneğin Dr. Günay, Irak pazarının ABD'nin iştahını kabarttığını ancak risk alamadığını ifade ediyor. Büyük birkaç şirket ile çalışıyor. Balkanlar, Kafkaslar, Kuzey Afrika, Orta Asya işbirliğinin potansiyel adresi. Son bir notumuz da Arap dünyasında olup bitenlerle ilgili. Başkan Meral uzun vadede yaşanan bu olayların bize olumlu dönüşümünün olacağının farkında. Haklı zira oralarda ticaret yıllardır dar bir kesimin tekelindeydi. Partnerleri de ağırlıklı olarak onları kollayan sömügeci ülkelerdi. Dönüşümler sonrası buralarda yeni elitler oluşacak, ticaret yayılacak. Ekonomi tekelden çıkıp daha geniş bir tabana yayılacak. Onların da birinci önceliği ticaret yapmak olacak. Rasyonel olmayan yapılar ve ilişkiler değişecek, Davutoğlu'nun dediği gibi tarihi normalleşme süreci yaşanacaktır. Meral, "Bu insanlar dönüp bakacaklar, en ucuza, en iyi, en hızlı şekilde nasıl mal alabiliriz diye, Türkiye öne çıkacak. Tıpkı Saddam sonrası Irak'ta olduğu gibi. Bu ülkelere ticaretimiz en az 3-5 misli artar. Biz şu anda en fazla ticaret yaptığımız ülkelerde bile çok küçük paylar alıyoruz." diyor.