Taşlar ve başlar yer değiştirirken


Mısır'da Mübarek rejimi düşünce Süveyş Kanalı'ndan iki İran gemisi geçip Suriye'ye gitti. Bu 1979 İran İslam Devrimi'nden sonra ilk kez oluyordu. Aslında İsrail, "ulusal güvenlik" bahanesiyle Kızıl Deniz'e son iki yılda füze ile donatılmış gemiler ve bir Dolphin tipi denizaltı göndermekte tereddüt etmedi. Ama o, kendisini bu ormanın kralı olarak görüyor. Geçenlerde kanalı geçen İran'a ait yaşlı iki İngiliz yapımı gemi (biri savaş diğeri ikmal) Akdeniz'e çıkınca İsrail yine pazılarını gösterdi ve Arrow tipi anti-balistik sistemini başarıyla denediğini geçen salı günü ilan etti. Bütün bunlar İsrail'in artan oranda Orta Doğu'da gelişen olaylardan fevkalade kaygılandığını gösteriyor. Haksız da değil. 11 Şubat'ta H. Mübarek düştükten sonra tüm Amerikan eğitimine ve donanımına rağmen manevralarında hâlâ İsrail'i "düşman" olarak gören ve ona göre savaş/savunma planlaması yapan Mısır ordusu şu anda iş başında. 2006 yılında Mısır hükümetinin yaptırdığı bir kamuoyu yoklaması Mısır halkının %92'sinin hâlâ İsrail'i "düşman" olarak gördüğünü ortaya koydu. Oysa Mısır ile İsrail arasında 1979'da imzalanan barış anlaşması, İsrail'in güvenliğinin bel kemiği. Öyle ki Mısır, çöl birliklerini bu anlaşmadan sonra lav etti. 1994'te Ürdün'le de imzaladığı anlaşma sonrasında yurt içi milli hasılasının %30'u olan savunma giderlerini %7'ye çekebildi. Bu da ülkede yaşam kalitesinin artmasına vesile oldu. Şimdi bütün bu dengeler alt üst olabilir. Çünkü Amerika'nın 1979'dan beri sağladığı 60 milyar dolar destekle yanına çektiği Mısır'ın İsrail'le sürdürdüğü "soğuk barış"ı istemeyen halk kitleleri, siyasete ağırlıklarını koyabilirler. Diğer yandan, benzer şartlarla İsrail'in güvenliğini sağlayan Ürdün kraliyet ailesinin otoritesi sarsılırsa, nüfusun %60'ını oluşturan Filistinliler, Ürdün'ün dış politikasını ciddi biçimde etkileyebilirler. Bu durumda İsrail ne yapacak? Daha doğrusu ne yapabilir? Öncelikle, tatsız sözlerle ve diplomatik olmayan tavırlarla arasının açıldığı Türkiye ile ilişkilerini düzeltebilir. Mavi Marmara olayında yaptığı gafı Türkiye'nin beklentileri doğrultusunda tamir edebilir. Kendisini çevreleyen düşmanlık denizinin kabarması olasılığına karşı Türkiye güvenilir bir limandır. İsrail'in aklı başında kani önderleri ve siyasetçileri bu gerçeği anlayıp harekete geçebilirler. Bu tavrı, Suriye ile de olan ilişkilerini tamir ederek (kalıcı bir barış karşılığında Golan'ı terk ederek) de gösterebilirler. Nitekim, Haaretz gazetesi, geçenlerde ABD Senatosu Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Senatör John Kerry ile Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın son birkaç aydır, İsrail ile Suriye arasındaki görüşmelerin yeniden başlatılması için çalıştıklarını duyurdu. İkinci olarak, İsrail askeri gücünü ve hazırlığını daha fazla artırabilir. Bunun sonu nükleer cephaneliğini görünür kılmaktır. İsrail kültüründe, "toprak vermektense hayat verilir" düsturu çok derine iner. Nitekim Suriye ile "toprak karşılığında barış" formülüne göre anlaşmak isteyen eski Başbakan İzak Rabin'in bir aşırı dinci-milliyetçi tarafından öldürülmesinin anısı tazedir ve bu olay siyasetçilerin önünü tıkamaktadır. Siyaset daha köktenci, daha milliyetçi unsurların etkisinde kalmaktadır. Ne de olsa yaşadıkları ve hayal ettikleri toprakları onlara "Allah'ın vaadi" olarak görüyorlar. Yahudilik'ten başka arazi tapusuyla gelen bir din yok. Tüm bunlar, İsrail'i daha soyutlayıp içine kaparken karşısındaki hasımların sayısı artıyor. Bu durumda İsrail'in ABD'nin yardımına ve desteğine ihtiyacı daha da fazla olacak. ABD, giderek demokratikleşen, en azından daha çok halk iradesine dayanan rejimlerin çoğaldığı Kuzey Afrika ve Orta Doğu'da bu kadar "kör gözüm parmağına" İsrail yandaşlığı yapar ve bölge halklarını/devletlerini karşına alırsa kendisinin etkinliği ve inandırıcılığı bir hayli zayıflayacak. Yani neresinden bakılırsa bakılsın taşlar ciddi biçimde yerinden oynuyor ve nasıl bir mimari ile yeni bir düzenin kurulacağı hayli belirsiz görünüyor. Belli olan tek şey dünyamızın bu bölgesinde hiçbir şey aynı olmayacak.
<< Önceki Haber Taşlar ve başlar yer değiştirirken Sonraki Haber >>

Haber Etiketleri:
ÖNE ÇIKAN HABERLER