Tunus'ta Bin Ali'nin 23 yıllık saltanatının sona ermesi ve diktatörün ülkesinden kaçmasıyla kısa sürede yeni gelişmeler yaşandı. Bu kez Mısır'ın sokaklarında aynı hava teneffüs edilmeye başlandı. Bu şaşılacak bir şey midir? Şüphesiz hayır... İnsanlar bu politik gücü ürettikten sonra yani diktatörü kaçıracak kadar güçlendiklerini hissettikten sonra o rejimlerin, çeşitli düzeylerdeki temsilcilerinin yer aldığı bir siyasal duruma rıza göstermek istemiyorlar. Eğer böyle bir şeye bir defa sessiz kalırlarsa, bu yapının yeniden toparlandıktan sonra başlarına bela olacağından haklı olarak endişe ediyorlar. Ortadoğu'nun rengi Tunus'un Habib Burgiva döneminden başlayarak Bin Ali'nin son gününe kadar kendi halkı üzerinde bir baskı ve devlet terörüne dayanan bir yönetim modeli ile bir siyasal rejimin nasıl kendisini kendi halkından uzaklaştırdığı ortadadır. Bunun benzerini Mısır'da gördüğümüz gibi Ortadoğu'nun birçok yerinde rastlamak zor değildir. Bizdeki Batılılaşmaya benzeyen bir Batılılaşma veya daha önce bahsettiğim gibi Kemalist devlet anlayışının kaçınılmaz olarak demokrasiyle, çağın hümaniter değerleriyle çatışmaya girmesi kaçınılmazdı. Tüm bunlara rağmen tepeden inmeci siyasal düzenleme, müdahale etme alışkanlıkları, esas olarak Batı'ya öykünme anlayışı Batı tipi bir eğitimi, kalkınma ve ekonomik büyümeyi başlangıçta ikinci planda tutup kültürel batıcılığı öncelikli olarak belirlese de, giderek adım adım motive etmiştir. Bu politikalar Tunus'un son yıllarda yaşadığı krizin öncesine kadar sürdürdüğü ekonomik büyüme ve otoriter Batıcı rejimlerin temel önceliği olan eğitimin yaygınlaştırılmaları politikalarıyla birleşince, Tunus halkının da toplumsal ilişkilerinde karşılığını bulmuştur. Aynı şeyleri Mısır içinde söyleyebiliriz. Bu tür toplumsal yapılarda üç unsurun ön plana çıkması kaçınılmaz olacaktır. Bunlardan ilki, kentli davranış ve insan tipinin ortaya çıkmasıdır. İkincisi, orta sınıflaşma sürecidir. Üçüncüsü ise, bireyleşmenin gelişimidir. Bu üç unsur bir araya geldiği zaman o toplum daha fazla refah talep eder. Daha fazla özgürlük talep eder, daha fazla toplumsal örgütlenmeler ve devleti sınırlandıracak girişimler talep eder. Açık toplum ve siyaset Gördüğünüz gibi aslında bütün otoriter rejimler modernleşme yoluna girdikleri andan itibaren, kendi mezarlarını kazmaya başlarlar. Çünkü gelişilmemiş bir toplumu, bir anlamda homojen, kapalı bir toplumu yönetmek için diktatörlüklerin kapalı siyasal sistemi, baskı rejimlerinin otoriter yapısı daha uygundur peki ya modern dinamiklere sahip olmaya başlayan bir toplumu yönetmek? Şimdi yasemin kokusu bütün bu coğrafyaya yayılıyor. Dün Tunus'ta başlayan olaylar siyaseti değiştirmeye başladı bile, sürgündeki Gannuşi ve onun hareketi En Nahd bugün ülkesine dönmüş ve geçici bir yönetim oluşturma aşamasına gelmiştir. Bugün Mısır'da yaşanan Mübarek'i çaresizlik içinde debelenmeye iten olaylar bu ülkede artık yeni bir dönemin başladığının göstergesidir. Mübarek ne kadar ayak sürürse sürüsün, bazı unsurları organize ederek sokakta kendisini destekleyecek bir hava yaratmayı çalışırsa çalışsın, devlet marifetiyle harekete geçirilecek insanların onu yerinde tutmaya yetmeyeceği anlaşılmaktadır. Bu arada Kaddafi'nin Sudan'da meydana gelen olayları Wikileaks'le ilişkilendirip dışarının oyunu olarak yorumlaması dikkat çekicidir. Ürdün'ün bu gelişmeler karşısında hükümet değişikliğine gitmesi neyi ne kadar değiştirir bilinmez, Suudi Arabistan ve körfez ülkeleri gibi benzeri Ortadoğu ülkelerinin toplumsal sistemlerinde ortaya çıkan değişmelerin, mevcut yapıları dönüştürdüğü aşamada, yasemin kokusuna bu ülkelerin çiçeklerinin kokularının da çoktan karıştığını söyleyebilirim. Hiç şüphesiz, hiçbir ülkede demokrasiye geçmek akşamdan sabaha bir "devrim"le mümkün olmaz. Ama unutmayalım ki toplumsal devrimlerin yaşandığı ülkelerin demokrasiyle buluşması asla engellenemez. Günümüzde bu ülkelerin yaşadığı değişimler bilhassa küreselleşmenin getirdikleriyle daha da hız kazanacaktır.