Herkesin bildiği meşhur askeri ihaleler vardır. Şaibeli olup olmadıkları yıllardır tartışılan bu ihalelere, isterseniz gelin beraberce azıcık üzerindeki haki perdeyi aralayarak bakalım. 1. F4 Phantom Modernizasyonu: Tanesi 2.4 milyon dolar olan F4 Phantom uçaklarının ihalesi, 1997 yılında, 54 adedi 632 milyon dolar olmak üzere İsrail'e (Israil Aerospace Industries-IAI) verildi. Aslında ihale tarihi Ağustos 1995 olmasına rağmen, ilk uçağı teslim aldıkları ve işin başladığı tarih ise Şubat 1997'dir. Bu uçaklar sıfırının 5 katı fiyatına, tanesi 12 milyon dolara modernize edildiler. (http://www.janes.com/articles/Janes-Aircraft-Upgrades/Boeing-McDonnell-Douglas-F-4-Phantom-II--Turkish-IAI-Lahav-F-4E-2020-Upgrade-United-States.html) Hemen sonrasında da, Halil İbrahim Fırtına, ilk modernize edilen uçak Türkiye'ye teslim edildiğinde, bu uçağa bizzat binerek İsrail'e gitti ve bu jestle İsrail'in yaptığı işe ne kadar güvendiğimizi gösterdi. 2. M60 A1 Tankları Modernizasyonu: 2000 yılında 170 adedi 687 milyon dolara, gene İsrail'e (IMI-Israil Military Industries) verildi. Tanesi 4 milyon dolara mal oldu. Oysa bu paraya 60 model tankları modernize edeceğimiz yerde rahatlıkla yeni tanklar da alınabilirdi. 3. Heron İhalesi: 2005 yılında 10 adedi 183 milyon dolara, gene İsrail'e verildi. O dönemde TAI'nin de bunları yapabileceği, TÜBİTAK-Bilten'in de bu proje üzerinde çalışabileceği konuşuldu. Muhtemelen Vestel de bu tartışmalara katıldı. Ama acil ihtiyaç var diye ihale IAI'ya verildi... Oysa ilk parti uçaklar 3 yıl gecikmeli olarak 2010 yılında teslim edildi ve hala da bu heronları doğru düzgün teslim alabilmiş değiliz... Bu üç ihalenin de ortak noktası; a) teslimatların gecikmesi, b) teslim alınan ürünlerin şartnamelere uymaması, c) buna rağmen İsrail'e hiç bir cezai yaptırım uygulanmaması. Yukarıda genellikle konunun uzmanları bağlamında bilinen bu bilgilerin dışında, iki ihale ile alakalı çok fazla bilinmediğini düşündüğümüz iki durum daha söz konusu. 1. ATAK Helikopter İhalesi: Yıllardır yılan hikayesine dönen, defalarca iptal edilen, ertelenen ve en sonunda İtalya'ya verilen meşhur saldırı helikopteri ihalesi... Bilinen kısmı medya oldukça yer aldı. Bilinmeyen kısmı ise Güney Afrika'nın bu ihalede yaptığı tekliftir. Şöyle ki: "Helikopter fabrikasını Türkiye'de kuralım. Sizin mühendisleriniz ve bizim mühendislerimiz ortaklaşa üretim yapsın. Bu esnada sizin mühendislerinizi de eğitelim. 50+40 (opsiyonel) helikopter teslim edildikten sonra her şeyi size devredelim. Teknolojisini de komple transfer edelim, üstüne lisansını da verelim. Akabinde üretime devam edin ve hatta isterseniz ihracatını bile yapın." Buraya alıntıladığımız şekliyle, yapılan teklif aynen böyleydi. Bu helikopterler Rooivalk idi ve Agusta'nın A129 Mangusta'sından çok daha üstün nitelikleri olan bir helikopterdi... (Kıyasını merak edenler için: http://en.wikipedia.org/wiki/Denel_AH-2_Rooivalk vs http://en.wikipedia.org/wiki/Agusta_A129_Mangusta ) O arada Eurocopter da herhalde Tiger ile ihaleye katılıyorlardı. Ancak, ya teknoloji transferinden ya da teknik yetersizlikten dolayı elenmişlerdi. Eurocopter, bir kuyruk parçası üzerine itirazda bulundu ve Denel'e o parçayı kendileri verdikleri için, lisans yasağı koyarız gibi bir itiraz yapmaktaydılar. Denel bu sorunun çözebileceğini söylemesine rağmen, nedense yetkililer tarafından dikkate alınmadı. ABD'liler, Amerikan kongresinin de itiraz etmesini de göz önünde bulundurarak, teknoloji transferini kabul etmedikleri için elendiler. Sonrasında da gelerek AH-64 Apache'leri yarı fiyatına bize verebileceklerini, yeter ki tekliflerini kabul etmemizi rica ettiler ama bu teklifte reddedildi. Sikorsky de gelip gitmesine, Ankara'da tur üstüne tur atmasına rağmen elendiler. Ruslar da Kamov'un KA-50-2'si ile ki sonradan da bu helikopterlere Erdoğan adını koyacaklarını da söyledikleri halde ihaleye katılmalarına rağmen, onlar da daha en başta elendiler. En son aşamaya ise hatırladığım kadarıyla 2 firma kaldı. Denel ve Agusta’ydı. Denel'in teklifi de hatırladığım kadarıyla 1 milyar dolarken, Agusta'nın teklifi ise 1.4 milyar dolar şeklinde opsiyonsuz fiyatlardaydı. Rooivalk A129'dan çok daha iyi bir helikopter olmasına (Helikopter pilotları olan genç nesil Kara-Pilotlara sorun bu iki helikopteri. Tamamına yakını Rooivalk'ı tercih edecektir.), fiyatı daha düşük olmasına ve teklif şartları da daha önce hayal bile etmediğimiz kadar iyi güzel rağmen, bu ihale Agusta'ya verildi. Gerekçe ise muhtemelen siyasiydi. Bu arada Güney Afrikalıların bizi çok sevdiklerini ve her halükarda işbirliği yapmak istediklerini de bir kenara not etmekte yarar var. Tabi Güney Afrika'nın, Afrika'da küçük bir İngiltere olduğunu ve Johannesburg'un da NY gibi bir şehir olduğunu da "Afrikalıdan helikopter mi alınırmış" diyebilecek olanlara anımsatmakta yarar var. (http://en.wikipedia.org/wiki/Johannesburg) 2. Al Khalid (El-Halit) Tankları Rusların T72'si üzerine geliştirilen Çinlilerin T90 tankları temel alınarak üretilen Pakistan tankıdır. (http://en.wikipedia.org/wiki/Al-Khalid_(tank)) Pakistanlılar 2005-2006 yıllarında geldiler ve şu teklifi yaptılar: "Sizin de bildiğiniz gibi bizim El Halit tanklarımız var. Gelin beraber üretelim bu tankları. Ortak bir isim verelim. Bizim motor teknolojimiz ve zırh teknolojimiz iyi, ama elektronik sistemlerimiz zayıf. Atış kontrol sistemleri vs. çok gelişmiş değil. Sizin Aselsan gibi bir kuruluşunuz var. Beraber bu tankı çok iyi bir noktaya getirebiliriz. Sonrasında ortaklaşa üretir ve istediğimiz kadar da ihraç ederiz." Bu teklif karşısında biz ne yaptık biliyor musunuz? Bir adet tank istedik. Sonra sahaya gönderdik test için. Test sonucunda isabet yüzdeleri çok düşük denildi. Çünkü %60'ın altında kalmıştı test denemeleri sonucunda bu tank. O nedenle de; ‘bu bizim işimizi görmez’ diye bir rapor düzenlendi ve akabinde de Almanya'dan Leopar tankları siparişi verildi... Oysa Pakistanlılar kendileri söylemişti "atış kontrol sistemlerimiz iyi değil" diye. Sonra da oturun düşünün, İran bile Savunma Sanayinde nasıl da başarılı bir aşamaya gelmişken, biz neden hala yerlerde sürünüyoruz diye... Bu arada, Pakistan'dan tank mı alınır diyeceklere şunu söylememizde yarar var: Şu an için Al-Khalid tankları, dünyanın en iyi tankları arasında sayılmakta. Bunlar benim kaynağım Sultan-ı Yegah üzerinden anladıklarım / bildiklerim... (http://sultanselim.blogspot.com/2011/01/askeri-ihaleler.html) Brezilya'nın bize yaptığı eğitim uçakları teklifi ve bizi aşırı seven G. Kore'nin her sene tekrarladığı "Her çeşit askeri/teknolojik işbirliğine açığız" tekliflerinin bile hiç kaale alınmaması gibi daha neler neler savunma sanayimizde yaşanmaktadır Allah bilir, değil mi?