Amerika'nın Kırgızistan'da çok büyük ve önemli bir hava üssü var. Başkent Bişkek yakınlarındaki bu üs, Afgan operasyonunun başladığı 2001 Aralık sonlarında hizmete girmişti. Geçen yıla kadar Manas Üssü olarak anılan üssün adı artık Manas Transit Merkezi. Hem Amerika ve hem de ISAF tarafından kullanılan bu üs müttefiklerin Afganistan'a dönük en önemli lojistik merkezi. Üsten her yıl binlerce asker ve binlerce ton malzeme Afganistan'a sevk ediliyor. Bir örnek vermek gerekirse, mesela geçen Mart'ta 50.000 askerin merkezden gelip geçtiğini söyleyebiliriz. Şüphesiz bu trafik tek yönlü de değil; Afganistan'ı terk eden askerler de bu merkez üzerinden geçip gidiyorlar. Üste bugün çeşitli tanker uçakları, keşif-gözlem ve erken uyarı uçakları ve muhtemelen avcı-bombardıman uçakları da bulunuyor. Manas Merkezi, Afganistan bakımından işte bu kadar önem taşıyor ve Amerika için adeta vazgeçilmesi çok zor bir üs haline gelmiş bulunuyor. Manas'a ilaveten Amerika'nın Kırgızistan'da başka bir üs ya da merkez kurma planları yaptığı bazı haberlerde bildiriliyor. Bunlara göre, Amerika, Kırgız hükümeti ile ülkenin güneyinde Oş'ta bir askerî eğitim üssü kuracak. Oş Poligoni olarak adlandırılan bu üs, 10 milyon dolara mal olacak. İlk önce devrik lider Kurmanbek Bakiyev ile yapılan müzakerelerde ele alınan ve bugün de müzakereleri bugünkü lider Bayan Roza Otunbayeva ile sürdürülen bu üste Kırgız özel kuvvetlerine terörizmle mücadele eğitimleri verilecek. Adından da anlaşılacağı üzere bu üste garnizon bina ve tesislerinin yanı sıra çeşitli atış poligonları olacak. Bunlar hafif silahlardan ağır silahlara kadar çeşitli silahların talim atışlarında kullanılacak. Ayrıca üste patlayıcılarla ilgili tesisler de bulunacak. Esasen, söz konusu yeni üs, Amerika'nın Orta Asya'daki yeni askerî stratejisini ileride destekleyecek önemli bir unsur olacak. Göründüğü kadarıyla bu stratejide bugün Kuzey Afganistan öne çıkmış bulunuyor. Bu hem Taliban etkisi ve tehdidinin yavaş yavaş Kuzey Afganistan'a yayılma ihtimalinin artması ve hem de ileride Güney Afganistan'da tutunamama ihtimalinin güçlenmesinden kaynaklanıyor. Nitekim, hem bu mülahazalarla ve hem de bilmediğimiz başka mülahazalarla Amerika, Kuzey Afganistan'a askerî bakımdan daha çok önem vermeye başlamış bulunuyor. Bunun en önemli işareti olarak da Kuzey Afganistan'ın en önemli şehri Mezar-ı Şerif'te çok büyük bir özel operasyonlar üssü kurmak için planlama yaptığı haberleriyle ortaya çıkmış oluyor. Amerikan Savunma Bakanlığı (Pentagon)'nın dış üs ve tesis kurma konusundaki ihalelerinin yer aldığı sitelerin kaynaklık ettiği bu haberlerde Özbek-Afgan sınırına 56 kilometre mesafede kurulması planlanan özel operasyonlar üssünün yanı sıra Mezar-ı Şerif'te kurulacak muazzam bir stratejik hava üssü bilgileri de bulunuyor. Bunlara göre, burada planlanan tesisler arasında C-5 ağır nakliye uçakları için dev pistler, üç helikopter pisti, bakım hangarları ve başka tesisler yer alacak. Bu üssün maliyetinin 100 milyon dolar, özel operasyonlar üssünün ise yaklaşık aynı miktara mal olacağı belirtiliyor. Amerika, Afganistan stratejisi çerçevesinde yeni olarak bu anlattıklarımı planlıyor. Ayrıca bu çerçevede başka Orta Asya ülkeleri ile de görüşmeler yaptığı da söyleniyor. Bütün bunlar yukarıda da değindiğimiz gibi Afganistan'dan çekilmesi halinde Amerika'nın Taliban ve diğer tehditlere karşı kullanmayı düşündüğü, planladığı stratejik üsler, kozlar olarak nitelenebilir. Bu bakımdan, Afganistan'dan çekilme bağlamında Orta Asya, Amerika'nın stratejik hedefleri, planları bakımından başka bir biçimde yeniden önem kazanmış bulunuyor. Kırgızistan da bu konuda başkalarından çok öne çıkıyor. Bu yüzden Amerika, Kırgızistan'a çok değer veriyor, bu ülkeye her konuda yardım etmeye çalışıyor. Amerika, Afganistan, Kırgızistan ve genelde Amerika-Orta Asya ilişkilerinde son görünüm ve durum çok net olmasa da böyle. Bunlardan söz etmek de elbette gerekiyor. Belki bunlardan birileri faydalanır..