Amerika'nın Vietnam Savaşı'nın son safhasını etkileyen en önemli gelişmelerden birisi basına sızdırılan Pentagon Belgeleri diye anılan gizli belgelerdi. 1971 yılında ilk defa The New York Times gazetesinde dizi halinde yayınlanan bu belgelerin resmi adı 'Amerika-Vietnam İlişkileri, 1945-1967' idi. Zamanın Savunma Bakanı Robert McNamara'nın talimatıyla yazılan belgeler açığa çıktıktan sonra 5 ciltlik bir kitap halinde de yayımlanmıştı. Belgeler Amerikan yönetimlerinin halktan sakladıkları iki yüzlü davranışlarını, yapılan vahim strateji hatalarını göz önüne sermiş, sonuçta savaşa karşı kamuoyunda tepki meydana çıkmasına yol açmış, savaşın sona erdirilmesine büyük katkı yapmıştı. Aradan geçen yaklaşık 40 yıl sonra bugün bir başka gizli belge olayının da Afgan Savaşı'nı bir şekilde etkileyeceği ortaya çıkarken konu Amerika'yı sarsmaya da başlamış bulunuyor. Bu belgelerle ilgili haberler dün Amerikan The New York Times, İngiliz The Guardian gazeteleri ve Alman Der Spiegel dergilerinde kamuoyunun önüne çıkarken, Obama yönetimi tarafından ülkenin milli güvenliğini tehdit ettiği gerekçesiyle sert şekilde eleştirilmiş bulunuyor. Belgeleri incelemeleri için önceden söz konusu iki gazeteye veren Wikileaks malum bir internet sitesi. Belgeler de http://wardiary.wikileaks.org adresinde yer alıyor. Esasen site gizli resmi belgeleri çoktandır yayımlayan, hakkında fazla bir şeyin bilinmediği bir site. Sitede daha önceleri Irak ve Guantanamo ile ilgili gizli video kayıtları da yayınlanmıştı. Bunlardan Irak ile ilgili olanında bir Amerikan Apaçhe helikopterinin 2007 yılında 12 sivili acımasızca öldürdüğü görüntüler yer almıştı. Guantanamo ile ilgili olanında da tutuklulara nasıl muamele edileceğine dair ordu talimatı vardı. Wikileaks.org, haber ve bilgi kaynaklarını elbette çok sıkı koruyor, hakkında yürütülen soruşturmalara karşı koymaya devam ediyor. Site esasta bir İsveç internet serverini (ISP PeRiQuito) kullanıyor. Sitede yer alan söz konusu Afgan Savaşı Günlüğü denen belgeler 2004 Ocak-2009 Aralık dönemini kapsıyor ve sayılarının 92.000 civarında olduğu bildiriliyor. Bu belgelerin çoğu da saha savaş raporları veya benzeri raporlar. Savaş alanında bizzat savaşanlar tarafından yazılan bu raporlar savaşın hangi şartlarda yapılmakta olduğunu gösteren önemli belgeler elbette. Bu belgelere ek olarak başka raporlar, değerlendirmeler de var 'Savaş Günlüğü'nde. Belgeleri önceden alan gazeteler ve derginin bu 92.000 belge ve raporun ne kadarını inceledikleri şu safhada tam belli değildi. Ancak incelenenlerden ve haber konusu yapılanlardan şunlar öne çıkıyordu: * Taliban'ın yol kenarlarına yerleştirdiği bombalar ve NATO-ISAF kuvvetlerinin bombardımanları sonucu ölen pek çok sivilin durumu bugüne kadar bildirilmemiş bulunuyor. Yüzlerle ifade edilen bu sivil ölümlerinden kimsenin haberdar edilmediği anlaşılıyor. *Taliban'ın ısıya duyarlı uçaksavar füzeleri edindiği ve bunları zaman zaman NATO-ISAF uçak ve helikopterlerine karşı etkili ve ölümcül tarzda kullandığı gerçeği de saklı tutulmuş, bunlarla ilgili herhangi bir açıklama yapılmamış. Buna örnek olarak da 2007 yılında Chinook-47 tipinde bir Amerikan ağır nakliye helikopterinin bu tür bir füze ile düşürüldüğü bir saha raporunda yer alıyor. * Görev Kuvveti 373 kodlu Amerikan özel kuvvetler birliğinin 2.000 kadar Taliban mensubunu hedef listesine aldığı ve bunları ya öldürmek ya da yakalamak için nasıl gizli operasyonlar icra etmekte olduğu bir başka belgede anlatılıyor. * Reaper kodlu silahlı insansız hava araçlarının hem Amerikan hem de İngiliz kuvvetleri tarafından Taliban ve El-Kaide' class='textetiket' title='El Kaide haberleri'>El Kaide hedeflerine karşı kullanılmakta olduğuna bir belgede işaret ediliyor. Reaperlar konusu pek bilinen bir konu değil. Bu yüzden bunu muhtemelen bir başka yazıda ele alacağız. Bunların dışında başka belgelerde İran ve Pakistan'ın Taliban'a yardım ettikleri belirtiliyor, Pakistan'ın ISI adlı gizli servisi suçlanıyor. Bu bapta da eski ISI başkanlarından emekli General Hamid Gül'e atıf yapılıyor. Bugün sıcağı sıcağına ve elbette acele bir şekilde ele aldığım Wikileaks Belgeleri konusunda muhtemelen bundan sonra çok şey yazılacak, çok şey ortaya dökülecek. Bu belgeler Pentagon Belgeleri'nin yol açtığı etki ve sonuçlara benzer etki ve sonuçlar doğururlar mı, bilemem; ama bu belgelerin önemli oldukları bugünden aşikar bir şekilde ortada. Etki ve sonuçları ise gelecekte belli olacak elbette...