Modern makro iktisat çöpe mi gidiyor?

Geçen iki yıl içinde yaşananlar modern makro iktisat ilmine olan güveni azalttı.


İktisatçılar yaşanan krizin nedeni ve tedavisi konusunda halkı aydınlatamadılar. Londra’da yayınlanan The Economist dergisi son sayısında makro ekonomi biliminde nelerin yanlış gittiğini sorguladı. The Economist’in incelemesine göre makro ekonomistler modellerinde sermaye piyasalarının hep mükemmel çalıştığını varsaydılar. Finans kesimi onlar için önemli bir değişken değil sadece bir peçeydi. Columbia Üniversitesi’nden Perry Mehrling “Ekonomistler materyalisttir. Onlar için bir torba buğday bir oda dolusu tahvilden daha önemlidir. Şairin söylediği gibi iktisatçılar için ‘bir ödeme vaadi ne yemektir ne de elbise’” diyor. Mehrling haklı, pek çok makro ekonomik modelde bankaların bulunmayışı bugün yaşanan ekonomik krizin niçin çıktığını ve tedavisini bize tam olarak açıklayamıyor. Dünya’da çok sayıda Merkez Bankası’nın kullandığı “Dinamik Şansa Dayalı Genel Denge Modeli” (DŞGM) yaşadığımız finansal kriz hakkında bize pek bir şey söyleyemiyor. Enflasyon hedeflemesi doktrinini uygulayan Kanada, Britanya, Yeni Zelanda ve Türkiye gibi çok sayıda ülkenin kullandığı DŞGM’nin krizi açıklayıcı ve giderici bir haritası yok. Uygulanan DŞGM’ye göre Amerika’da çıkan krizin ilk aylarında makro iktisatçılar Amerikan Merkez Bankası’nın ve diğer Merkez Bankalarının gücüne inandılar. Meşhur bir akademik iktisatçı ve aynı zamanda Amerikan Merkez Bankası yöneticilerinden Frederich Mishkin, Merkez Bankası politika faizlerinin indirilmesiyle krizin giderilebileceğini ileri sürdü. Onun bu sözlerinin ardından Amerikan Merkez Bankası faizleri 5 puan indirerek 0-0,25 oranına getirdi. Fakat bu faiz indirimleri sistemin ayağa kalkmasına yardım edemedi. Para politikasına olan inanç sarsıldı. Mishkin’in ardından bu defa Keynes’in takipçileri olan Paul Krugman ve Richard Kahn, devlet harcamalarının arttırılarak ekonominin canlandırılacağını ileri sürdüler. Ama bu konuda da ekonomistler aynı fikirde değil. Robert Lucas, kamu harcamalarının artması yönünde karar alan ABD Başkanı Barack Obama’nın danışmanlarının yaptıklarına “basit iktisat” diyor. Son günlerde herkes varlık fiyatlarının nasıl balon yaptığını ve bu balonun ne zaman, niye söndüğünün bilgisine ihtiyaç duyuyor. Ama iktisatçılar henüz bu sorulara doyurucu cevaplar veremiyorlar. Anlayacağınız Paul Krugman’ın deyimiyle makro ekonomi “karanlık çağını” yaşıyor. Makro ekonomik modellerin yaşanan krizi açıklamakta yetersiz kalması nedeniyle Avrupa’da pek çok insan, iktisatçıların öne sürdüğü ekonomik liberalizminin çöktüğüne inanıyor artık. Avrupalılar “politikacıların” ekonomiyi daha iyi yöneteceğini düşünüyorlar. Aslında bu çok tehlikeli bir düşünce. Çünkü ekonomiye politikacının aşırı müdahalesi temel hak ve özgürlükleri kısıtlayabilir. Politikacının devlet aracılığı ile ekonomiye daha çok müdahale etmesi yolsuzluk, hırsızlık, adam kayırma, israf ve verimsizliği beraberinde getirir. Bu nedenle ekonomiye politikacının aşırı müdahalesine kapı açarken dikkatli olmak gerekiyor.
<< Önceki Haber Modern makro iktisat çöpe mi gidiyor? Sonraki Haber >>

Haber Etiketleri:
ÖNE ÇIKAN HABERLER