Anayasa değişikliği paketinin hazırlıkları tamamlandı. Bugün açıklanması plânlanan paketin, duyumlarımıza göre bir hayli bilgece hazırlandığı ve çeşitli çevreler tarafından istismar edilmemesi için azamî dikkatin sarfedildiği anlaşılıyor. Anayasa değişikliği paketinin ayrıntılarına geçmeden önce, paketin hazırlanmasında hangi dengelerin gözetildiği şu şekilde özetlenebilir: 1. Öncelikle, demokratik sistemin işletilebilmesi ve yargı bağımsızlığının sağlanabilmesi için hayatî önemi haiz değişikliklerin yapılabilmesi lâzımdır. Siyasî partilerin kapatılması ve HSYK’nın yapısının değiştirilmesi konusun-daki düzenlemeler, bu temel değişiklikler arasındadır. 2. Muhalefetin taleplerine ters düşmeyecek şekilde hazırlıkların yapılmasına ve muhalefetle uzlaşma zemininde çeşitli alternatiflere açık bulunulmasına itina edilmiştir. Bu cümleden olarak, müzakere safhasında, CHP’nin dokunulmazlık konusundaki talebi üzerinde de durulabileceği anlaşılmaktadır. Gene, CHP teklifi olan geçici madde 15’in de ele alındığı görülmektedir. 3. Değişiklik paketinin, büyük bir ihtimalle referanduma sunulacağı gözönüne alınarak, paketin kamuoyu indinde desteklenebilir hâle getirecek değişiklikleri ihtiva etmesi sağlanmaktadır (Bu arada, Anayasa Mahkemesi önüne götürülebilecek referandum kanunu hesap edilerek AYM’de değişiklik öngörülmemiştir). *** Anayasa Paketi’nin ayrıntıları üzerinde kısaca durmak istiyoruz: 1. Siyasî Partilerin Kapatılması: Getirilen sisteme göre, siyasî partilerin kapatılabilmesi için bir ‘otorizasyon’ (yetkilendirme) şartı aranmakta; Yargıtay Başsavcılığı’nın bir siyasî parti hakkında kapatma dâvası açabilmesi için TBMM Genel Kurulu’nun 367 oyla, yani mutlak çoğunluk-la yetki vermesi gerekmektedir. Bu sağlandıktan sonra da siyasî partinin AYM tarafından kapatılabilmesi için Venedik Kriterleri’ne göre şiddete ve teröre başvurma şartı aranacaktır (Bu durumun AYM’den önce adliye mahkeme-leri önünde tespiti de doğru olacaktır). Otorizasyon, hiçbir şekilde AYM’nin görevine müdahale olarak anlaşılamaz. Siyasî partiler, evvelâ yasamanın konusudur. 2. HSYK’nın Kuruluşu: Yargı bağımsızlığını gerçekleştirebilmek için HSYK’nın yeniden yapılandırılması ve yargıyı temsil edebilir hâle getirilmesi şarttır. Mevcut hâliyle HSYK, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu değil, Yargıtay ve Danıştay Temsilcileri Yüksek Kurulu, yani YDTYK’dır. Mevcut hâkim ve savcıların sadece yüzde 3’ünü temsil etmekte, geri kalan yüzde 97 ise temsilden mahrum kalmaktadır. Getirilen yeni sistemde, yargının tamamının temsil edilebilmesi için, bütün hâkim ve savcıların seçimiyle birinci sınıf yargı mensuplarının kurulda bulunmasına önem verilecektir. Bu arada, Kurul’da TBMM’den seçilecek temsilcilerden vazgeçilmesi de, ‘yargının kuşatılması’ iddiasına karşı şık bir cevap teşkil etmektedir. 3. Askere Sivil Yargı: Anayasa’nın 145. maddesinin yeniden düzenlenmesiyle ‘askerî yargı’daki bazı yanlış yorumlamaların önü kesilmektedir. Bu arada, Yüksek Askerî Şûra kararlarına ve HSYK kararlarına karşı yargı yolu açılmaktadır. 4. Geçici 15. Madde’nin Kaldırılması: Anayasa’daki, 12 Eylül darbecilerinin yargılanmasına engel teşkil eden geçici 15. madde kaldırılmaktadır. Anayasa değişiklik paketinin diğer maddeleri ise getirilen bazı önemli yeni haklarla ilgilidir: 1. Ombudsmanlık: Anayasal hakların korunması ve vatandaşın muhatap bulabilmesi için, yıllardır yazılıp çizildiği hâlde gerçekleştirilemeyen ‘Kamu Denetçiliği/Ombudsmanlık’ kurumu getiriliyor. 2. Kadın, Çocuk ve Özürlüye Pozitif Ayrımcılık: Anayasa’nın Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler Bölümü’ne ilk madde olarak, kadınlara, çocuklara ve engellilere pozitif ayrımcılık sağlayacak haklar konuluyor. 3. Memura Grev Hakkı: Memurlara grev ve toplu sözleşme hakkı getiriliyor. Böylece memur sendikacılığı fonksiyonel duruma sokuluyor. Ayrıca, kamu görevlilerinin ‘uyarma’ ve ‘kınama’ cezalarını yargıya götürebilmesi sağlanıyor. 4. Yerleşme ve Seyahat Hürriyeti: Yurtdışına çıkış yasağı sınırlandırılarak daha serbest hâle getiriliyor. *** Anayasa’da değiştirilmesi gereken çok hüküm var... Prof. Sami Selçuk’un dediği gibi, ‘Bu anayasayı çöpe atıp yenisini yapmak lâzım.’ Lâkin, bu merhalede bu önemli ve isabetli değişikliklerle yetinmek gerekiyor. Bu bilgece hazırlanmış anayasa paketi, muhalefeti samimiyet testinden geçiriyor. Pakete karşı çıkanların, referandumda halk çoğunluğunun oyunu da iyi düşünmeleri gerekir. Biz bu anayasa değişikliği paketinin, Türkiye’nin geleceği bakımından hayırlı bir başlangıç teşkil edeceğine inanıyoruz.