Eski
Genelkurmay başkanlarından
Necip Torumtay,
tedavi gördüğü GATA’da yaşamını yitirdi.
Torumtay 1990’da Saddam’ın Kuveyt’i işgaliyle başlayan “
Körfez krizi” sırasında Cumhurbaşkanı
Özal’ın politikalarına karşı çıkarak görevinden
istifa eden
Genelkurmay Başkanı olarak hatırlanacak.
Torumtay ilkeli, dürüst ve saygın bir askerdi.
Demokrasiye inanmış,
sivil refleksleri, Atatürk’ün “savaş, millet için hayati derecede zorunlu olmadıkça bir cinayettir” sözüne bağlı kalacak ölçüde gelişmişti.
Savaşın yol açtığı yıkımları Japonya’da görev yaptığı 1950’li yıllarda görmüştü.
27
Mayıs, 12
Mart, 12
Eylül darbelerine
tanık olmuş bir asker olarak, “ordunun mutlak surette siyasetin dışında tutulmasına” inanıyordu. 22 Şubat’ta
Harp Okulu’nu ve tankları yürüten
Talat Aydemir’in ihtilal girişimi yarıda kaldığında gece evinden alan kişi Torumtay’dır.
Torumtay Paşa, ABD ağırlıklı
koalisyon güçlerinin Saddam’ı Kuveyt’ten çıkartmak üzere Ortadoğu’ya yığınak yaptığı; rahmetli Özal’ın da “bir koyup üç almak” hesabıyla Musul-
Kerkük hayalleri kurduğu sırada Irak’a savaş açmanın
Türkiye açısından doğru olmayacağı düşüncesiyle görevinden istifa etmişti.
Oysa
Necip Torumtay’a
Genelkurmay Başkanlığı yolunu Üruğ-Öztorun arasındaki “2000 planı”nı bozan Özal açmıştı.
Torumtay’ın 1993 yılında çıkan anıları (
Milliyet Yayınları) devlet yönetimi açısından günümüz tartışmalarına da ışık tutacak önemdedir.
1962
Küba krizinde ABD’de ateşelik yapmış, NATO subayı olarak yetişmiş Torumtay’ı, Cumhurbaşkanı Özal’ın ABD Başkanı
Bush’la yaptığı “
telefon konuşmaları” üzerinden oluşturduğu strateji çileden çıkarır.
Torumtay, Özal ve Akbulut’tan ısrarla Genelkurmay’ın Irak’ta olası bir savaş karşısında alacağı tutuma yönelik “siyasi direktif”in hükümetçe hazırlanmasını ister. Bu direktif, 4 ay savsaklandıktan sonra Torumtay’ın çağrılmadığı toplantılarda dönemin
Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri
emekli Kara Kuvvetleri Komutanı Kemal Yamak tarafından gönderilir.
Başbakanlık müsteşarının
imzaladığı bir
kapak yazısı ve imza haneleri “boş” bakanlar kurulu kararından ibarettir.
Genelkurmay karargâhı devre dışıdır!
En dramatik olanı da Paris’te Özal-Bush görüşmesi ardından ABD Büyükelçisi ile JUSMMAT Başkanı bir Amerikalı generalin Torumtay’ı ziyaretleridir. Torumtay gelen kişilerden Özal’ın kendisini olası Körfez harekâtı için “temas noktası” seçtiğini öğrenmiştir! Dahası bu notu Torumtay’a ABD
Dışişleri Bakanı’nın telgrafından okumuşlar.
Torumtay istifa sonrası “kapalı kapılar ardında” konuşmak,
darbe planları yapmak yerine üniformasını askıya asıp Datça’da emeklilik hayatı geçirmiştir.
30
Ağustos Zafer Bayramı tam da Torumtay’a yakışan bir ve