İşverenlerin prim borçlarını tahsil edemeyen sosyal güvenlik sistemi alarm veriyor. Zenginler ile yoksullar arasındaki gelir uçurumu yetmiyormuş gibi sosyal güvenliğin yükünü de toplumun fakir kesimleri çekiyor. Gelir dağılımındaki adaletsizlik açısından 34 OECD ülkesi arasında 31. sırada yer alan Türkiye’de halkın en zengin yüzde 20’lik kesimi milli gelirin yüzde 46,6’sını alıyor.
Halkın en fakir yüzde 20’lik kesiminin milli gelirden payı ise sadece yüzde 4,9’da kalıyor. İş dünyasına hakim olan yüksek gelir grubundakilerin devlete olan borçlarının faturasını ödemek ise yine sabit ya da dar gelirli vatandaşlara düşüyor. Bu adaletesizliğin en bariz örneği ise Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) çarpık uygulamarında görülüyor.
2015 verilerine göre, çoğunluğu büyük ölçekli işverenlere ait olmak üzere SGK’nın icraya intikal eden 73 milyar TL alacağı bulunuyor. Siyasi gündeme paralel şekilde periyodik olarak çıkarılan af kanunları veya seçim dönemlerindeki tepki ve beklentilere göre şekil alan siyasetin etkisi altında hareket eden SGK, bu parayı borçlu olan mükelleflerden toplayamıyor. SGK, tahsil edilemeyen borçları ve borçluları internet sitesinde ifşa etmekle yetiniyor.
SGK, 2016’da 11 milyar TL açık verecek
SGK’nın; 2002’de gelir-gider dengesi (açık) tutarı 7 milyar 964 milyon TL iken; 2013’te 19 milyar 675 milyon TL, 2014’te (6 aylık) 12 milyar 70 milyon TL oldu. SGK 2015’te 11 milyar 444 milyon lira açık verdi. SGK’nin bu yıl da 11 milyar 309 milyon lira açık vermesi bekleniyor. SGK’nın resmi internet sitesinde yer alan açıklamalara göre, SGK’nın en önemli alacak kalemi olarak gösterilen şirketlerin sigorta primleri büyük bir yekün tutuyor. Buna göre, sadece 150 bin TL ve üzeri prim borcu olan 20 bin işverenin SGK’ya toplam 11,1 milyar TL borcu bulunuyor. İşveren kesiminden alacaklarını bir türlü tahsil edemeyen SGK’nın bu açığı ise genel bütçeden karşılanıyor. Bir kara delik gibi genel bütçeden sürekli para çeken SGK’ya, 2015 yılı içerisinde, büyük kısmı alt veya dar gelir grubu vatandaşların vergilerinden oluşan 80 milyar TL aktarıldığı kaydediliyor.
İcra uygulaması yapılmıyor
Ödenmeyen prim borçlarıyla ilgili SGK’nın otomatik icra uygulaması bulunsa da bu uygulama bir türlü hayata geçirilmiyor. SGK, 2015’te başlattığı bu uygulamayla otomatik icra için 3 dönem belirlemişti. Buna göre, sigorta ve işsizlik sigortası prim borçları için her yılın mart ve eylül aylarında olmak üzere yılda 2 defa; damga vergileri borçları için ise mart ayında olmak üzere yılda 1 defa icra takibi yapılacaktı.
Fakat, 2015 Mart ayında otomatik icra programını devreye sokamadı, uygulamanın eylül ayında devreye sokulmasına karar verdi. Eylül ayına ilişkin alınan kararın uygulaması ise aralık ayına ertelendi. Buna rağmen, SGK alacaklarının tahsili amacıyla geliştirilen otomatik icra bir türlü hayata geçirilemedi. SGK internet sitesinde yapılan duyuruda “bütçeden SGK’ya aktarılan kaynak, bir hizmet zayiatı ya da bir yönetim zaafiyeti değil güçlü Türkiye’nin, güçlü yarınları için yapılmış yatırımlardır” sloganik sözleri ile açıklıyor.
Kaynak: Yeni Hayat Gazetesi
