Ülkücü camianın akademik dünyadaki temsilcilerinden Mümtaz'er Türköne, 2006 yılından kayyım atanmasına kadar Zaman gazetesinde köşe yazarlığı yaptı. Şimdi Yarına Bakış'ta yazan Türköne ile AK Parti'deki dönüşüm evrelerini, medyadaki tasfiye sürecini, MHP'deki son durumu ve iç politikanın diğer sıcak gündemlerini konuştuk.

İslamcı değilsiniz ama İslamcılık üzerine epeyce bir araştırmışlığınız, yazmışlığınız var. Uzmansınız. Nedir bu şu anda ‘Ülke bu haldeyse İslamcıların yüzünden bu halde' şeklindeki ithamların kaynağı?

İnsanlar, politik konumlarını, ekonomik konumlarını, sosyal konumlarını kuvvetlendirmek için ideolojilere müracaat ederler. Türkiye'de yükselen bir bir grup vardı. Bu grup kendini ‘Siyasal İslam'la ifade etti. Siyasal İslam'la network oluşturdu, siyasal İslam'la toplumsal destek aradı, siyasal İslam'la bir siyasi program oluşturdu. Ortaya, amorf, son derece kaotik; İslamcılık dediğimiz bir yapı çıktı. Bunu isimlendirmekte, tanımlamakta, içeriğini ve niteliğini belirlemekte çektiğimiz zorlukların sebebi, sanki bütün olayların sebebi buymuş gibi algılamamız. Ben, büyük ölçüde ideolojileri sonuç olarak görüyorum. İktidar İslamcılığı ile Türkiye'de o arı duru, saf siyasal İslamcılık ayrıştı. Muhalefet kesiminin iktidara yüklediği bu tanımlama yüzünden de saf İslamcılık büyük ölçüde tanınmaz oldu.

AK Parti, İslamcılığı, inanılmaz derecede pragmatik, eklektik bir şekilde kullandı. İşine yaradığı zaman kullanıyor. Daha çok Milliyetçilik para ediyor; milliyetçiliği kullanıyor. Özellikle terörle mücadelede herhangi bir İslamcı argümanla karşılaşmıyorsunuz.

Bana ikna edici cevap, o günden bugüne sadece şu geldi: Satın alınan oylar oldu. Yoksa AK Parti kapatılıyordu. Bu, ispatlanması çok zor bir iddia ama bıçak sırtında böyle bir netice alınması, başka türlü pek mümkün görünmüyor. Tabii AK Parti'nin kapatılmaması çok doğruydu. Evet, yani AK Parti'yi konuşuyoruz. Bu AYM kararında olduğu gibi genellikle, içinde bulunduğumuz şartlar, endişelerimiz, korkularımız , önceliklerimiz, geçmişte olup bitenlere bakışımızı da değiştiriyor. Unuttuğumuz çok şey var. 14 sene çok uzun bir süre. Birçok iktidar tarihi değiştirecek hamleleri 3-4 senede yapıyor ve sonra kaybolup gidiyor. 14 senedir Türkiye'yi domine eden, kaçınılmaz olarak hegemonyasını oluşturan bir iktidardan bahsediyoruz. Bu kadar uzun süreli bir iktidar olmasaydı karşımızda böyle bir iktidar olmazdı. Ben, Tayyip Bey İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı'yken, İstanbul'da muhafazakarlık üzerine bir sempozyuma gelmiştim. Bir ideoloji oluşturmaya çalışıyorlardı. Yani o, İslamcı yaftasından sıyrılmak; toplumun geneline hitap eden bir ideoloji geliştirme arzusundaydılar. Ben o sempozyumda o arayışı net bir şekilde gözlemlemiştim. Çok çocukça şeyler yapıyorlardı. Sonra AK Parti'nin ideolojisi ‘Muhafazakar-Demokrat' olarak şekillendi. Bugün hiç kimse bunu hatırlamıyor. Bütün kitle partileri zamanla ideolojik bagajlarını boşaltır fakat AK Parti'de olan bunun çok ötesinde bir şey. AK Parti'ye kimliğini veren her şey yerle bir oldu. Sadece tek bir kişi kültü her şeyin yerine egemen oldu.

Yok yok, hayır. Son 2 yılda adeta arafta yaşıyoruz. Hiçbir şey normal değil. Hareketlerimizi ve tavırlarımızı belirleyen; umutlarımız ve beklentilerimiz değil; korkularımız. Türkiye, 17-25 Aralık'tan sonra rayından çıktı. Hukuk işleseydi, 17-25 Aralık'la bu hükümetin gitmesi ve yolsuzlukların sorumluların yargılanması gerekirdi. Bu olmadı. Nasıl olmadı? Hukuk tersine çevrildi. Bu kişi kültünün bu kadar alan kazanmasının sebebi de hukukun olmayışı. Hukuk devleti diye bir şey kalmadı.

Bu hikayenin açıklanması biraz zor. Özel bazı şeyler var içinde. Beni aday olmaya zorlayan; birlikte politika yapmaya zorlayan Tayyip Bey'di. Ben o zaman bir yasa değişikliği takip ediyordum. Cezaevindeki ülkücülerle alakalı. O yasa değişikliğinin çıkarılması talebinde bulunmuştum. Ramiz Ongun, ben ve Tayyip Bey bir akşam yemeği yedik. O da ‘Birlikte politika yapalım' demişti. Sonra da adaylık müracaatları başladı. Ama yasa çıkmadı; Meclis çalışıyordu. Ben de sözümü tutmak için aday adaylığı için müracaat ettim. Sonra yasa çıkmadı. Bu sefer benim sözümün de anlamı kalmadı.

Mülakata gitmedim. Niyetim vekil olmak değildi. Mülakata gitmeyenlerin aday listesine alınmadığını biliyordum. Mülakatı Abdülkadir Aksu'nun başında olduğu bir heyet yapıyordu. Sonra o yasa çıktı. Ama o yasa değişikliğini sağlayan, büyük ölçüde Bülent Arınç'tır. Bütün ülkücüler için bir onur, haysiyet meselesiydi. İçerideki ülkücülerden biri benim çok samimi bir arkadaşımdı. Çıktıktan sonra rahmetli oldu; Ünal Osmanağaoğlu. Cezaevinde de bana, makette yaptığı evi hediye etmişti. Geceleri uykularım kaçıyordu.

Tayyip Bey'in bir stratejisi vardı. Tayyip Bey, ‘ustalık' dönemi dediği dönemde, 2010'daki referandumla askerin işini bitirdi. Bu sefer destek aldığı kesimler üzerinde de hegemonyasını kurmaya karar verdi. Yani ‘ustalık' dediği şey buydu. 2012 yılının Nisan ayında belirlediği stratejiyi uygulamaya başladı. Bu stratejinin bugüne yansıyan en temel unsurlarından biri Hizmet Hareketi'ni teslim almaktı. Bu da dershaneleri kapatma politikasıyla birlikte ortaya çıktı. Dershane hamlesi, teslim alma hamlesiydi. Fakat eşzamanlı olarak yine Nisan ayında TÜRGEV, İstanbul sınırlı bir vakıf olmaktan çıkarılıp Türkiye sathında bir vakıf haline geldi. Ondan sonra bu büyük ihalelerden sistematik hale getirilmesinin de 2012'nin Nisan ayı olduğunu düşünüyorum.

Erdoğan'ın kafasındaki plan ile dünyadaki gerçeklerin birbirine uyması lazım. Bu, 40 küpü üst üste koyup onları orada tutmaya benzer. Yeni küpler inşa ettikçe denge bozulur. Şu anda Erdoğan etrafında çok güçlü görünen iktidar, aynı zamanda çok zayıf bir iktidar. İktidarları ayakta tutan şey, bir taraftan nasıl üretildikleri bir taraftan da ülkenin karşı karşıya olduğu sorunların nasıl çözüldüğü… Bir başka hükümet şu andaki mevcut terör sorunundan dolayı yerle yeksan olurdu. Çözemiyor ve yönetemiyor bu sorunu. Çünkü zaten bu sorunu oluşturan kendisi.

İktidar tekelleştikçe, iktidara yaklaşan çelik çekirdek sayısı azalır. Bu yüzden hizipler kuvvetlenir. Lidere yaklaşmak için birbirlerini yemeye başlarlar. Son 2 senede çok örneği var bunun. Aslında Ahmet Davutoğlu değil Davutoğlu'nun etrafındaki iyi kadrolar tasfiye ediliyor. Mesela SETA grubu. Bu grup şu anda tasfiye ediliyor. İktidar tekelleştikçe yeteneğe izin vermez. Sadakat ve itaat, birikimin yerini alır. SETA'cıların tasfiyesi, çok yeteneksiz bir gurubun yükselmesi, iktidar tekelleşmesinin doğasıyla alakalıdır.

Yapıldı. Şu anda hükümette yer alan AK Partili önemli bir isim, evime geldi. Tayyip Bey'in benim Sabah gazetesinde yazmamı istediğini söyledi. Ben de galiba biraz fazla abartılı tepki verdim. ‘Kötü yola düşmüş bir kadın gibi, neremizi yanlış gördünüz de bu teklifi yapıyorsunuz' dedim. Bu söylediğim hadise 17 Aralık'tan yaklaşık 10-15 gün önce oldu.

Yani, kendimi bu işin nesnesi olmaktan çıkartıp bakınca, darboğaza doğru gidiyor. Bütün imkanları ile medyayı tanzim etmesi lazım. Bunun için yapılacak şey nedir? Ali Bulaç çok mühim bir isim. Ben Ali Bulaç'la kendimi kıyaslayamam. Beni niye önemsediklerini bilmiyorum. Fakat herhalde gelmekte olan dalgayı engellemek için bu tür şeylere girdiler. Demek ki piyasada da aldığı paraya göre yazı yazan epeyce adam var. Bu, 17 Aralık'tan sonra da anlaşıldı. Ben, bunlara ‘yazımatik' diyorum. Bizim kişiliğimizden karakterimizden değil, piyasanın şartlarından böyle bir şeye teşebbüs etmek istemiş olabilirler. Beni ikna edebileceklerini düşünmüşler demek ki. Beni ilgilendiren tek tarafı ise böyle bir teklifi yapma cesaretinde bulunmaları çok ağırıma gitti.

Bu sorduğunuz sorunun muhasebesini yapması gereken epeyce adam var. Bizler de dahiliz buna. Abdullah Gül'den Hüseyin Çelik'e; Murat Belge'den tutun Hasan Cemal'e kadar birçok insanın ve birçok toplumsal kesimin bunun muhasebesini yapması lazım. Fakat bu şunu değiştirmiyor; mesela 2010 Referandumu'nda Anayasa değişikliğine destek vermek doğruydu, Ergenekon ve Balyoz davalarının üzerine cesaretle gidilmesi ile askeri vesayet düzeninin tasfiye edilmesi doğruydu. Fakat hiçbirimiz bu süreçlerden bir tek kişinin kendi iktidarını takviye edeceğini tahmin edemedi. Tayyip Bey hepimizi hayal kırıklığına uğrattı. Bu çok değerli bir tecrübe. Artık ‘Nasılsa sandıktan çıktılar, bunlardan zarar gelmez' güveni içinde olmayacağız.

Görmedik derken toplumsal travmayı ifade etmek için söyledim. Ben, çok yazı yazdım iktidarı eleştiren. Hatta 2012'den sonraki dershane meselesinde ve Gezi olaylarında çok ciddi eleştiri yazıları yazdım. Gezi'den birkaç ay önce Ekrem Dumanlı bana ‘Tayyip Bey seni gazeteden atmamı istiyor. Senin yazılarından çok rahatsız' dedi. Böyle bir talepte bulunmasını ben şeref addediyorum tabii.

Hayrettin Karaman, fıkıh konusunda iyi bir âlimdir. Bu süreçte öğrendiğimiz şey şu: Bir insanın âlim olması, söylediği şeylerin doğru olduğu anlamına gelmiyor. Korkunç bir hayal kırıklığıdır Hayrettin Karaman. Âlim olmanın şartı vicdandır. Ama tam anlamıyla bir iktidar kavgasına döndürdü olayı.

Ülkücülüğün kendisi çok değişti. Soğuk Savaş Döneminde oluşmuş ülkücülüğün bugün dünyada karşılığı olmadığını düşünüyorum. Bizim neslimizdeki ülkücülüğün bir anlamı kalmadı. 12 Eylül'den sonra yeni nesil geldi. Onların söylemleri farklı, dünyaya bakışları ve toplumu algılamaları çok farklı. Türkiye'nin şartlarıyla uyumlu ve gerçekçi bir ülkücü nesil ortaya çıktı.

Bu normal olandı. Bunu Devlet Bahçeli yaptı. Aksi olsaydı yani 70'li yıllardaki gibi ülkücüler sokağa dökülseydi, bunu açıklayacak bir sebep bulunamazdı. Neticede Bahçeli'nin yaptığı doğruydu.

Cemaat mensubu olmadığım için çok objektif bir şey söyleyeceğim size. Ben Cemaat'in yerinde olsam desteklerim. Saçmalık şu, neticede iktidar zulmüne uğrayan bir kesim Cemaat. Bu şartlarda bunu durduracak ne varsa sarılması lazım Cemaat'in. Ben bu arada Ümit Özdağ'ı destekliyorum. Ümit benim çok eski arkadaşım. Çok saf ve temiz bir arkadaşım. Ben muhalif adayların yerinde olsam Cemaat'in desteğini almaya çalışırım.

Hayır. Abdullah Çatlı'yla ülkü ocaklarında aynı yönetim kurulunda çalıştığımı bildikleri için bana mal ettiler. Fakat bu söz Tansu Hanım'a aittir. Tansu Hanım söylediğine göre Tansu Hanım'a aittir.

Özgür Düşünce