Semih Ardıç / TR724

Vergi zamlarının şokunu atlatmaya çalışsak da yakın tarihte eşine az rastlanacak kadar yaygın ve yüksek oranlı bir paketi hazmetmek kolay olmayacak. Hele hele dar ve orta gelirli kesim için telafisi hiç mümkün değil bu zamların. Onlar istikbalden üç-beş sene daha kaybetti.

Elinde imkânı olan Maliye’nin zammını bir şekilde maliyetine ilave edip fiyatları artıracak. Mesele sigorta şirketleri Kurumlar Vergisi’ne gelen yüzde 10’luk artışı kasko ve sigorta poliçelerine aksettirecek. Bankalar kredi maliyetlerini yükseltecek. EFT, hesap işletim ve kredi kartı aidatı gibi farklı isimler altında tahsil edilen ücret ve komisyonlara en az yüzde 10 zam gelecek. Aynı şekilde döviz büroları da kendilerine hükûmetin sürpriz zam paketiyle gelen yükü döviz alıp satan müşterilerine yıkacak.

Torba yasada ev sahiplerinin keyfini kaçıracak bir madde var ki buna göre kira gelirlerinden yüzde 25 yerine yüzde 15 oranında götürü gider düşebilecek. Bir başka ifadeyle ev sahipleri Maliye’ye daha fazla vergi ödemek mecburiyetinde kalacak. Ev sahipleri on binlerce dairenin boş kaldığı hakikatine bile aldırmayacak ve vergi yükünü yine kiracıya yıkacak. Zira gayrimenkul sahipleri ev ya da dükkân kiralarına zam yapacak. Ay sonunu getiremeyen memur kirada oturuyorsa bir de buradan darbe yiyecek.

17 Ağustos 1999 Marmara Depremi’ni müteakip yaraları sarmak için muvakkaten tesis edilen Özel İletişim Vergisi aradan geçen 18 seneye rağmen kaldırılmadığı gibi Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) iktidarı için kalıcı bir gelir kapısı haline geldi.

Oysa AKP 2002’de iktidara gelirken bu vergiyi kaldıracağını vaat etmişti. Aynı AKP, malî iflasın itirafı olan Torba Kanunu Tasarısı’nda ÖİV’ye de zam yapmayı ihmal etmedi. Cep telefonlarında yüzde 25, sabit telefonda yüzde 15 ve internette yüzde 5 uygulanan oranı yeni düzenlemeyle yüzde 7,5’te birleştirilecek. İndirim oluyormuş gibi gelse de işin aslı farklı. Türkiye’de artık internet kullanımı (veri indirme/yükleme) ses trafiğinin çok fevkinde. Tek orana geçilirken internetin vergi oranı yüzde 50 artırılıyor. Dolayısıyla internet paket ücretleri de en az yüzde 50 zamlanacak.

Trafik lambalarının, sokak, park, bahçe ve şehir içi yollarının aydınlatma giderini kimin ödeyeceği öteden beri tartışmalı bir mevzudur. En son bütçeden karşılanıyordu bu giderler. 2018’den itibaren bütün bu aydınlatma giderleri belediyeler tarafından karşılanacak ki belediyelerin bu yükün altından kalkma ihtimali sıfıra yakındır.

Belediyeler ya sokak lambalarını karartacak ya da meskûn mahalde ikamet edenlerden aldığı hizmet bedellerine (belediye vergilerine) zam yapacak. Trafik lambalarında tasarrufa gidilemeyeceğine göre buradaki fatura da vatandaşın sırtına binecek. Son günlerde belediyelerin kaynak ihtiyacını karşılamak için sağa sola saldıran zabıta sayısında gözle görülür bir artış var. 2018’de bu vak’alar daha da artacak demektir. Esnafa gözünün üzerinde kaşın var cezaları da yağacak.

Dikkat ettiyseniz en tepede birileri har vurup harman savuruyor ve toplanan vergileri yerli yerinde ve usûlüne göre harcamıyor. Neticede bütçe kevgire dönüyor ve akl-ı evvel bürokratlar her vakit yaptıkları gibi Maliye Bakanı’na en kestirme çareyi takdim ediyor. Nedir o kestirme yol? Kümesteki kazları, hassaten gariban olanlarını daha fazla yolmak işin en kolayı tabiî.

Diğer tarafta zenginler milyonlarca liralık lüks teknesi için vergi ödemediği gibi yüzde 1 ÖTV’li akaryakıtla deposunu doldurduğu teknesi ile mavi turun keyfini çıkarıyor. Çiftçi, esnaf ve KOBİ aynı akaryakıta yüzde 50’den fazla vergi ödüyor.

Vergi rekortmenleri listesinde Türkiye’nin büyük sanayici aileleri haricinde kimse yok. İktidara yakın ihale şampiyonlarını o listelerde niye göremiyoruz? Serveti vergilendirmek için oralı olmayan Gelir İdaresi’nin bürokratları yine çalışanın, emeklinin, küçük esnafın ve çiftçinin cebindeki üç kuruşa göz dikti.

Cemil Ertem gibi iyi polis rolüne soyunan mabeyndeki zevatın gayr-i samimi beyanları, vatandaştaki ‘aldatılmışlık’ hissiyatını gidermediği gibi bilakis öfkeyi daha da artırdı. Bu öfkenin muhatabı sadece Başbakan Binali Yıldırım ile diğer bakanlar değildir. 16 Nisan 2017 referandumundan evvel halka verdiği sözlerin üzerini çizen Reis-i Cumhur Recep Tayyip Erdoğan da öfke selinden payına düşeni alacak.

Sokağın nabzı bu sefer farklı. Erdoğan’ın müşavirlerinin öfkeyi dindirmek ve dikkatleri dağıtmak maksadıyla hükûmetin ‘lüzumsuz ve sakıncalı’ adımlar attığını iddia etmesi hiç de inandırıcı değil. Saray ve hükûmet, makul AKP seçmenini dahi zamların makul olduğuna ikna edemez. Bu hissiyat birkaç hafta içinde anketlerde AKP’ye verilen desteğin azalması şeklinde kendini ele verecektir.

Faslın başına dönelim… Maliye kasada para kalmayınca vergileri artırdı. Bankalardan sigorta şirketlerine, ev sahiplerinden GSM operatörlerine kadar her müessese ya da gerçek kişi bunları fiyatlarına aksettirecek, yani zam yapacak. İkinci bir ihtimal görünmüyor.

Başbakan Yıldırım’ın anlattığına göre liselere girişte bundan böyle ucu açık suâller olacakmış. Bilvesile TEOG için ilk ucu açık suâli tevcih etmiş olayım.

Pekâlâ herkes yükü vatandaşa yıktığına göre vatandaş kime ve neye zam yapacak?

Cevap için süre tahdidi koymuyorum. Yeter ki enflasyon ve kur artışı yüzünden son üç senede yüzde 50 fakirleşen vatandaşın derdine derman olacak bir cevap gelsin…