Perakende olarak 20 YKr'nin üzerine çıkan yumurtanın fiyatının, Kurban Bayramı'ndan sonra Gürcistan'a ihracatın başlaması ile daha da artması bekleniyor. Yumurta Üreticileri Merkez Birliği (YUM-BİR) Başkanı Derya Pala, tüketicilerin, şimdiye kadar en ucuz gıda olan yumurtanın fiyatını, artık ''besin değerine'' göre değerlendirmesi gerektiğini belirtirken, iç piyasada fiyatların daha da artmaması için, mısır ve soya küspesi ithalatındaki gümrük vergilerinin indirilerek, maliyetlerin düşürülmesini istedi. A.A muhabirinin belirlemelerine göre, Ağustos'ta 11,5-12 YKr olan duble yumurtanın toptan satış fiyatı Aralık'ta 11,2-15 YKr'ye, yarka yumurtanın fiyatı da aynı dönemde 10,3-10,8 YKr'den 10,2-14 YKr'ye yükseldi. Marketlerde ise 30'lu yumurtanın satış fiyatı 7 YTL'nin üzerine çıktı. Bu yıl Temmuz ayında 350 firmanın üye olduğu 13 üretici birliğinin katılımı ile kurulan YUM-BİR'in Genel Başkanı Derya Pala, fiyatlardaki artışın, ihracattan, iç piyasadaki talep canlılığından ve yem maliyetlerindeki artıştan kaynaklandığını söyledi. Pala, iç piyasadaki fiyat istikrarsızlıklarından etkilenmemek için sektörün son 2,5 ayda Irak'a ihracata yoğunlaştığını, haftada ortalama 40-60 tırla 18 milyon yumurtanın bu ülkeye ihraç edildiğini belirtti. FİRMALAR, ÜRETİMİN YÜZDE 10-15'İNİ İHRACATA AYIRIYOR Önceden, 18-20 dolar ile maliyetlerin altında olan Irak'a bir kutu (360 adet) yumurtanın ihracat fiyatının son dönemlerde 28 dolara çıktığını anlatan Pala, şu bilgiyi verdi: ''İhracat fiyatlarının maliyetlerin altında olması nedeniyle, önceden tek başına ihracat yapan firmalar zarar ediyordu. Şimdi, merkez birliği kurulunca, ihracatın birlikler aracılığı ile yapılması uygulaması başlatıldı. Her üye firma, üretimin yüzde 10-15'ini ihracata ayırıyor. Böylece, ihracatta bütün firmalar zararı paylaşmış oluyor. Fiyatlar maliyetin üstüne çıkınca da bütün firmalar kar etmiş oluyor. Hem ihracat pazarı, hem de firmalar korunmuş oluyor.'' Firmaların iç piyasaya maliyetin üzerinde fiyatla mal verdiğini kaydeden Pala, halen geçmiş yıllardan farklı olarak iç piyasada çok canlı bir talep olduğunu, sektörün iç piyasayı yumurtasız bırakmamak konusunda gereken üretimi yaptığını söyledi. GÜRCİSTAN HEYETİ İNCELEME YAPIYOR Diğer taraftan, YUM-BİR'in daveti üzerine Gürcistan Tarım Bakanlığı'ndan 3 kişilik bir heyet, Türkiye'ye gelerek, İzmir ve Bursa'da yumurta üretim tesislerinde inceleme yapıyor. Bugün incelemelerini tamamlayacak olan heyetin, entegre tesisleri çok beğendiği belirtiliyor. Gürcistan'a Kurban Bayramı'ndan sonra haftada 30-40 tır yumurta ihracatının başlayabileceğini bildiren Derya Pala, ihracatın etkisiyle iç piyasada yumurta fiyatlarının daha da artmaması için, öncelikle maliyetin yüzde 70'ini oluşturan yem maliyetinin düşürülmesi gerektiğini vurguladı. Bu yıl mısır üretiminin düşmesi nedeniyle sektörün 800 bin ton mısır ihtiyacını karşılayamadığını, mısırın kg fiyatının 35 YKr'den 41 YKr'ye çıktığını, gümrük vergilerinde Ocak ayında bir düzenleme yapılmazsa, 50 YKr'ye kadar çıkabileceğini anlatan Pala, ''Mısır ihtiyacımızın 200 bin tonunu buğday ile ikame edebiliriz. Ancak, kalan 600 bin tonun mutlaka ithal edilmesi gerekir. Ayrıca, sektörün yüksek miktardaki ihtiyacına rağmen artırılan soya küspesi ithalatındaki vergiler de acilen düşürülmeli'' dedi. AB'den 93-100 bin ton tarife kontenjanı kapsamında gümrüksüz mısır ithalatı olduğunu hatırlatan YUM-BİR Başkanı Derya Pala, yetersiz olmakla birlikte bunun derhal devreye sokulmasını istedi. Pala, Türkiye'de yılda ortalama 10-12 milyar adet yumurta üretildiğini, üretimin yüzde 75-80'ini gerçekleştiren 350 firmanın da YUM-BİR'e üye olduğunu belirtirken, iç piyasada 15-16 YKr'lik bir fiyatın hem üreticiyi, hem de tüketiciyi tatmin edeceğini, bu fiyata tüketicinin de tepki göstermeyeceğini söyledi. Pala, tüketicinin, şimdiye kadar en ucuz gıda olan yumurtayı, artık besin değerine bakarak değerlendirmesi gerektiğini ifade ederken, yumurtanın hala en ucuz ve en değerli protein kaynağı olduğunu vurguladı. KİŞİ BAŞINA YILLIK TÜKETİM 115 ADET FAO verilerine göre 2004 yılı dünya yumurta üretimi sıralamasında Türkiye, 791,7 bin ton üretimle 10. sırada yer alıyor. Türkiye'de 3 bin 300 civarında yumurta işletmesi bulunuyor. 1997'de 7,7 milyar adet olan üretim, 1998 yılında 12 milyar adede çıktı. Ancak yüksek üretim miktarı ve diğer ekonomik nedenlerle sektörde oluşan kriz, yumurta üretimin tekrar 7 milyar adede düşmesine neden oldu. 2005 yılı verilerine göre ise 8,5 milyar adet yumurta üretildi. Dengeli ve yeterli bir beslenmenin sağlanabilmesi için yetişkin bir insanın günde beher gram vücut ağırlığı için 0,5 gr hayvansal protein tüketmesi gerekiyor. Yani, 70 kg. yetişkin bir insanın günlük hayvansal protein ihtiyacı yaklaşık olarak 35 gr. Türkiye'de kişi başına hayvansal protein tüketim miktarı ise yaklaşık 20 gr. Bu durum hayvansal protein açlığı çekildiğini gösteriyor. Bu açlığın en hızlı ve en ekonomik şekilde, yumurta ve piliç eti tüketimi ile giderilebileceği belirtiliyor. Yumurtanın, anne sütü dışında, tüm besin ögelerini bünyesinde bulunduran tek besin kaynağı olduğu vurgulanıyor. Türkiye'de ortalama 115 adet olan kişi başına yıllık yumurta tüketimi, gelişmiş ülkelerde 200?250 adete ulaşıyor.