ZONGULDAK (A.A) - Yıldız Teknik Üniversitesinin, yerleşim
yerlerinin altında taş kömürü üretilen Zonguldakta yaptığı araştırma projesine
göre, Kozlu beldesinin zemininde yılda 7-8 milimetre yer değiştirme (çökme)
olduğu tespit edildi.
Hollanda hükümetinin "Huygens" bursunca desteklenen ve Harita Dergisininde
de yayımlanan "Zonguldak Maden Alanlarında Meydana Gelen Yer Yüzeyi
Hareketlerinin InSAR Zaman Serileri ile Belirlenmesi" çalışmasında, Zonguldakın
Türkiyenin tek ve en büyük yer altı taş kömürü maden alanı üzerinde kurulduğu
belirtildi.
Jeodezi ölçme tekniği olan Sar İnterferometri (InSAR) ile yer yüzeyindeki
günlük ya da yıllar süren değişimlerin milimetre hassasiyetinde ölçülebildiği
kaydedilen araştırmada, Kozluda geçmişten itibaren pek çok tasman (madencilikte
yer altında oluşan boşlukların, yer üstünde meydana getirdiği çöküntü) oluştuğu
ve yerleşim yerlerinin deformasyondan dolayı kullanılmaz duruma geldiği
belirtildi.
Araştırmada, yer altı kömür madenciliğin bölgede aktifliği ve yeni
galerilerin açılacak olmasının tasman riskini arttırdığı vurgulanarak, şu
ifadelere yer verildi:
"Kozludaki şehir alanında ortalama yer değiştirme hızı, yılda 7-8 milimetre
olarak belirlenmiştir. 7,5 yılda ortaya çıkan zemin hareket değeri ise 50-65
milimetre tespit edildi. Bölgedeki çökmeler açısından birer risk unsuru olan
yerleşimlerin varlığı, bu alanlarda bulunmaları dolayısıyla insan hayatı ve maddi
kaynak olarak büyük tehlike altındadır."
-"Maden üretimi yapılan her yer hareketli"-
Bülent Ecevit Üniversitesi Jeodezi ve Fotogrametri Bölümü Öğretim Üyesi
Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, söz konusu çalışmaya ilişkin AA muhabirine yaptığı
açıklamada, bir süre önce hazırladıkları "Zonguldak İncivez ve Bahçelievler
Mahallesi Zemin Hareketleri Raporunda kentteki zemin hareketleri konusunda bazı
verilere yer verdiklerini anlattı.
Yıldız Teknik Üniversitesinin de benzer bir çalışma yaptığını ifade eden
Kutoğlu, şunları kaydetti:
"Biz de çalışmalarımızda maden üretimi yapılan her yerin altında
hareketlilik tespit ettik. Yer değiştirme dediğimiz şeyin büyük kısmı düşey
yönlü hareketler, yani çökmelerdir. Bizim yaptığımız araştırmalarda da çökmeler
7-8 milimetreye yaklaşık benzer rakamlardır. Bu hareketlerin kömür üretiminden
kaynaklandığı sismik çalışmalarla ortaya çıktı. Kömür üretimin yapıldığı yerde bu
kadar yüksek binaların olması doğru değil. Raporumuzda, madencilik devam ettiği
sürece zemin hareketlerinin de süreceğini yazdık. Bugün hareket olmayan yerlerde
ileride kömür çıkarılırsa sorun olacağını da belirttik. Çok katlı binalardan
vazgeçilmesi ve temel sistemiyle ilgili önerilerde de bulunduk."
Kutoğlu, yer altındaki çökmelerin yer üstüne azalarak etki ettiğine işaret
ederek, "Bahsedilen 7-8 milimetrelik yer değiştirme hızı yüzeyde yaşanandır. Yer
altında kömür galerisi çöküyor, bunun etkileri yüzeye kadar azalarak devam
ediyor" dedi.
Muhabir: Erdinç Aksoy
Yayıncı: Murat Paksoy