KIRŞEHİR (A.A) - Aykut Aktaş - Abdullah Yıldız - Ahi Evran Üniversitesi (AEÜ) öğretim üyeleri, Anadolu yer sincaplarının kış uykusundaki vücut sıcaklıklarını ölçmek için çalışma yapıyor.
     Öğretim üyeleri, çalışma kapsamında Anadolu yer sincaplarının kış uykusundaki vücut sıcaklıklarını ölçmek için Karstaki 28 yer sincabına sıcaklığa hassas verici yerleştirdi.
     Kış uykusuna yatan yer sincapları üzerinde yapılacak araştırmanın, organ nakli bekleyen insanlara da umut olması bekleniyor.
     AEÜ Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Mutlu Kart Gür, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Hacettepe Üniversitesinde yer sincaplarının kış uykusundaki vücut sıcaklıklarını araştırmaya yönelik başlattıkları çalışmaları Ahi Evran Üniversitesinde sürdürdüklerini söyledi.
     Anadolunun, kış uykusuna giren küçük memeliler açısından oldukça zengin olduğunu belirten Gür, kış uykusuna giren ve dünyada organ koruma çalışmalarında yaygın olarak kullanılan yer sincaplarının üç türünün (Avrupa, Anadolu ve Toros yer sincapları) Türkiyede yaşadığını ifade etti.
     Çalışmalara Yrd. Doç. Dr. Hakan Gür ile birlikte 1998 yılında Hacettepe Üniversitesinde başladıklarını ve 2008 yılından beri AEÜde sürdürdüklerini dile getiren Gür, şöyle konuştu:
     Anadolu yer sincaplarının kış uykusunu, sıcaklığa hassas vericiler ile izliyoruz. Farklı yaş ve eşey grupları için kış uykusunu oluşturan soğuma ve ısınma devirlerini belirliyoruz. 2005-2007 yıllarında Ankarada doğal ortamda çalışma yaptık. 23 yer sincabının kış uykusundaki vücut sıcaklıklarını inceledik. Daha soğuk bölgelerdeki kış uykusu davranışını incelemek için çalışmalarımızı Aksaray Üniversitesinden Yrd. Doç. Dr. Tolga Kankılıçın katılımıyla Karsa taşıdık. Karsta, geçen ağustos ayında 28 yer sincabına sıcaklığa hassas vericiler yerleştirdik. Yer sincapları, bu vericilerle kış uykusuna yattı. Önümüzdeki nisan ayında Karsa giderek hayatta kalan yer sincaplarını yakalayıp, vericilerin vücut sıcaklık kayıtlarını inceleyeceğiz. Karsta tamamlanacak olan çalışmalar, Anadolu yer sincaplarının daha soğuk ve mevsimsel bölgelerde vücut iç sıcaklıklarını daha da düşürebildiğini gösterebilir.
     Gür, Ankaradaki çalışmada ilginç sonuçlar elde ettiklerine işaret ederek, kış uykusuna yönelik elde edilen tıbbi anlamdaki en çarpıcı bulgulardan birinin; Anadolu yer sincabının vücut iç sıcaklığını yaklaşık 1 dereceye kadar düşürebilmesi ve kısa süre içinde tekrar eski yüksek seviyesi olan 36 dereceye yükseltebilmesi olduğunu aktardı.
    
     -Özel laboratuvarlar kurulmalı-
    
     Araştırmanın, kalp ve diğer organların koruma solüsyonlarının Türkiye koşullarında hazırlanması çalışmalarının öncüsü olabileceğine dikkati çeken Gür, Bu amaçla, temel bilimciler ile uygulamalı bilimcilerin iş birliği yapması şart. Dünyada pek çok laboratuvar, yer sincaplarını insan sağlığını ilgilendiren çalışmalarda (alzheimer, obezite, diyabet gibi) model organizma olarak kullanıyor. Ancak ülkemizde henüz bu tür çalışmalar mevcut değil. Bu tür çalışmaların yapılabilmesi için, öncelikle kış uykusunun her yönüyle çalışılabileceği özel laboratuvarlar kurmak gerekiyor diye konuştu.
    
     -Organ saklama süresine ışık tutacak-
    
     Küçük memelilerin sergilediği kış uykusu ile ilgili başta Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere birçok ülkede çalışma yapıldığını vurgulayan Gür, şunları kaydetti:
     Küçük memelilerin, özellikle de yer sincaplarının kış uykusunun, kalp ve diğer pek çok organın nakil öncesi daha uzun süre korunmasına yönelik umut olabileceği görülüyor. ABD İlaç İstismarı Enstitüsünden Tsung Ping Su, yer sincaplarının kanında bulunan ve kış uykusunu başlatan bir molekülün benzerini laboratuvar koşullarında yapmayı başardı. Organ koruma solüsyonuna ilave edilen bu molekül, organların saklama süresini neredeyse iki katına çıkarıyor. Bununla birlikte daha detaylı çalışmalara ihtiyaç var.
    
     Yayıncı: Ahmet Kayır