MUĞLA (A.A) - Durmuş Genç - Ege, Akdeniz ve Marmara
bölgelerindeki illerde yapılan geleneksel deve güreşlerine katılan şampiyon
develer, 20 bin ile 500 bin lira arasında alıcı buluyor.
Bir Yörük kültürü olan deve güreşleri Ege, Akdeniz ve Marmara bölgelerinde
kasım ile şubat ayları arasında yapılıyor. Valilikler güreşlere, Folklorik
amaçlı ve güreşen hayvanlara eziyet edilmemesi şartı ile izin veriyor.
Güreşlerde görev yapan urgancılar, hayvanların eziyet görme ihtimali ortaya
çıktığı anda develeri birbirinden uzaklaştırıyor.
Genellikle 6 yaşlarında güreşmeye başlayan develer, 25 yaşına kadar
güreşebiliyor. Deve sahiplerine, develerinin önceki yıllarda elde ettiği
birinciliklere göre bin lira ile 20 bin lira arasında değişen oranda katılım
parası, güreşlerde birinci olan deve sahibine ise kupa veriliyor.
Toroslar Yörük Türkmen Federasyonu Genel Başkan Yardımcısı Ramazan Kıvrak,
AA muhabirine yaptığı açıklamada, develerin çok kıymetli hayvanlar olduğunu,
Türklerin de tarih boyunca güreşi hep sevdiklerini söyledi.
Türklerde yağlı güreşler, boğa güreşleri, deve güreşlerinin bir gelenek
haline geldiğine dikkati çeken Kıvrak, güreşlerde kan dökülmediğini, centilmence
spor yapıldığını kaydetti.
Deve güreşlerinin yüzyıllardır süregelen bir gelenek olduğunu, develerin
yürüyüşünde, duruşunda, bakışında asalet olduğunu dile getiren Kıvrak,
sahiplerine çok sadık olduklarını, sahibi iyi baktıysa ölen sahibinin mezarı
başında ağladıklarını belirtti.
-Sahipleri develerinin elde ettikleri başarılarla mutlu oluyor-
Deve ve boğa güreşlerinin insanla hayvanın yaratılışından beri süregeldiğine
ifade eden Kıvrak, Deve güreşlerinin tarihi bin yılı aşkın. Güreşlerimizden
elde edilen gelirle, okul, yol, cami, sağlık ocağı, çeşme, hastane yapılarak kamu
yararı sağlanıyor. Yörüklerdeki hayvan sevgisini deve güreşlerinde
görebilirsiniz. Her zaman centilmence yarış olur. Burada da bir Allaha sığınma
vardır. Herkes deveyi kendi evladı gibi görür. Deve sahipleri deve açken
uyumazlar. Milletimiz bu kadar kıymetli bir hayvanla bu sporu yaşatmaya
çalışıyor dedi.
Develerin çok kıymetli hayvanlar olduğunu, 3-4 daire fiyatı eden develer
olduğunu vurgulayan Kıvrak, şunları söyledi:
Sahipleri varını yoğunu harcayarak develerini kıymetli hale getiriyor.
Sahipleri develerinin elde ettikleri başarılarla mutlu oluyor. Muğlada develer
20 bin liradan 500 bin liraya kadar satılıyor. Daha yüksek fiyata satılanlar da
oluyor. 500 bin liraya insan 10 katlı ev yapar, ama deveyle daha mutlu olduğu
için yatırımını deveye yapıyor. İnsan sevdiğiyle mutlu olur. Yörükler de devesi,
boğası, atı ile mutlu oluyor.
Muğla Yörük Obaları Derneği Başkanı Orhan Akcan da develerin Yörüklerin
kültüründe önemli yer tuttuğunu söyledi.
Yörüklerle develerin yüzyıllardır Orta Asyada, Altay Dağlarından Viyana
kapılarına kadar iç içe yaşadıklarını anlatan Akcan, Yörüklerin çadırlarını
develerine benzettiklerini, çadırlarının develerin sırtlarına benzediğini
belirtti.
Develerin çok vefalı hayvanlar olduğunu dile getiren Akcan, Güreşler
Yörükler için birlik beraberlik anlamını taşır. Herkes burada spor için
bulunuyor. Bölgemizde bu güreşler bizim için çok önemli. Sadece ilimizde 400
civarında deve var. Bölge genelinde ise 3 bin civarında deve bulunuyor ve bu sayı
gün geçtikçe artıyor. Bunu gelecek nesillere aktarmamız gerekiyor diye konuştu.
Develerin, burçak, saman, kuru üzüm, kuru incirle beslendiğini, suya fazla
ihtiyaç duymadıklarını bildiren Akcan, bir devenin yaklaşık 50 yıl
yaşayabildiğini kaydetti.
-Şampiyon deveye 900 bin lira önerildi-
Muğlanın Yatağan ilçesinde 140 devenin katılımıyla bu yıl 13üncüsü
düzenlenen deve güreşi festivaline İzmirden devesiyle katılan ve birinci olan 68
yaşındaki Metin Özer, 6 yıldır deve güreşlerine ilgisinin olduğunu kaydetti.
Çılgın Özer ismini verdiği devesinin 6 yıldan bu yana 100ün üzerinde
güreşe katıldığını ve sadece bir defa yenildiğini vurgulayan Özer, şunları
söyledi:
6 yıl önce başladığım devecilik bana her şeyden daha değerli geliyor.
Bütün varım yoğum bu. Türkiyenin bütün bölgelerine yarışlar için çağrılıyorum.
Fakat devenin çok yıpranmaması için yarışların hepsine katılmıyorum. Develerin
fiyatı güreş kazandıkça artar. 6 yıl önce arsalarımı satarak 160 bin liraya
aldığım deveye şimdi 900 bin lira veriyorlar, fakat satmıyorum. Bu parayı deveme
iyi baktığım için veriyorlar. Sadece güreşlere katılmam için yaklaşık 15 bin lira
para öneriyorlar.
Deve bakımının kolay olmadığına işaret eden Özer, şöyle dedi:
Yaz aylarında deveme ot yediriyorum, daha sonra kuru gıdalar, arpa ve
burçak veriyorum. Deveye bakmak kolay bir iş değil. Ama benim için önemli olan
Türkiyenin en iyi, en çok güreş kazanan devesinin sahibi olmak. İnsan elde
ettikleri ile anılır. Bu benim çok hoşuma gidiyor. Malın mülkün benim için hiç
önemi yok. Bu çok önemli, bu gurur bana yetiyor.
Yayıncı: Hızır Hacısalihoğlu