ELAZIĞ (A.A) - Pir Hasan Doğan / Ömer Fansa - Kanada Windsor
Üniversitesi Bilim Fakültesi Yer ve Çevre Bilimleri Bölümü Öğretim Üyesi Prof.
Dr. Ali Polat, Kanada Superior Gölü çevresinde 1,9 milyar yıl yaşında toprak
bulduklarını bildirdi.
Elazığlı yer bilimci Polat, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Kanadada
Superior Gölünün kuzeyinde yer alan Schreiber-Hemlo bölgesinde yeşil kayaç
kuşağı üzerinde uzun zamandır jeolojik çalışmalar yaptığını bildirdi.
Bu bölgeye 2007 yılında yaptığı bir gezi sırasında yaklaşık 1,9 milyar yıl
yaşında bir uyumsuzluk düzlemi ve bu düzlemin altında yer alan kırmızı renkli
kayaçlar tespit ettiğini anlatan Polat, bu kırmızı kayaçların eski bir toprak
parçası olabileceğinden şüphelenerek, ayrıntılı bir arazi çalışması yaptığını
belirtti.
Polat, bölgeden çok sayıda örnek topladığını, 2008 yılında ise tekrar
bölgeye giderek yeni örnekler aldığını aktardı.
Örneklerde yaklaşık 5 yıl süren uzun incelemeler sonucu kırmızı renkli
kayaçların 1,9 milyar yıl yaşında eski toprak olduğunun belirlendiğini ifade eden
Polat, şu bilgileri verdi:
Bugüne kadar daha yaşlı topraklar dünyanın çeşitli yerlerinde bulunmuş.
Ancak bizim bulduğumuz 1,9 milyar yaşındaki toprak, Kanadada Superior Gölü
çevresinde bulunmuş demirce zengin en yaşlı toprak. Bulduğumuz toprak, dünya
atmosferinin kimyasal evrimi hakkında çok önemli bir veri kaynağını
oluşturmaktadır. Bu toprakta yapılacak yeni incelemelerle dünyanın 1,9 milyar yıl
önceki atmosferi ve iklimi hakkında önemli bilgiler edinilebilir. Toprak,
taşıdığı özelliklerle 1,9 milyar yıl önce de atmosferde önemli miktarda serbest
oksijen bulunduğunu gösteriyor. Atmosferdeki serbest oksijen miktarı 2,2 milyar
yıl öncesinde yok denecek kadar azdı. Bu nedenle oksijene bağlı karasal yaşam
yoktu. Atmosferdeki oksijen miktarı 2,2 milyar yıl önce artmaya başlamıştır.
Bizim bulduğumuz topraklardaki demir oksitler, atmosferdeki oksijenin 1.9 milyar
yıl önce önemli miktarda artış yaptığını göstermektedir.
Prof. Dr. Polat, toprağın bileşiminden Ekvatora yakın bir bölgede
oluştuğunu, jeolojik olaylarla binlerce kilometre kuzeye taşındığını
belirlediklerini kaydetti.
-Bilinen en yaşlı toprak 3 milyar yıl yaşında-
Dünyanın bilinen en yaşlı toprağının yaklaşık 3 milyar yıl yaşında olduğunu
ve Güney Afrikada bulunduğunu da aktaran Prof. Dr. Polat, Kanadadaki bilinen en
yaşlı toprakların ise 2,45 milyar yıl yaşında olduğunu açıkladı.
Demir oksit bakımından zengin olmayan bu topraklar nedeniyle 2,45 milyar yıl
öncesine kadar karasal yaşama imkan sağlayacak serbest oksijen miktarının
atmosferde olmadığının öngörüldüğünü dile getiren Polat, Güney Afrikada bulunan
2,25 milyar yıl yaşındaki Hekpoort topraklarının ise demir oksitce zengin
olmaları nedeniyle bu dönemde atmosferde serbest okjinenin birikmeye başladığını
gösterdiğini belirtti.
Polat, yaptığı çalışmanın Chemical Geology dergisinin Ekim 2012 sayısında
yayınlanarak bilim literatürüne girdiğini bildirdi.
Yayıncı: Cemal Coşkun