ZONGULDAK (A.A) - Ferdi Akıllı - Erdinç Aksoy - Türkiye
Taşkömürü Kurumu (TTK) Kozlu Müessese Müdürlüğüne bağlı ocakta galeri açan 8
madencinin metan gazı püskürmesi sonucu ölümüne ilişkin Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanlığınca hazırlanan inceleme raporunda, alt işverene mevzuata
uymadığı gerekçesiyle 25 bin 333 lira ceza verilmesi kanaatine varıldığı
belirtildi.
İş Teftiş Kurulu Başkanlığının 33 sayfalık raporunda, Star İnşaat ve Ticaret
AŞnin TTK Kozlu Müessese Müdürlüğünde yürüttüğü "eksi 630 kat hazırlığı ve eksi
560 galeri sürme" işinde 7 Ocakta meydana gelen olayda 8 madencinin öldüğü, 1
işçinin yaralandığı hatırlatıldı.
Küçük çaplı lağım atımının (deliği doldurmak suretiyle patlatma) ardından
gaz degajı (ani püskürme) meydana geldiği kaydedilen raporda, şu bilgiye yer
verildi:
"Merkezi gaz izleme istasyonu ile ocak arasında telefon haricinde seri
megafon, benzeri iletişim ve sesli uyarı sistemi bulunmadığı, sensörlerin sessiz
olduğu tespit edilmiştir. Gaz izleme servisi elemanlarınca 11.21de gaz
yükselmesinin tespit edildiği galeri, telefonla aranmış ancak çağrıya telefonun
paralel bağlı olduğu diğer galerideki işçiler cevap vermiştir.
Yeniden yapılan aramada ise telefona cevap veren olmamıştır. Bunun üzerine
olaya müdahale edilmiştir.
-Yerinden kopan vantüp hayat kurtardı-
Kurtarma ekiplerinin ocakta 5 işçinin öldüğünü, 1 kişinin şuurunu
kaybettiğini belirlediği aktarılan raporda, şunlar ifade edildi:
Öldüğü tespit edilen işçilerin gaz maskelerinin üzerinde ve kullanılmamış
olduğu, yaralı işçinin ise gaz maskesinin açılmış ancak gövdesinin altında
bulunduğu, olayda ek yerinden ayrılan havalandırma vantübünün (boru) bu kişinin
üzerine doğru temiz hava üflediği, kurtarma ekipleri tarafından ifade edilmiştir.
Tahlisiye ekibince ölen diğer işçinin bel kemerinden alınan gaz maskesi yaralı
işçiye takılmaya çalışılmış ancak madencinin şok durumu nedeniyle başarılı
olunmamıştır. Aynı ekip tarafından yakındaki hava teneffüs istasyonuna çekilen
işçi buraya kendi kemeriyle bağlanmıştır.
Kurtarma cihazlarının çalışma süresi dolduğundan ikinci ekip tarafından
yaralı işçi ocaktan çıkarılmıştır.
-Degaj sondajları-
Raporun devamında, galeride 24 Kasım 2012-3 Ocak 2013te 13 degaj ve 3 etüt
sondajı yapıldığı, bazılarının asgari 25 metrenin altında kaldığına işaret
edilerek, sondajların sayı ve özellik bakımından yeterli olmadığı, degaj riskinin
önlenmesi zorunluluğuna rağmen, alt işverenin tek sondaj ustası çalıştırdığı
vurgulandı.
Bakım işçisinin sondajda çalıştırıldığı tespitine yer verilen raporda, işin
güvenliği için tam bir ekip oluşturulmadığı, işçilerin degaj konusunda hiçbir
eğitim almadığı kaydedildi.
-Mevzuata aykırılıklar-
Sözleşmeyle verilmiş hazırlık işlerini TTK Genel Müdürlüğünün kuruluşundan
itibaren yaptığı, asıl işverenin uzmanlığının alt işverene göre daha ileri
düzeyde olduğu aktarılan raporda, mevzuata aykırılıklar şöyle sıralandı:
"-İş yerinde iş güvenliği uzmanı bulunmamaktadır.
-İş yerinde yapılan aylık iş sağlığı ve güvenliği kurul toplantılarında
sondajlarla ilgili kararlar alınmış ancak bunların bir sonraki kurul
toplantısında giderilip giderilmediği görüşülmemiştir.
-İş sağlığı ve güvenliği denetimlerinin 1. derece gazlı ocak güvenliğine
uygun yapılmadığı anlaşılmıştır.
-Galerilerde işçileri ilerlenen metre oranında ücret vererek çalıştırmaları,
fazla iş yapmak ve ücret almak adına, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyma
ve daha dikkatli çalışmayı zayıflatmaktadır.
-Kozlu Müessese Müdürlüğü ocaklarında eksi 630 katı ve üzerindeki katlarda
kesilen damarların gaz içeriği uzun süredir ölçülmemiştir.
-Alt işveren ihalesinde teknoloji ve uzmanlık kriterine uyulmamıştır.
-Ateşleme, emniyetli mesafeden gerekli güvenlik önlemleri alınarak
yapılmamıştır.
-İşçilerin tehlike mahallinden uzaklaştırılması için seri tahliye, uyarı ve
haberleşme sistemi oluşturulmamıştır."
-İşverene para cezası-
Raporda, ocağın gaz içeriğinin yüksek ve degaja müsait olmasının bilinmesine
rağmen çalışmaların teknolojik, uzmanlık ve işçilik açısından önleyici düzeyde
olmaması, metan drenajıyla ilgili çalışma yapılmaması, ateşleme mahalli konumu,
sondajların derinlik, çap ve adetleri gibi unsurların olay öncesi iyi
değerlendirilmemesi ve aynı lağımda yaşanan 3 degajın üzerinde durulmaması gibi
faktörlerin kazaya yol açtığı belirtildi.
Benzer kazaların önlenmesi amacıyla mevzuata aykırılıklarla ilgili bölümün
TTK Genel Müdürlüğüne ve alt işverene tebliğ edilmesi istenen raporda, işverene
25 bin 333 lira ceza verilmesinin uygun olacağı kanaatine varıldığı kaydedildi.
TTK Kozlu Müessese Müdürlüğüne bağlı maden ocağında, 7 Ocakta özel firmanın
galeri açma işini yürüttüğü eksi 630 kodunda ani metan gazı püskürmesi sonucu
yaşamını yitiren 5 işçinin cesedine ulaşılmış, göçük altında kalan 3 madenciden
2sinin cesedi 11 Ocakta, diğerininki ise 12 Ocakta çıkarılmıştı.
Olayın ardından TMMOB Maden Mühendisleri Odasınca, ocakta yeterli degaj
sondajının yapılmadığı iddia edilmişti.
Yayıncı: Kemal Kaymak