NEVŞEHİR (A.A) - Murat Asil - Türkiyenin önemli turizm
merkezlerinden Kapadokya bölgesinin, el sanatları merkezi konumundaki Avanos
ilçesinde faaliyet gösteren halı firmaları, binlerce yıllık halı dokuma
geleneğini modern atölyelerde yaşatıyor.
Kapadokya bölgesinde binlerce yıllık tarihe sahip ve bu tarihi süreçte bölge
halkının en önemli geçim kaynakları arasında yer alan geleneksel halı
dokumacılığının yapıldığı Avanos ilçesinde, günümüzde modern atölyelerde dokunan
Türk motiflerinin yer aldığı yün ve ipek halılar, hem yok olmaya yüz tutan halı
dokumacılığını yaşatırken hem de bölgeye önemli döviz girdisi sağlıyor.
Sentez Halı Avanos firmasının idari müdürü Ahmet Yıldırım, AA muhabirine
yaptığı açıklamada, 7 bin 500 metrekare kapalı alana sahip tesislerinde el
dokuması halı üreterek ihraç ettiklerini söyledi.
Atölyelerinde özellikle geleneksel Türk motifleriyle işlenen halı
dokuduklarını, amaçlarının unutulmaya yüz tutan halı dokumacılığını yaşatmak
olduğunu belirten Yıldırım, Biz daha çok Türk motifleriyle işlenen halılar
üretiyoruz. Bunların başında Hereke halısı geliyor. Milas, Yahyalı, Bünyan,
Avanos halıları da dokuyoruz. Tabiatıyla eğilimler zaman zaman değişiyor. Son
günlerde Şal dediğimiz Gaziantep, Sivas dolaylarının halılarını üretiyoruz.
Bunlar yün halılar. Aynı zamanda ipek halı da üretiyoruz diye konuştu.
Yıldırım, yapılan arkeolojik kazılarda ortaya çıkarılan halılardaki düğüm
sanatının Türklere ait olduğunun ispatlandığını, kendilerininde bu teknikleri
kullanarak halı dokuduklarını ifade ederek, Türk halıcılığı milattan önce 500
yılına kadar gider. Orta Asyada, Sibiryada yapılan kazılarda bulunan Bazilika
halısı, bu halıdaki düğüm sanatının Türklere ait olduğu ispatlanmıştır. Biz de
işte bunu yaşatmaya çalışıyoruz dedi.
-Aynı zamanda bir nevi halıcılık okuluyuz
Geçmişte kadınların evlerinin bahçelerindeki tezgahlarda halı dokuduğunu
ancak, girdi maliyetlerinin artması nedeniyle evlerde artık halı dokunmadığını
belirten Yıldırım, şunları kaydetti:
Avanos halısı bilinen bir halı ama ne yazık ki girdilerin artmasıyla bu el
sanatı yavaş yavaş ölüyor. Ama bunun yerine bizim gibi kuruluşlar özellikle de
bayan elemanlar vasıtasıyla onlara öğreterek bu sanatı yaşatıyoruz. Avanos Halk
Eğitim Merkezi ile yaptığımız protokol ile işletmemizde kadınlara halı dokumasını
öğretiyoruz. Halk eğitim merkezinden gelen usta öğretici, tesisimiz içinde
bulunan atölyede kadınlarımıza halı dokumayı öğretiyor. Hem kadınlar iş sahibi
oluyor hem de unutulmaya yüz tutan halı dokumacılığını devam ettirecek yeni
insanlar sektöre giriyor.
-İpek halılarda santimetrekareye 900 düğüm
İşletmelerinde bugüne dek dokunmuş en ince halıyı ürettiklerini belirten
Yıldırım, şu bilgileri verdi:
Biz burada ipek halılar da dokuyoruz. Kendi bahçemizde bulunan
dutluklardan ve Bursadan temin ettiğimiz ipek kozalarını burada ayrıştırarak
ipeği alıyoruz. Buradaki atölyelerimizde de dokuması yapılıyor. İpek halı dokumak
zor ve zaman isteyen bir tekniktir. Saçtan daha ince ipekle dokunan ipek
halıların yaklaşık bir, 1,5 metresi 3 aylık bir sürede tamamlanıyor. Biz şimdi 1
santimetrekareye 225 ya da 625 düğüm atılan ipek halılar dokuyoruz. Bundan önce
işletmemizin ürettiği 1 santimetrekareye 900 düğüm atılan ipek halı rekorlar
kitabına girdi.
-Halıcılık sektörü hızlı döviz girdisi sağlıyor-
Kapadokya turizmi ve ekonomisinde halıcılığın büyük önem taşıdığını, bölgede
yaklaşık 10 işletme olduğunu ifade eden Yıldırım, şöyle devam etti:
Halıcılık sektörü ülkemize çok hızlı bir şekilde döviz kazandıran bir
sektör. Bunun yanında atalarımızdan gelen el sanatımız, kültürümüz. Oradaki
sembollerin, desenlerin hepsinin anlamı vardır. Sevgi vardır, acı vardır, göz
yaşı vardır, hayaller vardır, rüyalar vardır hepsinin bir anlamı vardır. Bir
kültürdür. Biz bunları yaşatıyoruz. Bölge de bu sektör oldukça yaygındır ve
önemli döviz girdisi sağlamaktadır. Nevşehirin ihracatının da yüzde 50den
fazlasını halı ihracatı oluşturmaktadır. Mesela bizim işletmemizi yılda 140 bin
turist ziyaret edip halı satın almaktadır. Bizim burada 5 bin liraya da halı var
150 avroya da. Aldıkları halılar çok kıymetli olduğu için yanlarında halılarını
götürmeyen yabancı turistlerin halılarını kargo yoluyla evlerine kadar
ulaştırıyoruz. Şu anda işletmemizde yaklaşık 200 bin yün halı, 20 bin ipek halı
var.