BURSA (A.A) - Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TAI TUSAŞ)
Genel Müdürü Muharrem Dörtkaşlı, Airbusun tek koridorlu uçaklarının, arka
yolcu kapılarının olduğu bölümü tek kaynak biz yapar idik, bu işten yılda
yaklaşık 80 milyon dolar bir ihracatımız vardır. Yine tek koridorlu uçakların
orta kanadının ve ön gövdesinin arasında kalan Section 14 diye adlandırılan
bölümü de tek kaynak olarak biz yapmak üzere Airbus ile bir mutabakata vardık
dedi.
TAI TUSAŞ ile Bursada kurulu YEPSAN Savunma Sanayi ve Havacılık AŞ
arasında, sac metal ve talaşlı imalat parça üretimi alt sözleşmesi, törenle
imzalandı.
TUSAŞ Genel Müdürü Dörtkaşlı, YEPSAN AŞnin Kayapa Sanayi Bölgesindeki
fabrikasında düzenlenen törende yaptığı konuşmada, burada yapılacak 20 milyon
liralık yatırımın ciddi bir yatırım olduğunu belirtti.
Dörtkaşlı, TAI TUSAŞa ilişkin bilgi verirken, 2005 yılında 2 bine yakın
çalışanı, yaklaşık 75-80 milyon dolar cirosu, tasarım kabiliyetleri henüz
başlangıç aşamasında ve üzerindeki taahhüt yükü 1,5 milyar dolar civarında olan
ve 60 milyon dolar değer biçilen bir şirket olduğunu anlatarak, şunları kaydetti:
Bugün ise 4 bin 300 çalışan, bin 600ü mühendis, bin tanesi özgün, egemen
ürün tasarlayan mühendis olmak kaydıyla, 850 milyon dolar cirosu, 525 milyon
dolar ihracatı olan, çok kısa bir süre sonra inşallah milyar doları geçecek, bir
şirket TAI. TAI kendi sektöründe ihracat konusunda birinci, dünyadaki en önemli
100 savunma şirketine bu sene 83. sıradan giriş yaptık. İnşallah bunu daha da
artırarak devam ettireceğiz. Kilerimizde yaklaşık 20 milyar dolarlık bir iş
hacmimiz var. Şirketin bedelini ise söyleyemiyorum, çünkü halka arz süreci
içindeyiz. Şirketin bedeliyle ilgili bir değer belirtemiyorum. Ama mayıs ayının
ilk yarısına kadar hisselerimizin yüzde 20sini, sermaye artışı yöntemiyle
İMKBde halka arz edeceğiz. Şirketin gerçek değeri orada oluşacak. Biz de iyi mi
yaptık, kötü mü yaptık, saçımızın rengini o gün göreceğiz. Ama iyi yaptığımızı
söyleyebilirim.
-Stratejik işbirlikleri-
TUSAŞın, 2005te yılda 1,5 milyon saat iş yapan bir şirket olduğunu ve 50
bin saat işi dışarıya verdiklerini hatırlatan Dörtkaşlı, şöyle devam etti:
Bu 50 bin saat, yaklaşık 25 işçinin tek vardiya çalışması demektir.
Makine, freze saatine bakarsanız 10 frezelik iştir. Bu da bir plan çerçevesinde
değil, sıkıştıkça, darboğaz oldukça, al aslanım şunu dışarıda yaptır, getir
cinsinden biriken saatler 50 bin saattir. Ama şimdi stratejik ortaklıklar diye
bir kavramımız var. Dolayısıyla bizle beraber hareket edecek ve sektörde doğru
işler yaptığına inandığımız, geleceğe yönelik uzun soluklu işbirlikleri
yapacağını düşündüğümüz firmalarla stratejik işbirlikleri yapıyoruz. Yaklaşık
11-12 firma var. Her biri kendi dalında önemli, Ankarada, Eskişehirde,
İstanbulda, Bursada, Manisada, İzmirde bu tür firmalarımız var. Bunu
genişletmeyi de arzu ediyoruz. Bu konuda samimiyiz. Bugün itibariyle 1,4 milyon
saat işi dışarıya veriyoruz. Büyük ölçüde bunları stratejik ortaklarımızın
üzerinden dışarıya veriyoruz. Bu önemlidir. Yani 700 işçinin çalışabileceği bir
iş yükünden bahsediyoruz veya 270-280 freze gününden bahsedebiliriz... 1,4 milyon
saat işi verirken, biz bu sene 8,5 milyon saat iş yapıyoruz. Ama bu 8,5 milyon
saatin içinde dışarıya verilebilme niteliği olan iş, diyelim ki, 1 milyon 750 bin
saattir, bunun 1,4ünü veriyoruz. Önümüzdeki sene 1 milyon 550 bin saatini
vereceğiz. Bunu artırarak gideceğiz. Biz TUSAŞ olarak 25, 20, 15 yıl evvel bizim
fabrikada yaptığımız işleri, artık yapmaya devam ediyor olmayacağız. Biz ürün
sahibi olma, kendi mühendislerimizin tasarladığı özgün ürünlere sahip olma ya da
mevcut ürünleri egemen hale getirme, hem TSK hem de dost ve müttefik ülkelere bu
egemen ürünleri teslim etme, teslim ettikten sonra da ömür boyu desteğini yerine
getirme, ürünün arkasında gibi bir hedefimiz var. Bizden beklenen bu.
Dörtkaşlı, Ankarada Kazan Ovasına TAIyı yaptığınız zaman havacılık
sektörünün oluşturulmuş olmadığını, ama bunu topluma, Anadoluya yaymak ve
lobisini de oluşturmak gerektiğini vurgulayarak, ayrıca verimlilik ve rekabet
gücünün geliştirilmesi için her şeyi ben fabrikada yaparım mantığından
kurtulmak gerektiğini ifade etti.
Savunma ve havacılığın geliştirdiği ortaklıkların geliştirilmesi halinde,
katma değeri yüksek ihracatlar yapılabileceğini ve cari açığın azaltılabileceğini
anlatan Dörtkaşlı, böylece 2023 için konulan 500 milyar dolar hedefine
ulaşılabileceğini bildirdi.
-Airbus ile mutabakata vardık-
Dörtkaşlı, kuruldukları dönemde F-16nın tamamına yakınını ya da gövdesinin
yüzde 90nı yaptıklarını hatırlatarak, konuşmasını şöyle sürdürdü:
Ama paranın yüzde 9unu alan taraftık. Dolayısıyla ürün üzerinde hiçbir
hakkımız yoktu. Şimdi ise Anka, Hürkuş, Göktürk, Atak diye adlandırdığımız özgün
ürünlerimiz var ya da mevcut platformların üzerinde nakliye uçaklarında,
helikopterlerde jet uçaklarda görev bilgisayarı bize ait olan egemen sistemler
yapıyoruz ve bunları da ihraç etme konusunda çalışmalarımız devam ediyor. Bir
yandan da dünyanın en önemli havacılık şirketlerine uçakların ya da
helikopterlerin gövdelerini yapıyoruz. Basında bazen parça diye yer alır ama,
uçağın ön tarafı, ortası, arka tarafı, kanatları ve de helikopterin gövdesinin
tamamı gibi bölümlerdir ve bunlardan da kimisinde tek kaynak olmak üzere
ihracatlarımızı yapıyoruz. Airbusun tek koridorlu uçaklarının, arka yolcu
kapılarının olduğu bölümü tek kaynak biz yapar idik, bu işten yılda yaklaşık 80
milyon dolar bir ihracatımız vardır. Henüz kimseyle de paylaşmadık, belki ilk
defa burada paylaşmış oluyorum... Yine tek koridorlu uçakların orta kanadının ve
ön gövdesinin arasında kalan Section 14 diye adlandırılan bölümü de tek kaynak
olarak biz yapmak üzere Airbus ile bir mutabakata vardık. İnşallah buradaki işi
de yine dışarıyla paylaşacağız, bu manada dışarıya verdiğimiz işin miktarını
belki ikiye katlayacak kadar önemli bir iş hacmidir.
Dışarıya verdikleri 1,4 milyon saatlik işin, yaklaşık 5te birini Bursaya
verdiklerine de değinen Dörtkaşlı, Bursanın çok köklü bir sanayi altyapısının
olduğunu ve çalıştıkları firmalardan çok memnun olduklarını vurguladı.
Bursada yaklaşık 7-8 firmayla iş yaptıklarını aktaran Dörtkaşlı, dışarıya
verdikleri işin toplamının 12 milyon lira olduğunu, bunun 2 milyon lirasını
geçtiğimiz yıl YEPSANa verdiklerini, ancak bu rakamların buralarda
kalmayacağını, daha da artacağını dile getirdi.
20 milyar dolarlık iş yükünün TAInin 20-30 yıllık iş hacmi olduğunu
açıklayan Dörtkaşlı, Halka arzdan elde edeceğimiz gelirlerle çok ciddi iş
sahibi firmalara sahip olabiliriz, onları satın alabiliriz ya da dünyada çok az
sayıda insanın sahip olduğu yatırımları yapıp bazı özel üretim işlerini buraya
getirebiliriz. Bizim elimizdeki işleri tekrar yan sanayimize açabiliriz.
Dolayısıyla savunma ve havacılık sektörünün geleceğinin parlak olduğunu söylemek
istiyorum dedi.
-20 milyon lirayı aşacak olan yeni yatırımlar-
YEPSAN Savunma Sanayi ve Havacılık AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Baş da
1987 yılında otomotiv ana sanayine yönelik kurulan firmanın, zaman içinde savunma
sanayi ile ilgili çalışmalar da yaptığını, bugün bunun bir sonucunu ve gururunu
yaşadıklarını söyledi.
Baş, Türk savunma sanayimize, silahlı kuvvetlerimize, askeriyemize,
emniyet teşkilatımıza yönelik ürettiğimiz sac metalden mühimmat kapları,
aydınlatma mühimmat gövdeleri ve başlıkları, ülkemizin geliştirmiş olduğu top ve
tank yedek parçaları, fişek kutuları, uçak ve helikopter parçaları imalatıyla
savunma sanayimizin yerlileştirilmesi adına, ülkemiz ekonomisine katkı sağlıyor
olmak da bizim için ayrı bir kıvanç vesilesidir. İmzalayacağımız sözleşme ile
hayata geçireceğimiz 20 milyon lirayı aşacak olan yeni yatırımlarımız sayesinde
ülkemizin 2023 vizyonunda hedef olarak belirlenen yerli savunma sanayi payının
artırılmasına da katkı sağlamış olacağız ifadelerini kullandı.
-Savunma sanayinde yerlilik yüzde 54leri buldu-
Savunma ve Havacılık Sanayi İmalatçılar Derneği (SASAD) Yönetim Kurulu Üyesi
Cavit Çınar da TUSAŞ ve YEPSAN arasında böyle bir anlaşma imzalayarak Türk
sanayisinin gelişmesine katkıda bulunmalarından dolayı gururlu olduklarını dile
getirdi.
Çınar, Bursada yaklaşık 8 ay önce otomotiv ve savunma sanayinin ortak
çalışmalarını geliştirmek amacıyla bir toplantı yapıldığını hatırlatarak, Şu an
yapılan töreni, bunun bir sonucu olarak gördüğümüzü belirtmek isterim. SASAD
olarak her zaman bu gibi ortaklıkların geliştirilerek, savunma sanayinde yüzde
54leri bulan yerli katkı payının daha ileri götürülmesi için YEPSAN ve TUSAŞ
arasında yapılan bu işbirliğinin Bursadaki diğer firmalarımıza da her zaman
örnek ve liderlik edeceğini düşünerek, kendilerini kutlamak istiyorum diye
konuştu.
Törene, ayrıca Bursa Vali Yardımcısı Adnan Çakıroğlu, Savunma Sanayi
Müsteşarlığı Sanayileşme Daire Başkanlığı Savunma ve Havacılık Sektör Müdür
Vekili Belma Güngör, AK Parti Bursa Milletvekili Tülin Erkal Kara ve CHP Bursa
Milletvekili Turhan Tayan katıldı.
Muhabir: Haluk Yüksel
Yayıncı: Mürsel Çetin