ZONGULDAK (A.A) - Erdinç Aksoy - Ankara Üniversitesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Recep Akdur, kış aylarında havanın soğumasıyla bedenden kaybedilen ısı arttığından dikkatli olunması gerektiğini belirterek, Soğuk havalardan yaşlılar, çocuklar, kalp ve damar ile şeker hastalarının sağlıkları daha çok etkilenir, bunlar donma açısından daha büyük bir risk altındadır dedi.
     Prof. Dr. Akdur, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kışın uygun giyinildiği takdirde, havaların soğumasından fazla endişe etmeye gerek olmadığını ancak yine de dikkat edilmesinde fayda gördüklerini söyledi.
     Çok soğuk havalarda mümkün olduğu kadar dışarı çıkılmaması uyarısında bulunan Akdur, şunları kaydetti:
     Özellikle yaşlılar ve çocuklar dışarı çıkmamalıdır, çünkü bu gruplar soğuktan daha çok etkilenirler. Yaşlıların ve bebeklerin çevre sıcaklığına uyum gösterme yetenekleri daha sınırlıdır. Bir yaşın altındaki bebekler kesinlikle soğuk odada uyutulmamalıdır. Soğuk havalardan yaşlılar, çocuklar, kalp ve damar ile şeker hastalarının sağlıkları daha çok etkilenir. Bunlar donma açısından daha büyük bir risk altındadır. Aynı şekilde kronik akciğer ve kalp hastalığı olanların aşırı soğuklarda çok dikkatli olması gerekir. Aşırı soğuklarda kaybedilen ısıyı karşılamak üzere kalbin yükü artar buna bir de ağır iş eklenir ise kalp krizi tetiklenebilir. Bu nedenle kalp hastalığı, yüksek tansiyonu ve akciğer hastalığı olanlar aşırı soğuk havalarda ağır egzersiz veya ağır işler yapmamalıdır.
    
     -Yüz felcine dikkat-
    
     Akdur, insanların çevredeki artı 55 ve eksi 60 santigrat aralığındaki derecelere uyum sağlayabildiğini, bu uyumda en önemli aracın çevre sıcaklığına uygun giyinmek olduğuna işaret ederek, İnsan vücudu 25 santigrat derecenin altındaki sıcaklıklarda ürettiğinden daha fazla ısı kaybetmeye başlar. Bunu hareketle ya da giysilerle dengelemek gerekir ifadesini kullandı.
     Aşırı soğuk havalarda yüz felcine karşı da dikkatli olunması gerektiğini uyarısında bulunan Akdur, şöyle devam etti:
     Aşırı soğuk hava yüz felcini tetikler. Bu nedenle yüzün soğuktan korunması gerekir. Doğrudan aşırı soğuktan kaynaklanan en önemli sağlık sorunu yerel ya da genel beden donmasıdır. Donma en çok kış sporu yapanlar dağcıları, açık alanlarda çalışanları, nöbet tutan askerleri ve sokakta yaşayan evsizleri tehdit ediyor. Donma tüm vücutta olabileceği gibi ayak ve el parmakları, burun ucu, kulak gibi uç organlarda da meydana gelebiliyor.
    
     -Vücut ısısını aniden yükseltmek riskli-
    
     Hipotermiye girenlerin vücut ısısının birden bire artırılmaya çalışılmasının yanlış olduğu vurgulayan Akdur, şöyle konuştu:
     Bu durumdaki bir insanın öncelikle ıslaksa elbiseleri çıkarılmalı ve vücudu rahatlatılmalı. Vücudun soğuk metallerle teması kesilmeli. Varsa kuru bir şey (elbise, battaniye olabilir) üzerine yatırılmalı. Hasta sarılmalı. Ancak vücut birdenbire ısıtılmaya kalkışılmamalı. Bu yarardan çok zarar veriyor. Metabolizma karşı reaksiyon gösteriyor, ölüme bile yol açabiliyor. Donmuş ya da donma tehlikesi geçirmiş olanlara soğuk içecek kesinlikle verilmemeli. Bilinci açık olanlara ılık sıvılar içirilmelidir. Bilinci kapalıysa damar yoluyla verilecek sıvılar yine ısıtıcıdan geçirilerek ılıtılmalıdır. Donmuş kişi kademeli olarak ısıtılmalı. Birden bire soba kalorifer gibi ısıtıcıların dibine oturtulmamalıdır.
    
     -Korunma-
    
     Akdur, donma vakasından korunma önerilerini şöyle sıraladı:
     - Aşırı soğukta rüzgardan kaçınılmalı ve kapalı yerlere sığınılmalıdır.
     - Bol, sıcak sıvı alımı donmayı geciktirir. Özellikle şekerli içecekler kas hareketlerini motive ettiği için donmayı engeller.
     - Soğuk, kalori harcanmasını artırır. Bol kalorili (örneğin karbonhidratlı, şekerli) gıdaları tercih edin.
     - Bol ayakkabı giyin. Ayak parmaklarınız ayakkabınızın içinde rahatça oynayabilsin. Kat kat çorap giymeyin. Bir ince ve bir de kalın çorap yeterlidir.
     - Çok katlı ve bol giysileri tercih edin ki vücut ısınız içinde dolanabilsin.
     - İki parmak eldiven giyin, parmakların bir arada olması nedeniyle beş parmak eldivenden daha sıcak tutar.
     - Uzun süre hareketsiz kalmayın.
     - Alkol kesinlikle içmeyin. Çok tehlikelidir, hipotermiyi artırır.
    
     Yayıncı: Ebubekir Gülüm