SİİRT (A.A) - Zekeriye Güneş/Ayhan Mergen - Bir zamanlar Siirte
beyaz kent denilmesine neden olan ve yöreye özgü alçı taşının fırınlarda
yakılıp öğütülmesiyle elde edilen bir tür kaba alçı olan cas, tarihi
yapıların restoresinde yeniden kullanılmaya başlandı.
Siirtte yaklaşık 50 yıl aradan sonra yeniden kullanılmaya başlanan cas yapı
malzemesi, Aydınlar (Tillo) ilçesindeki tarihi mekanların restorasyonunda önemli
yer alıyor.
Kültür ve Turizm Müdür vekili Remzu Uslu, AA muhabirine yaptığı açıklamada,
ikisi Aydınlar (Tillo) ilçesinde, biri de kent merkezinde bulunan 3 konağın
yeniden cas malzemesi kullanılarak onarılması için çalışmalar yürütüldüğünü
belirterek, Cas ile yapılan evleri onararak, tarihi ve kültürel değer taşıyan
bu mirası gelecek nesillere aktarmak istiyoruz dedi.
Aydınlar Belediye Başkanı Mesut Memduhoğlu da ilçedeki iki tarihi konağın
restore edilmesi için başlatılan çalışmalarda kullanılan casın betona göre çok
daha kaliteli ve uzun ömürlü olduğunu kaydetti.
Son yıllarda cas üretiminin sona ermesiyle ustalarının da yetişmediğini
ifade eden Memduhoğlu, şöyle dedi:
Yöresel kültürümüzün cas ev dediğimiz tarihi evlerimizi ve konaklarımızı
cas ustaları ile birlikte onarmak için 2 yıldan beri başlattığımız çalışmalar
sonucu Şeyh Kamil Konağını onarmaya başladık. Onarımı için Kültür ve Turizm
Bakanlığından ödenek ayrıldı. Biz bu cas ustalarını ilçemizden göndermek
istemiyoruz. Bu konağın, hemen yanında Şeyh Nasreddin Konağı da bulunuyor. Onun
da projesi anıtlar kurulunda. Geçtiğinde onun da onarımına başlayacağız. Ondan
sonra İsmail Fakirullah hazretlerinin evi, çilehanesi, İbrahim Hakkı
hazretlerinin odası, Fakirullah hazretlerinin torunu Şeyh Mustafanın medresesi
gibi yerleri onarıp hem ilçemize hem de kültürümüze kazandırmak istiyoruz.
Casın bilindiği kadarıyla Türkiyede başka yerde kullanılmadığını dile
getiren Memduhoğlu, Cası tekrar canlandırmak için Dicle Kalkınma Ajansı ve
SODES kapsamında projeler hazırlamayı hedefliyoruz diye konuştu.
Siirtteki cas ustaları Murat ve Emin Taşçı da mesleği babalarından
öğrendiklerini ve artık bu mesleği bilen kimsenin kalmadığını ifade ederek,
yaklaşık 50 yıl aradan sonra tekrar cas işinde çalışmanın kendilerini mutlu
ettiğini söylediler.
-Cas yapı malzemesi-
Siirtte 2006 yılında düzenlenen Uluslararası Siirt Sempozyumunda cas yapı
malzemesiyle ilgili şu görüşlere yer verilmişti:
Yöresel Siirt konutu çevreye zarar vermeyen yapı malzemesinden
yapıldıkları için çevre dostu yapı, küçük soyutlu ve hacmi çevreleyen her
yüzeyin alçı harcıyla sıvanmasına bağlı olarak ısı iletkenliği düşük olan
mekansal iç yapısı ile iklime uygun yapı, açı yüzeyleri yanmaz olduğu için
güvenli yapı, hacmi bir kuşak gibi saran alçı yüzeylerin mekan içinde nem
düzenleyici olması ayrıca kullanılan yapı malzemesinin küf ve mantar üretmemesi
nedenleriyle insan dostu yapı kavramlarını bünyesinde barındırmaktadır.
Yayıncı: İrfan Cemiloğlu