MALATYA (A.A) - Tuba Karahan - İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi
Adli Tıp Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Osman Celbiş, Türkiyede yaşlı
istismarının çok azının bilindiğini belirterek, Çünkü yaşlılar, gençler ya da
çocuklar gibi değil. Bir taraftan zaten fiziksel anlamda kendilerini idare
edebilecek, kollayabilecek, koruyabilecek durumda değiller, bir taraftan da
çocuklarını, yakınlarını koruma dürtüsü var dedi.
Celbiş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ülkede yaşlıların ne durumda
olduklarını ortaya koyacak kesin verilerin bulunduğu bir çalışma olmadığını
belirtti. Türkiye İstatistik Kurumunun zaman zaman yayımladığı ölüm
istatistiklerinin yaşlıların durumu hakkında az da olsa bilgi verdiğini dile
getiren Celbiş, söz konusu verilere göre, yaşlı nüfusta intihar oranının
yükseldiğini söyledi.
Zaman zaman medyaya yansıyan Cami avlusuna bırakılan dedeler ya da
dövülen teyzeler gibi haberlerle yaşlıların mağdur durumda olduklarının
görülebildiğine işaret eden Celbiş, özellikle yaşı 70in üzerinde çocuğunun ya da
bir tanıdığının yanında kalan ve şiddete maruz kalan çok sayıda yaşlıdan
bahsedilebildiğini vurguladı.
Dünyada tanımlanan yaşlı istismarı kavramının Türkiyede arttığını
savunan Celbiş, Bir ülkede bunun azaldığını söylemek için belli parametreler
vardır. En kolay göstergesi de huzurevleridir. Huzurevlerinde boş yerler
buluyorsanız bir şeyler iyi gidiyordur ama huzurevleri çoğalıyor ve yer
bulunamıyorsa bir şeyler de ters gidiyordur dedi.
Yaşlıları genellikle yanlarında kaldıkları çocukları ya da torunlarının
istismar ettiğini ve onların da koruma dürtüsüyle bunları söyleyemediğini
vurgulayan Celbiş, şunları aktardı:
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının ve üniversitelerin yaşlı
istismarı konusunda çalışma yapması lazım ancak bu çalışma bir taraftan da zor.
Bir kadın ya da çocuk istismarında bulguları kolayca görebiliyorsunuz çünkü size
daha kolay söylüyorlar ama yaşlılar böyle yapmıyor. Genellikle onlar biraz daha
gizli tutuyor. O nedenle daha özel gayretle, bunların araştırılması gerekiyor.
Yaşlı istismarının çok azı biliniyor, buz dağının görünen kısmı kadar bile değil.
Yaşlılar, gençler ya da çocuklar gibi değil. Onlar bir taraftan zaten fiziksel
anlamda kendilerini idare edebilecek, kollayabilecek, koruyabilecek durumda
değiller, bir taraftan da çocuklarını, yakınlarını koruma dürtüsü var.
Beraberinde genellikle içlerine kapanıyorlar, kimseye söylemiyorlar, zaten
öleceğim diye bekliyorlar. Bu nedenle yaşlı istismarı gizli kalıyor.
Gördüklerimizin de olanların çok çok azı olduğunu düşünüyorum.
-Yaşlısına bakana ekonomik destek verilebilir-
Prof. Dr. Osman Celbiş, bütün dünyada 20. yüzyılın sonunda görülen aile
yapısındaki değişikliklerin Türkiyede daha geç de olsa görülmeye başlandığını
aktararak, ekonomik koşullar, köylerden kentlere göçle çekirdek aile kavramının
ortaya çıktığını belirtti. Böylece yaşlıların ayrı bir yerde kaldığını,
yalnızlaştığını ifade eden Celbiş, Toplumdaki değişimi filmlere, dizilere
baktığınız zaman da görebilirsiniz. Eskiden bir Sürahi Hanım vardı, artık yok.
Eskiden kayınvalide ya da kayınpeder figürleri çok öne çıkardı. Şimdi hiçbiri
yok. Baktığımız zaman aslında bu değişimi filmlerde, dizilerde bile görmek
mümkün. Başka bir gösterge de Türkiyede boşanma arttı. Beraberinde göçün olduğu
bölgelerde yaşlı intiharları arttı. Çekirdek ailelerde yaşlılar yalnız kalmaya
başlıyor. Şehirde evdeki herkes bir şekilde üretim işine katılınca evde yaşlıyla
ilgilenen birisi olmuyor. Hepsi birleştiğinde istismar neredeyse kaçınılmaz hale
geliyor diye konuştu.
Bazen insanların iyi niyetle yaşlılara çocuk gibi davranıp, ihtiyaçlarını
karşıladığını dile getiren Celbiş, ancak onlarla konuşulmadığını, yaşlıların yok
sayıldığını, bunun da farklı bir istismar türü ya da ihmali olarak
görülebileceğini ifade etti.
Yaşlılara yönelik toplumsal hassasiyetlerin artırılması gerektiğini
vurgulayan Celbiş, bilimsel tespitlerin yapılmasının önemine işaret etti. Kamu
spotlarıyla yaşlılara yönelik değerlerinin korunabileceği önerisinde bulunan
Celbiş, ayrıca yaşlı maaşı olarak da bilinen desteklerin güncellenmesi,
engellilere yönelik bakım yardımlarının yaşlılar için de uygulanması gerektiğini,
yaşlılarına bakanların ekonomik olarak desteklenmesiyle istismarın biraz daha
önüne geçilebileceğini belirtti.
Yasal düzenlemelerle de yaşlı istismarının önüne geçilebileceğini kaydeden
Celbiş, Çocuk istismarıyla ilgili yasa düzenlendi, kadın istismarıyla ilgili de
yasalar ağırlaştırıldı ancak yaşlılara yönelik istismarlar olmasına rağmen böyle
bir düzenleme yok dedi.
Yayıncı: Cemal Coşkun