ADANA (A.A) - Aykut Ünlüpınar - Türkiyenin ilk sanayileşen kentlerinden birisi olan, Sabancı gibi Türkiyenin önemli markalarının çıktığı Adanada, Sanayi Odası tarafından Sanayi Müzesi kurulması için girişimler başlatıldı.
     Adana Sanayi Odası (ADASO) Başkanı Sadi Sürenkök, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Adananın Osmanlı döneminde de ilk kentleşen ve tarıma dayalı ilk sanayileşmeyi gerçekleştiren şehir olduğunu vurguladı.
     Türkiyede ilk kez pamuk ekiminin burada olması nedeniyle ilk çırçır ve pres işlemlerinin de Adanada başladığını anlatan Sürenkök, pamuk işleme tesisleri, çırçır pres fabrikaları ve çiğitten yağ çıkartan fabrikaların Osmanlı döneminde faaliyete geçtiğini söyledi.
     Sürenkök, Cumhuriyet döneminde de verimli ovaları dolayısı ile Adanada sanayileşmenin hızlandığını, İstanbuldan sonra Adananın Türkiyede ilk sanayileşen kentler arasında yer aldığını vurguladı.
     Sürenkök, o dönemlerde devlet eliyle kurulan mensucat fabrikaları bulunduğunu, Milli Mensucatın bunlardan biri olduğunu belirterek, Buna benzer BOSSA, PAKTAŞ, AKSANTAŞ gibi fabrikalar üretime geçmiş. O zamanlarda aynı anda yaklaşık 50-60 bin işçinin çalıştığı ve teknoloji bu kadar yoğun olmadığı için emek gücüyle çalışan fabrikalar varmış. Adanayı da sanayileşmede önemli bir kent haline getirmiş, o yüzden de Adanada işte filmlere konu olan fabrikatörler, toprak ağaları çıkmış dedi.
     Özellikle 1980lerden sonra Türkiyenin dışa açılmasıyla diğer illerde de benzer sanayileşmeler gerçekleşince Adananın eski ününü kaybeder gibi olduğunu ifade eden Sürenkök, şöyle devam etti:
     Ancak, Adananın yine çok güçlü bir sanayi yapısı var. Özellikle geçmiş yıllara doğru bakarsak sanayide tüm kolları aynı anda barındırdığı için, sanayinin bir sektörü krize girse, diğerleriyle ayakta durmaya devam ediyor. 2008-2009da tekstilde bunu yaşadık. Tekstilin yerini diğerleri alarak Adanayı ayakta tutmuşlar. Denizli, Kahramanmaraş gibi tek bir sektöre bağlı olmadığı için Adanada, büyük düşüşler yaşanmamış.
    
     -Sergi fikrine öncülüğü kitap yaptı-
    
     Sürenkök, Adananın sanayi tarihiyle ilgili daha önce bir çalışma gerçekleştirdiklerini, 3,5 yıllık emek sonucunda Adana Sanayi Tarihi adlı kitabı hazırladıklarını söyledi.
     Bu kitaptaki eksiklikleri yayınladıktan sonra fark ettiklerini ve çok sayıda sanayicinin kendilerine geri dönüş yaptığını anlatan Sürenkök, şuları kaydetti:
     Geçmişteki bu fabrikaların sahipleri, varisleri bizi arayarak böylesi bir olayda var diyerek eklemeler yaptı. Biz de bunları görünce galiba biz eksik yaptık, daha canlı bir olay olmalı diyerek sanayi müzesi kurma düşüncesi gelişti. Adananın sanayi belleğini ortaya çıkarmak, bunla ilgili hafızaları canlı tutmak istiyoruz.
     Müze fikri sayesinde Adananın geçmişe dönük sanayisini daha çok araştırma imkanı doğdu. Örneğin; Adanada geçmişte Suphi Paşa fabrikası varmış ve para basıyormuş. Esnaf arasında geçiyormuş bu paralar. Çek gibi değişim aracı olarak kullanılmış. 1915 yılında Cumhuriyetten önce üzerindeki yazılarda da bir tarafında Adana diğer tarafında Suphi Paşa Fabrikası yazılı. Altın, gümüş ve bakır rengi 3 ayrı değişim aracı olarak kullanılmış. Böylesine önemli bir kent. Yani Cumhuriyet öncesinden de sanayileşmenin başladığı bir kent. Bu değerler, ellerindeki makineler yok olmadan bunları yaşatalım istedik.
     Sürenkök, bu konuda Adana Büyükşehir Belediyesi ve yeni kurulan Bilim ve Teknoloji Üniversitesi ile de görüştüklerini, ortak çalışma başlattıklarını söyledi.
     Özel müzelerin kurulması ile ilgili yönetmeliğin istediği şartları yerine getirmeye başladıklarını, yerle ilgili de bazı fikirlerin ortaya çıktığını vurgulayan Sürenkök, Hemen ADASOnun arkasında bulunan Milli Mensucat Fabrikasının içerisinde Kültür Varlığı olarak korumaya alınan 3 bina var. Eğer olursa orayla ilgili bir talebimiz oldu. Olmazsa da geçmişte Adanada kentin sanayisine katkısı olmuş bir fabrikayı almayı düşünüyoruz. Müzede yer alacak aletler çalışır durumdaysa, çalıştırarak göstermek istiyoruz. Böylelikle Adanadaki gelişen sanayinin, bilim ve teknolojinin hangi aşamalardan geçtiğini hem Adanalılara hem ülkemize gösterebileceğiz dedi.
     Sürenkök, Adanadaki sanayicilere de çağrıda bulunarak, Elinizde bulunan, geçmişte çalışan neler varsa bize bildirin. Bize gelen bu tarihi makineleri ve diğer malzemeleri hibe edenlerin isimlerini vererek sanayi müzesinde yaşatacağız diye konuştu.
     Sürenkök, oluşturulacak bu müzenin hem Adana hem de Türkiye için büyük önem taşıdığını, bu konuyla ilgili biran önce kolları sıvayarak eski parça aramalarına başlayacaklarını kaydetti.
     Yönetim kurulu toplantısında müze fikrinden bahsettiklerinde diğer sanayicilerin de etkilendiğini bildiren Sürenkök, Matbaa sektöründen bir arkadaş Keşke bu olaydan bir yıl önce haberim olsaydı. Bende entertip makinesi vardı. Yakın zamana kadar bekletiyordum, yer darlığından hurdacıya verdik, onlar da parçaladı dedi. Artık biz sanayi tarihinin hurdacılarda yok olmasını istemiyoruz ifadelerini kullandı.
    
     Yayıncı: Mürsel Çetin