ÇANAKKALE (A.A) - Mehmet Bayer - Çanakkale Onsekiz Mart
Üniversitesinde (ÇOMÜ), Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğünce
(TAGEM)desteklenen Kuzey Ege Denizi Paragat Balıkçılığında Temel Avcılık
Parametrelerinin Belirlenmesi adlı proje kapsamında, paragat takımlarındaki
hedef dışı av miktarı ile tür kompozisyonlarının belirlenmesine çalışıldı.
Çalışma kapsamında denize bırakılan paragatlara hedef dışı av olarak
nitelendirilen 2 deniz kaplumbağası takıldı.
Projede görevli ÇOMÜ Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesinden Dr. Alkan
Öztekin, AA muhabirine yaptığı açıklamada, hedef dışı av olarak değerlendirilen
deniz kaplumbağalarının Kuzey Egede, Haziran 2011-Temmuz 2012 ayları arasında
0-50 metre derinliklerde paragat takımları kullanılarak yakalandığını söyledi.
Öztekin, paragatla 1200 olta iğnesi atılarak 95 adet birey avlandığını,
avcılık sonucunda 5 farklı türden 47 bireyin hedef tür olarak yakalandığını
belirterek, Buna karşın 18 farklı tür ve 48 adet birey de hedef dışı av olarak
yakalandı. Hedef dışı avlar arasında nesli azalmakta ya da koruma altında olan
türlerden 2 deniz kaplumbağası da yer aldı. Bu canlı türlerinin ve miktarlarının
belirlenmesi, balıkçılık yönetiminde hesaba konulmayan ölüm oranlarının
tespitinde oldukça önem arz etmektedir dedi.
Balıkçılıkta hedef dışı av konusunun oldukça eski ve önemli bir kavram
olduğuna işaret eden Öztekin, Temel olarak dünya balıkçılığının hızlı bir
gelişme sürecine girmesi, ticari balıkçılıktan etkilenen deniz memelileri, deniz
kuşları ve deniz kaplumbağası popülasyonları üzerindeki korumacı çevresel
hareketlerin artmasıyla, hedef dışı av konusu daha da önemli bir hal almıştır
diye konuştu.
Öztekin, paragat takımlarıyla su ürünleri avcılığında, hedef olarak
belirlenen türlerin avcılığı yanında istenmeden avlanan türlerin de balıkçılık
yönetimi açısından ciddi bir sorunu oluşturduğunu ifade ederek, şöyle konuştu:
Yönetim çalışmalarının sağlıklı bir şekilde yapılabilmesi ve
sürdürülebilir bir balıkçılık sağlamak için öncelikle hedef dışı av oranının
mümkün olduğunca azaltılması ve av araçlarının hedefe yönelik avcılık yapabilecek
şekilde dizayn edilmesi gerekiyor. Bu amaç doğrultusunda kullanılan av
araçlarının hedef dışı av oranlarının belirlenmesi gerekli. Balıkçılık
yönetiminde oldukça önemli olan hedef dışı avlar arasında, nesli azalmakta ya da
koruma altında olan türlerden caretta caretta bireyleri, Bern Sözleşmesi ve CITES
(The Convention for the International Trade in Endangered Species) ile koruma
altına alınmıştır.
-Olta iğnesine takılan türler-
Paragat takımlarında da diğer av araçları (trol, uzatma ağları) kadar yoğun
olmasa da hedef dışı avla ilgili önemli sorunlar bulunduğunu, çalışmalarındaki
hedef dışı av miktarındaki fazlalığın dikkat çektiğini anlatan Öztekin, şunları
kaydetti:
Paragat takımlarıyla yapılan avcılıkta martı, deniz yıldızı, yılan
yıldızı, deniz kaplumbağası, deniz kalemi, mıgri, müren, vatoz, kedi ve köpek
balıkları gibi nesli azalmakta ya da koruma altında olan türler
yakalanabilmektedir. Bu türlerin büyük bir kısmı ekonomik değeri olmayan ve
ıskarta denilen türlerdir. Bu türlerin avcılık sonrasında kösteklerin
kesilmesiyle denize salınarak yaşamaları sağlanabilmekte. Bu da kullanılan
paragat takımlarının diğer av araçlarına kıyaslandığı zaman ekosisteme daha az
zarar verdiğini göstermektedir. Ancak bu durum her zaman geçerli olmamaktadır.
Öztekin, deniz kaplumbağası gibi avlanan canlıların ağzındaki kanca
çıkarılmadığı taktirde, denize bırakılsalar dahi bir süre sonra öldüğüne işaret
ederek, Bu da konunun önemini belirtmekte ve gerekli tedbirler alınmadığı
takdirde ciddi sorunları beraberinde getireceğini göstermektedir. Vakit
geçirilmeden paragat takımlarında hedef dışı av miktarını azaltmaya yönelik
geleneksel yöntemler yerine yeni teknikler uygulanarak türe özgü avcılık yapan av
araçları desteklenmelidir diye konuştu.
Yayıncı: Doğan Sarıtaş