MARDİN (A.A) - İbrahim Sincar- Mardinli müzisyenlerin yer aldığı,
Geçmişten Günümüze Mardin Müzisyenleri adlı kitap yayımlandı.
Kitabın yazarı Ahmet Çınarbaş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Mardin
müziğinin de tarihi kadar kadim bir kültüre sahip olduğunu, ancak bu kapsamda
hiçbir çalışma yapılmadığından bu eksikliği gidermek için böyle bir çalışma
yaptıklarını söyledi.
Mardin Musiki Derneğinin desteğiyle çalışmalara 2007 yılında başladıklarını
belirten Çınarbaş, Türkiyenin farklı illerine göç etmiş sanatçılar ve
yakınlarıyla görüştükleri için çalışmanın 5 yıl sürdüğünü bildirdi.
Kitabın ilk etapta 2 bin adet basıldığını dile getiren Çınarbaş, şunları
söyledi:
Mardinde bu bir eksiklikti. Mardin şarkılarını dinliyoruz. Kimin
söylediğini bilmiyorduk. Bizler de bunu araştırmaya karar verdik. Bu çalışmamız
bizi bayağı zorladı. Mardin Musiki Derneği Başkanı Hasan Çuha ile görüştüğümde,
kendisinin de öyle bir çalışması olduğunu öğrendim. Beraber devam ettirdik.
Mardin ve ilçeleri, Antalya, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Ankara gibi yerlerde
Mardinli müzisyenlerimize ulaşmaya çalıştık. Eserde, 1860 yılından günümüze kadar
olan müzisyenlerimiz var. Sırrızade Ali Rıza Efendiden başladık, 1860 doğumlu
kendisi. Çalışmamızı 1986 doğumlu Zeynel Çaktır ile bitirdik. Şu anda kitabımızda
167 sanatçımız var. Tespit ettiğimiz 600e yakın sanatçımız var. Bunların hayat
hikayelerini net bir şekilde bilemedik. Bu yüzden hepsini yazamadık.
Çınarbaş, geçmişten günümüze Mardin din adamlarını da kitaplaştırmak
istediklerini destek almaları halinde bu çalışmaya başlayacaklarını sözlerine
ekledi.
-Dil ve din ayrımı yapılmadı-
Kitabı hazırlarken hiçbir din, dil ayrımı yapmadıklarını kaydeden Çınarbaş,
özellikle kitabın arka kısmında Müslüman Hafız Abde ve ünlü akordiyoncu Süryani
Fehmi Çuhaya yer verdiklerini belirterek, Kitapta Ermeni, Hristiyan, Müslüman
müzisyenler var. Şivan Perver, Civan Haco gibi Kürt sanatçılar, Mihail gibi
Süryani sanatçılar ve Arapça söyleyen sanatçılarımız da var. Müzisyenlerin
akrabalarına ulaşmamız bayağı zordu. Zorlu bir çalışmaydı ama başardık. Kitapta
etkilendiğim 2 isim var. Birisi Ahmet Mirzaoğlu, hem annesini hem babasını
kaybetmiş ama yılmamış. Bir de Berdan Mardini var. Mardini, ablası ve ağabeyi
müzik kursuna kaydolunca, kendisi kaydolamamış. Ağabeyinin veya ablasının
enstrümanıyla bir şeyler öğrenmeye çalışmış ifadelerini kullandı.
-Seslerini dinlediğimiz müzisyenleri merak ediyorduk-
Mardin Musiki Derneği Başkanı Hasan Çuha da uzun süren çalışmanın ardından
güzel bir esere imza attıklarını kaydetti.
Seslerini dinledikleri sanatçıları merak ettikleri için bu projeyi
başlattıklarını ifade eden Çuha, şunları söyledi:
Plaklardan, kasetlerden duyduğumuz seslerin önce fotoğraflarını merak
ettik. Ailelerine ulaşmaya çalıştık. Onlardan fotoğraf toplamaya başladım.
Yüzlerce fotoğraf topladıktan sonra hayat hikayelerini araştırdık. Kimse bunları
tanımıyor sesleri dışında. Nereden başlayacağımı düşünürken Ahmet Çınarbaş ile
aynı proje için bir diyalog içine girdik. Köylerde, ilçelerde ulaşamadığımız bazı
kimseler vardı. Ahmet Çınarbaş dağ taş demeden ilçe ilçe, köy köy gezerek hepsini
aradı, taradı. Güzel belgeler elde etti. Ve böylece kitabı tamamladık. Kitap
çıkınca herkes bizi aradı, teşekkür ettiler.
-Güneydoğunun ilk kadın sanatçıları Mardinden-
Kitabı hazırlarken, müzisyenlerle ilgili ilginç bilgilere rastladıklarını
vurgulayan Çuha, şunları kaydetti:
O kadar renkli bir memlekette yaşıyoruz ki, Mardinde farklı diller farklı
dinler var. Bizim araştırmamız tabii ki müzikle ilgili. Burada karşılaştığımız
diller Türkçe, Kürtçe, Arapça ve eski zamanlarda Osmanlıca ve Farsçaya
rastlayabiliyoruz. Mardin merkezinde bir tane Süryanice şarkıya rastlayamazsınız.
Süryanilerin okuduğu şarkıların tamamı Arapça, Kürtçe ve Osmanlıcadır.
Bir de Güneydoğudan ilk kadın sanatçılar Mardinden. Güneydoğudan bir
bayan sanatçının çıkması ilginç gelebiliyor. Meryem Han, Ayşe Şan bunlar Mardin
doğumlu ilk kadın sanatçılar. Yine kitapta ilk defa rastlayacağımız 2 önemli isim
var. Bedri Orcan ve Nezih Şenses. İlk defa fotoğrafları ve hayat hikayeleri bu
kitapta yer alıyor. İkisi de TRT bünyesinde müzikler yapmış. Batı müziğini
Mardine getiren Beşir Manço var. Edip Oman, Mardine ilk bağlamayı getiren
sanatçı.
Yayıncı: İrfan Cemiloğlu