MALATYA (A.A) - Yeter Erdine / Fatih Mehmet Fadıllıoğlu -
Arapgir ilçesinde el tezgahlarında kumaş üretimi olarak bilinen ve 50 yıl
öncesine kadar halkın geçim kaynağını oluşturan manusa dokumacılığı, makineleşme
sonucu unutulup gitti.
İnönü Üniversitesi Arapgir Meslek Yüksek Okulu (MYO) Müdürü Dursun Özgüler,
AA muhabirine yaptığı açıklamada, ilçede manusa dokumacılığının çok eski
tarihlere dayandığını söyledi.
Kendisinin de Arapgirli olduğunu, çocukluğunun da ilçede geçtiğini belirten
Özgüler, 1950-1960lı yıllarda bizim evimizde de manusa dokunurdu. Annemin
dokuma yaptığını biliyorum. Ermeni komşularımız çözgüsünü, kumaşın boyamasını
hazırlarlar, kumaşları dokunmak üzere Türk evlerine dağıtırlardı. Hatta bir evde
bir değil, birden çok tezgah kurulurdu. Halk arasında da bu dokumaların yapıldığı
tezgahlara kuyu denilirdi. Kuyu dokudum, kuyu aldım, kuyu verdim gibi
ifadeler kullandıklarını çok iyi hatırlıyorum. Manusa dokumacılığı Arapgir için
çok önemli bir ekonomik kaynaktı. Kışın yoğun geçtiği aylarda evlerdeki bir veya
birkaç tezgahta manusa dokunur ve ailelere de önemli ekonomik katkı sağlardı
diye konuştu.
Manusa dokumacılığının düz dokuma ve desenli dokuma olmak üzere iki çeşidi
olduğunu ifade eden Özgüler, Düz dokumalar daha çok pratik yapılan, ekonomik
değeri de çok fazla olmayan dokumalardı ifadesini kullandı. Özgüler, ilçede
manusa dokumacılığının artık yapılmadığını kaydetti.
-Halepe, Şama kadar satılıyormuş
Okulun Tekstil Teknolojisi Bölümü öğretim görevlisi Naci Bulur da, manusa
dokumacılığının makineleşmiş dokumacılık olarak bilinen jakar dokumacılığının 50
yıl önceki temel, basit şekli olduğunu söyledi.
Arapgirde 50 yıl öncesine kadar manusa dokumacılığı adı altında hem düz hem
de motifli kumaşların dokunduğunu anlatan Bulur, Dokunan kumaşlar bölge illere,
hatta Halepe, Şama kadar satılıyormuş. Bu tezgahlar ekonomik değerini yitirdiği
için kullanılmıyor. Ama biz derslerde jakar dokumacılığını anlatırken manusadan
da bahsediyoruz diye konuştu.
Okulun Geleneksel Türk El Sanatları Bölümünde görevli okutmanlardan Murat
Ulaş ise, dokumacılığın elektronikleşmesi ile el dokuması kumaşların işçilik
olarak daha maliyetli hale geldiğini, bu nedenle manusa dokumacılığının pazar
sorunu yaşayıp günümüze aktarılamadığını vurguladı.
Manusa dokumacılığında ipliklerin doğal boyalarla boyandığını anlatan Ulaş,
Doğal yöntemlerle boyama maliyetleri kimyasal yöntemlerle boyama maliyetlerine
göre daha yüksek ancak doğal yöntemlerle üretilmiş bir kumaşın vücut sağlığına
daha iyi geldiği biliniyor. Bu nedenle ilçede manusa dokumacılığı yeniden
canlandırılıp iyi bir reklamla duyurulabilir dedi.
Yayıncı: Cemal Coşkun