KÜTAHYA (A.A) - Hadi Şengül - Osmanlı Devleti arşivlerinde yer
alan bir belgeye göre, 3. Ahmedin padişahlığında 1718-1730 yıllarını kapsayan
Lale Devrinde, Topkapı Sarayındaki Hareme, tırnak makasından sarıkta
kullanılan tülbente, inci, gümüş, altın yüzük ve küpelere kadar birçok süs
eşyasının, Kütahyada üretilip gönderildiği belirlendi.
Tarih konusunda araştırmaları bulunan Kütahya Vali Yardımcısı Mustafa
İngenç, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Dumlupınar Üniversitesi (DPÜ) Sosyal
Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Yakınçağ Tarihi Bilim Dalında yüksek
lisans öğrenimine devam ettiğini bildirdi.
Her bakımdan tarihi değerlere sahip bir kent olan Kütahyanın, pek çok
medeniyete ev sahipliği yapmış olması ve birtakım kültürel mirasları bünyesinde
barındırması yanında Osmanlı döneminde el sanatları, kuyumculuk, dokumacılık gibi
alanlarda çok gelişmiş bir merkez olduğunu belirten İngenç, şöyle devam etti:
Osmanlı arşivlerinde bir belgeye ulaştık. Buna göre, Osmanlı sarayına,
özellikle Harem bölümüne, 1718de başlayıp 1730da sona eren ve Lale Devri diye
bilinen 3. Ahmed döneminde çeşitli el sanatları, kuyumculuk alanında işlenmiş
mamul maddeler gönderilmiş. Bu, Kütahyanın pek bilinen bir yönü değildi.
Günümüzde Kütahyada çinicilik ön plana çıkmış ama dokumacılık, kuyumculuk gibi
el sanatları üretimi pek yaygın değil.
-Evliya Çelebinin babası, sarayın kuyumcubaşısıydı-
İngenç, belgede, çeşitli renklerde ipek kumaşlar, inci küpe, zümrüt yüzük
gibi takılar, padişah kaftanı gibi malzemelerin yanı sıra tırnak makasının bile
Kütahyada üretilip saraya gönderildiğinin belirtildiğini anlattı.
Gönderilen eşyaların yanında fiyatlarının yazıldığı bilgisini veren İngenç,
3. Ahmed döneminde Hareme, tırnak makasından sarıkta kullanılan tülbente,
kaftandan cariyelerin peştamallerine, inci, gümüş, altın yüzük ve küpelere kadar
birçok süs eşyası, Kütahyadan gönderilerek teslim edilmiş dedi.
İngenç, dünyaca ünlü gezgin Evliya Çelebinin, 1611de İstanbulda doğduğunu
hatırlatarak, babasının ise Kütahyanın Zeryen Mahallesinde ikamet ederken
İstanbula göç ettiğini kaydetti.
Evliya Çelebinin babasının, Kanuni Sultan Süleyman, 2. Selim, 3. Murad, 3.
Mehmed dönemlerinde sarayda kuyumcubaşılık görevinde bulunduğunu bildiren İngenç,
Bu da Kütahyada eskiden kuyumculuğun çok ileri düzeyde olduğunu gösteriyor
diye konuştu.
İngenç, Selçukluların Anadoluya girişinden itibaren Kütahyaya getirilen
el dokumacılığı, kuyumculuk, çinicilik gibi el sanatlarının, Osmanlı döneminde
devam ettirildiğini kaydederek, 3. Ahmed döneminden önce ve sonra da saraya
Kütahya işi malzemeler gönderildiğinin söylenebileceğini sözlerine ekledi.
Yayıncı: Mürsel Çetin