İZMİR (A.A) - Tolga Albay - Türkiyenin, dünyadaki en büyük
üretici ve ihracatçı konumunda bulunduğu çekirdeksiz kuru üzümde, bereketli bir
sezon yaşanıyor. İklim şartlarının iyi gitmesiyle yüzü gülen üretici, sabahın ilk
ışıklarıyla koştuğu bağlarda, gece karanlığına kadar çalışıyor.
AA ekibi, Türkiyede en fazla çekirdeksiz kuru üzüm üretiminin gerçekleştiği
Manisadaki üzüm üreticilerinin bağbozumuna tanıklık etti. Sabahın ilk
ışıklarıyla tuttukları mevsimlik tarım işçileriyle bağlara giren üreticiler, her
salkımda en az birer kilogram meyvenin olduğu üzüm dallarını itinayla keserek
kelter adı verilen sepetlere dolduruyor. Genelde kadınların yaptığı kesim
için günlük 35 lira yevmiye ödenirken, erkek işçilerin üstlendiği kelter
taşıma işine 45 lira ödeniyor.
Gün boyu süren kesimden çıkan üzümler, kurutulma işleminde ilk olarak salkım
halinde güneş altına seriliyor. Kurutma için geniş alan bulunmaması halinde özel
tezgahlarda dikey kurutma yapılabiliyor. Ancak işçiliğinin daha uzun sürmesi
nedeniyle bu yöntem fazla tercih edilmiyor.
Üzümün hızlı ve rengi kararmadan kuruması için bandırma denilen işlem
yapılıyor. Geçmişte büyük kazanların içinde hazırlanan su, potasyum klorat ve
zeytinyağı karışımından oluşan sıvıya batırıp çıkarılarak yapılan bandırma
işlemi gelişen teknolojiyle birlikte artık aynı sıvının püskürtülmesi yoluyla
yapılıyor.
Bandırma işleminde kullanılan potasyum klorat, üzümün kuruma süresini 20
günden 1 haftaya kadar çekiyor. Sergide kuruyan üzümler, sabah veya akşam
serinliğinde toplanıyor. Tanelenen üzümler kalburlarda elenerek veya üzüm savurma
makinalarından geçirilerek temizleniyor. 50 kilogramlık kanaviçe çuvallara
konulan kuru üzümler, işleme tesislerine gönderiliyor.
Tesislerde yıkanıp kükürtlenen üzümler, irilik ve renklerine göre
sınıflandırılıp ambalajlanıyor. 3,5-4 kilogram taze üzümden yaklaşık 1 kg kuru
üzüm elde edilebiliyor.
-İlaç kalıntısı ve atık yağ iddiaları-
Kuru üzümde kamuoyunda tartışma konusu olan zirai ilaçların kalıntı
bırakması ve bandırma sıvısında atık yağın kullanılmasıyla ilgili iddialar
ise kimi zaman tartışma konusu oluyor.
Konuyla ilgili bilgi veren Manisa Ziraat Borsası Meclis Başkanı Mustafa
Kaçire, ilaç kalıntısı konusunda son yıllarda önemli mesafe katedildiğini,
geçmişte her üreticinin kendi bilgisine göre attığı ilacın, artık ziraat
mühendislerinin direktifleri doğrultusunda uygulandığını söyledi.
Bu konuda Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının aldığı önlemlerin de
etkili olduğuna işaret eden Kaçire, zirai ilaçların önemli bir maliyet kalemi
haline gelmesi nedeniyle üreticinin bu alanda tasarruf yapmayı tercih ettiğini
belirtti.
Kaçire, bandırma sıvısında zeytinyağı yerine atık yağ kullanıldığı
iddialarına ise şiddetle karşı çıktıklarını vurgulayarak, şunları söyledi:
Ben bir yıl boyunca paramı, emeğimi, zamanımı bu bağa yatırıyorum.
Özenerek ürettiğim bu ürünü, neden atık yağ gibi ürünlerle bozayım. Bunu kimse
yapmaz. Kaldı ki burası zeytinyağı üretilen bir bölge. Zeytinyağına para
vermiyoruz ki, neden atık yağ alalım. Ben yıllardır bu işi yapıyorum, atık yağ
kullandığını duyduğum kimse olmadı. Bu tip iddialar her bağbozumu öncesi ortaya
atılıyor. Tamamen spekülatif ve fiyat düşürme amaçlı.
-247 bin ton ürün bekleniyor-
Mustafa Kaçire, bu yıl 247 bin 500 tonluk bir verim beklediklerini, ürün
kalitesi de dikkate alındığında Manisalı üreticilerin Türkiye ekonomisine önemli
bir getiri sağlayacağını ifade ederek, Bu sene Allah yüzümüzü güldürdü, ne
yağmur, ne dolu, ne çiğ ne sel. Hiçbir şey olmadı. Bağbozumu eylül sonlarına
doğru bitecek. Umarız hasarsız, kayıpsız bir sezon yaşarız. İklim koşullarının
uygun gitmesi son yılların en kaliteli ürününü almamızı sağladı dedi.
Çekirdeksiz kuru üzümde ihracatın 500 milyon doları geçtiğini, 100ü aşkın
ülkeye Manisa ovalarından üzüm gittiğini ifade eden Kaçire, borsada çekirdeksiz
kuru üzümün halen ton başına 3 bin 200 liradan işlem gördüğünü, ancak ABD, İran
gibi önemli üzüm üreticisi ülkelerde görülen kuraklık nedeniyle fiyatların
artmasının beklendiğini kaydetti.
Kaçire, bu nedenle üreticiye üzümüne sahip çıkmasını ve acil nakit ihtiyacı
kadar ürünü satması konusunda uyardı.
-Ayakkabı yapıştırıcısında da kullanılıyor-
Kaçire, Türkiyenin dünyadaki en büyük çekirdeksiz kuru üzüm üreticisi
olmasına rağmen kişi başına tüketiminin 70-80 gram gibi çok düşük seviyede
olmasının üzüntü verici olduğunu da ifade ederek, çekirdeksiz kuru üzümü
Türkiyeden ithal eden bir çok ülkede bunun çok daha üzerinde tüketimin olduğunu
söyledi.
Kuru üzümün sağlık ve gelişim açısından faydası dikkate alınarak, okul
sütü projesine benzer programlar düzenlenmesini öneren Kaçire, üzüm tüketiminin
artırılması ve tanıtımı için THYnin bu yıldan itibaren Manisa üzümlerini
konuklarına ikram edeceğini söyledi.
Kaçire, kuru üzümün katma değeri yüksek bir ürün olduğunu belirterek, gıda
olarak doğrudan tüketiminin ya da pasta, çikolata, alkollü içki gibi ürünlerin
imalatının kullanılmasının yanı sıra ayakkabı yapıştırıcısından, ilaç yapımına
kadar kullanım alanı olduğunu sözlerine ekledi.
Yayıncı: Şükran Yücel