TRABZON (A.A) - Tuğba Yardımcı Mısır - Karadeniz Teknik
Üniversitesi (KTÜ) Devlet Konservatuvarı Müdür Yardımcısı Yrd. Doç. Dr. Abdullah
Akatın, Almanya arşivlerinde Doğu Karadeniz müziğini araştırmak için hazırladığı
proje, TÜBİTAK tarafından müzikoloji alanında kabul edilen ilk proje oldu.
Müzikoloji Bölüm Başkanı da olan Yrd. Doç. Dr. Akat, AA muhabirine yaptığı
açıklamada, 2011 yılında Karadeniz Müzik Arşivini oluşturmak için çalışma
yürüttüklerini ancak bu süreçte arşiv ya da eğitim alabilecekleri kuruluş
olmadığı için çok zorlandıklarını söyledi.
Yaşadığı tecrübeden yola çıkarak, müzik arşivciliğini dünyada nerede
öğrenebileceği konusunda araştırma yaptığını belirten Akat, Berlin Etnoloji
Müzesi Müzik Etnolojisi Medya Teknik ve Bilim Fonografi Arşivi, dünyanın en eski
ses kayıt arşivine sahip. Yani fonograf cihazını ve bal mumu kayıt teknolojisini
bulan insanların kurduğu arşiv. Burayla iletişime geçerek kendi arşivimizden ve
arşivleme üzerine yaptıklarımızdan bahsettik dedi.
Yrd. Doç. Dr. Akat, çalışmaların merkezin de ilgisini çektiğini ifade
ederek, Berlin Fonografi Arşivinden aldığımız davet üzerine, proje hazırladık.
Maddi imkansızlıklar oldu ve biz de projeye destek aradık. TÜBİTAKın projelere
desteğinden haberdar olunca da Alman Arşivlerinde Doğu Karadeniz Bölgesi Yerel
Kültür Ürünlerinin İncelenmesi ve Veri Tabanının Oluşturulması Projesini sunduk.
TÜBİTAK, daha çok fen bilimleri alanında proje veren kuruluş. Türkiyenin en
önemli araştırma kuruluşlarından biri. Sosyal bilimler alanında da son yıllarda
verdiği destekler vardı. Biz de bunlardan cesaret alarak, müracaatta bulunduk ve
kendi alanımızda ilk kez yurt dışı doktora sonrası proje araştırması kazanmış
olduk diye konuştu.
-Bilmediğimiz eserleri bulma ihtimalimiz çok yüksek-
Bölgesel müzik arşivini bu alanda daha da uzmanlaşarak, profesyonel şekilde
kurmayı amaçladıklarını vurgulayan Akat, şöyle devam etti:
Çalışma yaklaşık 9 ay sürecek. Berlin Fonografi Arşivinin fonograf
kayıtları 1902 yılında başlıyor. Fonograf cihazının Türkiyeye gelmesi ve kayıt
işine başlaması ise 1926 yılında başlıyor. Dolayısıyla bizden 20-25 yıl önceler.
Sadece Doğu Karadeniz üzerinde de yaptıkları çalışmalar var. 1960lı yıllarda
araştırmacı Kurt ve Ursula Reinhard çiftinin, bölgemize gelerek çok ciddi
kayıtlar topladıkları ve döndükten sonra Berlinde bununla ilgili kitap
yayınladıklarını biliyoruz. Dolayısıyla burada yapılan çalışmaların gün yüzüne
çıkarılması, ülkemize kazandırılması ve arşivin sadece Doğu Karadenizde değil,
Anadoluda ve Doğu Karadenizin çevresindeki diğer coğrafyalarda yaptıkları
çalışmalardan faydalanmak istiyorum. En azından Alman arşivlerinde bölgemize ait
ne varsa bunların veri tabanını oluşturmak istiyoruz.
Yrd. Doç. Dr. Akat, arşiv yetkilileriyle temasın ardından tasnif edilmeyi
bekleyen birçok kayıt olduğunu öğrendiğini dile getirerek, şunları kaydetti:
Bu bizim için de onlar için de çok heyecan verici bir durum. Bilmediğimiz
eserleri orada bulma ihtimalimiz çok yüksek. Bilmediğimiz eserleri kazandıracağız
ve karşılaştırma imkanı bulacağız. Elimizdeki kayıtlar çok sınırlı. Özellikle
1950 öncesine ilişkin kayıtları bulmakta çok zorlanıyoruz. Merkezin, Anadoluda
1902 yılından itibaren elde edilmiş kayıtları var ve bu kayıtlar bizim için
oldukça önemli. Çünkü bölgemizde özellikle derlenmiş eski kayıtlarımız var, fakat
bir çoğu kullanılamaz halde veya arşivlerimizde iyi muhafaza edilememiş.
Dolayısıyla iyi muhafaza edilmiş, ciddi, üzerinde çalışılmış malzemelerle yeniden
geçmişe yönelik karşılaştırma ve kıyaslamaya kavuşmuş olacak müzikoloji
camiası.
TÜBİTAKın müzikoloji alanında desteklediği ilk proje olmasının aynı zamanda
iyi bir referans oluşturduğunu da belirten Abdullah Akat, Üniversitemiz için de
bu projenin iyi olacağını düşünüyorum. TÜBİTAK önemli ve prestijli bir kurum.
Bizim alanımızda burs vermesi, bundan sonraki çalışmalar için de kapının
aralanması anlamına geliyor. Genç müzikologlar ve bu alanda çalışacaklara cesaret
kaynağı olacağını düşünüyorum dedi.
Yayıncı: Murat Kaban