ÇANAKKALE (A.A) - Fikriye Susam Uyar - Çanakkale Onsekiz Mart
Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeofizik Mühendisliği, Orman ve Su İşleri
Bakanlığı Gelibolu Tarihi Milli Park Müdürlüğü ile yürüttüğü çalışmada, 1916
yılında hazırlanan Şevki Paşa Haritasındaki 28 şehitlikten 18ini, yüzeyde
yeraltı radarı ve manyetik ölçüler yaparak, ortaya çıkaracak.
ÇOMÜ Mühendislik Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Öğretim Üyesi Doç. Dr.
Aydın Büyüksaraç, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 1915 yılındaki Çanakkale Kara
Savaşlarında var olan yüksek sayıdaki şehit kaybının, Gelibolu Yarımadasının
geneline yayılmış durumda olduğunu söyledi.
Özellikle cephe tanımı yapılan Kuzey bölgesinde çok geniş alanda şehit
mezarları olduğunu ifade eden Büyüksaraç, bunların temel kaynağının, Şevki Paşa
tarafından 1916 yılında hazırlanan haritalar olduğunu kaydetti.
Bu haritalar üzerinde sadece şehitlik alanlarının değil, o günün savaşla
ilgili olan yeraltı karargahları ve cephaneliklerinin de bulunduğunu ifade eden
Büyüksaraç, Gelibolu Tarihi Milli Park Müdürlüğünün, varlığı bilinen fakat yeri
kesin olarak tanımlanmayan şehitliklerin ihyası kararını aldığını bildirdi.
Büyüksaraç, 2015in Çanakkale Savaşlarının 100. yılı olduğunu hatırlatarak,
bunun 100 yıllık, özellikle Türk tarihi açısından çok önemli olan bu savaşın
izlerinin unutulmayacak şekilde gelecek nesillere aktarılmasını hedefleyen bir
süreç olduğunu bildirdi.
Bu süreçte biz şöyle bir görev aldık, Şevki Paşa Haritasında tanımlanan,
şu anda yeri haritada yaklaşık olarak bilinen fakat yüzeyde hiçbir belirtisi
olamayan yerlerde jeofizik çalışmalarını yapıyoruz diyen Büyüksaraç,
Bunlardan 18 tanesi öncelikli olarak bize verildi. Burada yüzeyde yeraltı
radarı ve manyetik ölçümler yapıyoruz diye konuştu.
Büyüksaraç, yeraltı radarı ve manyetik verilerde ortaya çıkan, kazılmış
kapanmış, aynı zamanda iskelet yapısı tanımı ortaya çıkabilecek bölgeleri alan
içerisinde tanımlayarak, yerlerini belirlediklerini, çıkan sonucu milli park
müdürlüğüyle paylaştıklarını kaydetti.
-18 şehitliği çalışmaya başladık-
Yerlerini tanımladıkları alanların daha sonra Bakanlık tarafından ihya
edileceğini ifade eden Büyüksaraç, şehit mezarlıklarının gerçek anlamıyla 100
yılın sonunda yerlerinin belli olacağını, anıtsal mezarlar haline dönüşeceğini
söyledi.
Ortaya çıkarılacak şehitliklerin betonlaştırılmadan, peyzaja uygun, orman
kapsamında olacağını ifade eden Büyüksaraç, Doğal bitki örtüsü ve oradaki doğal
yaşamın bir parçası hale gelen şehitlerimizin yerlerinin belli olması, ziyaret
edilebilir konuma getirilmesi hedefleniyor. Betonlaşmadan anıtsal mezarların
yapılması amaçlanıyor şeklinde konuştu.
Büyüksaraç, 28 şehitlikten 18inde çalışmaya başladıklarını belirterek, 18
şehitliği çalışmaya başladık, bu çalışmayı 10 ay içinde tamamlayacağız, bundan
sonraki aşamada yerleri tespit edilen şehitliklerin ihyası çalışmaları
sürdürülecek dedi.
Sadece mezarlık anlamında değil, savaşın geçtiği, birebir yaşandığı, birçok
hikayesi bulunan ve bölgedeki insanlar tarafından tanımlanabilen, tarihi
kayıtlarda olan yerlerinde görsel malzemelerle destekleneceğini bildiren
Büyüksaraç, Yaptığımız jeofizik çalışmalar yardımıyla özellikle cephanelikler
ve lağım denilen o günün şartlarında yeraltından hareket etmeyi sağlayan yerlerin
tanımlanması, belirlenmesi, bunların gün yüzüne çıkarılması çalışmalarını da
yapmak istiyoruz ifadelerini kullandı.
Bunların gün ışığına çıkartılmasıyla gelen ziyaretçilerin, olayın boyutunu
bir kez daha üç boyutlu görme şansını bulacağını, zamana yayılmış ve yok olmaya
yüz tutmuş birçok tarihi bilgi ve belgenin ortaya çıkarılacağını kaydeden
Büyüksaraç, ilk çalışmayı ağırlıklı olarak Kireçtepe, Süngü Bayırı ve Albayrak
bölgelerinde gerçekleştirdiklerini, daha sonra Seddülbahir olarak tanımlanan
alanlara geçeceklerini sözlerine ekledi.
Yayıncı: Doğan Sarıtaş