KOCAELİ (A.A) - Fatih Sultan Mehmet dönemine ait Türkiye ve
çeşitli ülkelerdeki arşivlerden örnekleri alınan 150 belge, kitaplaştırılarak
vatandaşlara ücretiz dağıtılacak.
Yazar Ebul Faruk Önal, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Gebze Belediyesi
tarafından başlatılan proje kapsamında, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı
Arşivi Daire Başkanı Dr. Önder Bayır, Kırklareli Üniversitesinden Yrd. Doç. Dr.
Raşit Gündoğdu ile Fatih Sultan Mehmet dönemine ait belgelerle ilgili bir çalışma
yaptıklarını söyledi.
Önal, Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Topkapı Sarayı Arşivi, Sabancı Müzesi,
Venedik Arşivi ve Dubrovnik Arşivinden, ferman, berat, hüküm, vakfiye, hüccet,
döneme ait defter örnekleri ve vakayinamelerde yer alan Fatih Sultan Mehmetle
ilgili görsel malzemelerin de bulunduğu 150 belgeye ulaşıldığını kaydetti.
Belge örneklerinin, "Fatih Sultan Mehmet Dönemi Osmanlı Arşiv Belgeleri"
adlı kitapta bir araya getirildiğini dile getiren Önal, kitabın, Fatih Sultan
Mehmetin ölümünün 532. yılı dolayısıyla vefat ettiği Hünkar Çayırında 1-3
Mayısta düzenlenecek programda, vatandaşlara ücretsiz dağıtılacağını anlattı.
Önal, ferman ve beratların, klasik tarzda üretildiğini, sonraki devirlerde
karşılaşılan süsleme özelliğinin bulunmadığını vurgulayarak, "Daha çok bir mülkün
tasarrufu veya bir işle görevlendirme için verilmişlerdir. Defterlere kaydedilmiş
olan ferman suretlerinde çeltik, asayiş gibi değişik mevzulara ait kanun
metinleri vardır. Fatihin bizzat kendisiyle ilgili kaynaklar, sadece
vakayinameler ve batılı eserlerdedir. Belge olarak kendisinden bahsedilen bir
belge yoktur. Hükümdarlığı döneminde üretilen belgeler ise çok çeşitlidir" diye
konuştu.
Önal, Osmanlı devleti arşiv kaynaklarının, Kanuni Sultan Süleyman ile
çoğalmaya başladığını dile getirerek, önceki dönemlere ait belge örneklerinin
sayılabilecek kadar az olduğunu bildirdi.
-"Birçok dilde belge üretiliyordu"-
Bu çalışmayla az olan Fatih dönemi belgelerini bir araya toplamayı
amaçladıklarını anlatan Önal, "Fatih Sultan Mehmetin kaç ferman ve beratının
olduğu konusunda net bir bilgi bulunmuyor. Mesela Dubrovnik Arşivinde 22 belge
tespit ederken, Osmanlı Arşivinde 10 civarında ferman bulunmaktadır. Venedik
Arşivinde, Fatih tuğralı 15 belge bulunurken, Topkapı Sarayında yaklaşık 40
civarında belge var" ifadesini kullandı.
Önal, belgeleri incelediklerini belirterek, çalışmada ortaya çıkan en önemli
sonucun, varlığını bildikleri Arapça ve Farsça belgelerin yanı sıra, devletin
Bizans Grekçesi ve Arkaik İtalyanca ile belge ürettiğinin örneklerle tespit
edilmesi olduğunu kaydetti.
Muhabir: Şengül Oymak
Yayıncı: Murat Paksoy