ERZURUM (A.A) - Gamze İspirli - Erzurumda bayram gelenekleri
arasında yer alan Arifelik toplama geleneği bu Ramazan Bayramında da
yaşatılıyor.
Erzurumda evlere bereket getireceğine inanılan Arifelik toplama
geleneğinde, çocuklar gruplar halinde evlerin kapısını çalarak, ellerindeki
poşetlerle fındık, fıstık, şeker topluyor.
Kentte asırlardır devam eden geleneği sürdüren çocuklar, mahallelerdeki
evleri tek tek dolaşarak, kapılarını çaldıkları kişilerin hem bayramlarını
kutluyor hem de kendilerine ikram edilenleri kabul ediyor.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Araştırma Görevlisi Asiye Ata, AA
muhabirine yaptığı açıklamada, Erzurumda Arifelik toplama geleneğinin köy ve
kentlerde farklı olarak yaşatıldığını söyledi.
Ata, modernleşmeyle kentlerde Arifelik dağıtımının site ve apartman
yöneticileri tarafından yapıldığına dikkati çekerek, 2007 yılında yörede
Arifelik kültürünün yaşatılmasıyla ilgili belgesel çalışması yaptık. Arifelik
toplama geleneği, köy ve kentlerde farklı boyutlarıyla yaşatılıyor. Köylerde bu
gelenek yüz yüze yaşanırken, modernleşmeyle birlikte kentlerde artık kapıcılar ve
site yöneticileri Arifelik dağıtımı yapabiliyor dedi.
Erzurumda Arafalık olarak da tanımlanan fındık, fıstık, şeker toplama
geleneğiyle evlere bereket geleceğine inanıldığını anlatan Ata, Çocuklar
topladıkları arifelikleri birbirleri arasında paylaşarak, dayanışma ruhunun
gelişmesine katkı sağlarlar. Arifelik geleneğinde alan da memnundur, veren de.
Doğu illerinde yaşatılan Arifelik toplama geleneği canlılığını koruyor diye
konuştu.
-Bacadan iple sarkıtılan bakraçla arifelik toplanıyordu-
Arifelik toplama geleneğinin çok eskiye dayandığını belirten Ata,
konuşmasını şöyle tamamladı:
Arifelik toplama geleneğinin geçmişi oldukça eskiye dayanıyor. Eski
tarihlerde Erzurumun bazı köylerinde bacalardan ip sarkıtarak bakraç veya
sepetle Arifelik toplandığı biliniyor. Bacadan iple sarkıtılan bakraca ev sahibi
Arifelik koyarak, Arife günü çocukları sevindiriyor. İyilik yapan ve o iyilikten
yararlanan kişi birbirini görmüyor. Yardım alan kişi rencide olmuyor.
Arifelik toplama geleneğinin yaşatılmasının toplumsal dayanışma açısından
önemli olduğunu belirten Ata, modernleşmenin gelenekler üzerinde olumsuz etkileri
olduğunu ifade etti.
-Anadoluda Arifelik toplama geleneği-
Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd.
Doç. Dr. Lütfi Sezen de büyükşehirlerde arifelik toplama geleneğinin giderek
azaldığını söyledi.
Erzurumda çocukları bayrama hazırlamak ve paylaşma duygularını geliştirmeye
yönelik arifelik toplama geleneğinin bütün güzelliği ve neşesiyle sürdüğünü dile
getiren Sezen, bazı yörelerde arife günü banyo yaptırıldığını, bu suyun bereket
getirdiğine inanıldığını ifade etti.
Ramazan ayının gelenekler ve kültür açısından zenginlikler içerdiğini,
Türkiyenin farklı illerinde farklı zenginlikler yaşandığını vurgulayan Sezen,
şöyle dedi:
Samsunda özellikle çocuklar için ayrı bir anlam taşıyan gelenek, sele
sepet adıyla biliniyor ve Ramazan ayının 14ünü 15ine bağlayan gece
gerçekleştiriliyor. Şenlik, iftardan hemen sonra başlıyor. Çocuklar ellerinde
taşıdıkları sele sepetle evleri dolaşarak bahşiş topluyor.
Amasyada zamanın Amasya Mutasarrıfı Ziya Paşanın 1860lı yıllarda bir
Ramazan günü Amasya Kalesinden davul zurna çaldırmasıyla başladığı bilinen
geleneği, bugün belediye bandosu verdiği konserlerle sürdürüyor. Konyada Barana
kültürüyle gençler Ramazanda eğlenme fırsatı buluyor. Sivasta horoz şekeri, tel
helvası gibi tatlılar özellikle Ramazan ayında satışa sunuluyor. Ramazan ayında
ülkemizde farklı gelenekler yaşatılıyor.
Yayıncı: Hızır Hacısalihoğlu