ÇANAKKALE (A.A) - Mehmet Bayer - Bugün ülkelerindeki savaş nedeniyle evlerini, vatanlarını terk etmek zorunda kalan, hayatlarını kaybeden Suriyeliler, 98 yıl önce Çanakkale Savaşları sırasında, Osmanlı ordusu içinde vatan savunması için canlarını ortaya koymuştu. Araştırmalar, Çanakkaledeki boğaz harbinde, bin 600den fazla Suriyeli Mehmetçikin şehadet şerbetini içtiğini gösteriyor.
     Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Atatürk ve Çanakkale Savaşları Araştırma Merkezi (AÇASAM) Müdürü Yrd. Doç. Dr. Mithat Atabay, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 1. Dünya Savaşının ilk yılında Türk askerlerinin 3 cephede savaştığını hatırlattı. Bunlardan birisinin Kanal cephesi olduğunu ve burasının komuta merkezinin Suriyede yer aldığını, ikincisinin Kafkas, üçüncüsünün Çanakkale olduğuna işaret eden Atabay, O dönemde Osmanlı coğrafyasına baktığımız zaman Suriye, Osmanlı İmparatorluğunun tam ortasında yer alan bir coğrafyayı teşkil ediyordu. Bu nedenle Çanakkale Savaşları başladığı sırada özellikle Suriyede yaşayan Osmanlı vatandaşları, Çanakkale cephesinde görev aldılar ve bu vatan için hayatlarını kaybettiler diye konuştu.
     Söz konusu dönemde Suriyenin Büyük Suriye denilen bir coğrafyayı kapsadığını, söz konusu bölgenin Lübnan, Suriye ve Ürdün ile Halepi de içine alan bir coğrafyayı teşkil ettiğini belirten Atabay, şunları kaydetti:
     Çanakkalede savaşıp, hayatını kaybeden askerlerin büyük çoğunluğu Halep ve Şam bölgesinden. Çanakkale cephesinde 25 Nisan 1915 tarihinden itibaren, 72 ve 77. Alay askerlerinin yoğunluklu şekilde Suriye bölgesi ile Anadolunun Gaziantep, Kilis ve Şanlıurfa bölgesini kapsayan yerlerden olduğunu görüyoruz. Çanakkale Savaşları sırasında kendi vatanlarını savunmak amacıyla Suriyeden gelen askerlerimiz de büyük kahramanlıklar gösterdi. Hatta bizim tespit ettiğimiz rakama göre bin 600ü biraz aşkın sayıda Suriye bölgesinden gelen asker, Çanakkale Savaşlarında şehit olmuştur. Dolayısıyla vatan sevgisi aynı zamanda halifeliğin savunulması ve Osmanlının devamı için gözlerini kırpmadan bu bölgeden gelen askerlerimiz cephede görev alıp, şehit oldu.
    
     -Suriyeliler, savaş sırasında yardım topladı-
    
     Yrd. Doç. Dr. Mithat Atabay, her şeyden önce Suriyenin o dönemde Osmanlı devletinin merkezinde yer aldığını, bölgeye İttihat ve Terakki Cemiyetinin 3 liderinden Cemal Paşanın 4. Ordu Komutanı olarak atandığını bildirdi.
     Osmanlıyı bertaraf etmek için 1914 sonu ve Mart 1915in ortalarına kadar devam eden bir süreçte, Rusya dışişleri bakanı aracılığıyla Cemal Paşaya hidivlik teklif edildiğini belirten Atabay, Paşadan, Osmanlı İmparatorluğundan ayrılarak Suriye Genel Valiliği ve Çukurova bölgesini de kapsayacak olan bir prensliğin başına geçmesini istediler. Bu konuda her ne kadar belgeler kesin bir ifade içermese de İngiliz ve Fransızların da bu konuyu görüştükleri, ancak Osmanlı İmparatorluğunu yıkmak için savaşa katıldıklarını belirtmeleri dolayısıyla Rusların bu teklifini kabul etmediklerini görüyoruz diye konuştu.
     Atabay, Suriyedeki çeşitli yardım kuruluşlarının, Çanakkale Savaşlarının çok şiddetli devam ettiğini noktada, yaralanan ya da hayatını kaybedenlerin ailelerine destek olduklarını, Örneğin Çanakkale halıları dokudular ve bunları devletin önde gelen şahsiyetlerine armağan ettiler. Ayrıca çeşitli yardımlar toplayıp, şehit ve gazilerin yakınlarına Hilal-i Ahmer Cemiyeti (Kızılay) aracılığıyla ilettiler dedi.
    
     Yayıncı: Kamuran Akkuş