DİYARBAKIR (A.A) - Meral Özdemir - Ekmek israfını önlemeye
yönelik olarak, bayat ekmekleri birbirinden lezzetli tatlı ve yemeklere
dönüştürmek için çok sayıda tarif bulunuyor.
Zengin fakir tüm sofraların vazgeçilmezi ve genellikle ne olur olmaz
endişesiyle fazladan satın alınan, sonra tüketilemediğinden bir kısmı çöpe atılan
ekmeğin israfını önlemek için başlatılan kampanya, yoğun ilgiyle ülke genelinde
devam ediyor.
Türkiyede bir yılda 1,5 milyar lira değerinde 2,1 milyar adet ekmeğin çöpe
atıldığı, bu parayla 80 hastane, 500 okul inşa edilebildiği belirtilirken, ekmek
israfını önlemeye katkıda bulunmak amacıyla, tazeliğini kaybetmiş ekmeklerin
değerlendirilmesi için çok sayıda tarif bulunuyor.
Toprak Mahsulleri Ofisince (TMO), Ekmek İsrafını Önleme Kampanyası
kapsamında hazırlanan Bayat Ekmekli Yemek Tarifleri kitabının yanı sıra AA
muhabirinin derlediği bilgilere göre, tatlıdan tuzluya bayat ekmeğin sofrayı
lezzet şölenine dönüştürmesi için onlarca uygulanabilir yemek ve tatlı tarifi
önerisi yer alıyor.
TMOnun kitabında, 1 soğan, 2 patates, 1 yemek kaşığı salça, 100 gram
kuşbaşı et, 4 yemek kaşığı sıvı yağ, tuz, biber ve kuru ekmekten oluşan
malzemenin Ekmek Aşına dönüşmesi şöyle anlatılıyor:
Tencereye koyduğumuz yağda doğradığımız soğanı pembeleşinceye kadar
kavuruyoruz. Daha sonra salçayı ve soyup küp küp doğramış olduğumuz patatesleri
ekliyoruz. Üzerine 1 litre su ekleyip tuzunu atarak pişiriyoruz. Patatesler
pişmeye yaklaştığında daha önceden haşladığımız eti bir su bardağı et suyu ile
birlikte yemeğe ekliyoruz. Daha sonra kurumuş ekmekleri minik parçalara ayırıp
tabağımıza koyup üzerine de ekmek aşımızı döküyoruz. İsteğe göre biber ve baharat
eklenebilir.
Kastamonu Usulü Tirit: 750 gram dana kuşbaşı, 10 dilim bayatlamış ekmek, 1.5
litre su, 1 yemek kaşığı salça, 1 adet piyaz şeklinde doğranacak beyaz soğan, 1
adet kuşbaşı şeklinde doğranacak soğan, 150 gram tereyağı (salça için), 150 gram
tereyağı (Tiritin üstüne dökmek için) 1 yemek kaşığı yaprak pul biber, 1 tatlı
kaşığı tuz. Yapılışı ise, bayat ekmeklerimizi irice parçalar halinde doğrayalım,
tepsiye sererek fırına atıp kızarıncaya kadar pişirelim. Diğer taraftan tencerede
etimizi ve soğanını ilave edelim ve suyunu salıp tekrar çekene kadar güzelce
kavuralım. Ayrı bir tencerede tereyağını ilave edip erittikten sonra salçayı
atalım ve kavuralım. Pul biberi, tuzu ve suyu da ilave ettikten sonra kaynamaya
bırakalım. Pişen etimizi ve piyazlık soğanı ekleyip, bu şekilde yarım saat
süresince kısık ateşte pişirelim. Hazırlamış olduğunuz ekmekleri tepsiye
serdikten sonra karışımımızı ekmeklerimizin üzerine salalım. Yoğurtla da servis
edilebilir.
-Ekmek helvası, incirli ve ballı ekmek turtası-
Çeşitli yemek bloglarında Bayat Emek Tatlısı, Sütlü Bayat Ekmek Tatlısı,
Vişneli Ekmek Tatlısı, Üzümlü Ekmek Tatlısı, Ekmekli Puding, Ekmekli Krep,
Bademli Ekmek Dilimleri, Çikolatalı ve Ekmekli Kek gibi tatlı sevenlerin
kolayca uygulayabileceği tarifler yer alırken, bazılarının yapılışları da şu
şekilde anlatılıyor:
Ekmek helvası: Bir tencerede 3 su bardağını dolduracak kadar ufalanmış
ekmek içi, yarım su bardağı erimiş margarin veya tereyağında sürekli
karıştırılarak hafif bir esmerlik alana kadar kavrulur. Ayrı bir tencerede 1 su
bardağı toz şeker ve 1.5 su bardağı süt kaynatılıp ılıtılır. Vanilya eklenir.
Ilık süt şerbeti, ekmekli malzemeye katılır. Tencere kapağı kapalı olarak 15
dakika beklenir. Tane tane olan helva, servis tabağına alınıp çekilmiş Antep
fıstığı ile süslenir.
İncir ve Ballı Ekmek Turtası: 1 adet bayat ekmek bir kaseye ufalandıktan
sonra 2.5 su bardağı süt ile ıslatılır. 20 dakika kadar bekletilerek yumuşatılır.
8 adet kuru incir suda bekletilerek yumuşatılır. Yumuşadıktan sonra suyu süzülen
incirlerin her biri 5-6 dilim halinde kesilir. 2 kaşık tereyağı tavada eritilir.
4 yumurta çırpılarak eritilmiş 2 kaşık tereyağı, 3 çorba kaşığı bal ve sütlü
ekmek ile mikserde karıştırılır. Daha sonra incir dilimleri bu karışıma eklenir.
Yuvarlak bir fırın kabına yağlı kağıt döşenir. Kağıdın üzeri 1 tereyağı ile
yağlanır. Elde edilen karışım kaba dökülür, 180 derecede ısıtılmış fırında 1 saat
pişirilir. Krem şanti veya kaymak eşliğinde servis edilir.
Tatlıların yanı sıra birbirinden farklı yemek tarifleri ise Ekmek
Kavurması, Papara, Tirit, Ekmek Süpürgesi, Ekmek Oğması, Yalancı Paça, Kalacuş,
Ekmekli Omlet, Ekmek Karıştırması, Yumurtalı Ekmek Aşı, Ekmekli Ezme, Bayat Ekmek
Köftesi, Peynirli Bayat Ekmek Köftesi, Bayat Ekmek Pizzası, Dilim Pizzası, Dilim
Kayganası, Sarımsaklı Ekmek, Bayat Ekmek Kanepesi, Tutmaç şeklinde sıralanıyor.
Yayıncı: İrfan Cemiloğlu