ISPARTA (A.A) - Murat Yolcu - Yalvaç ilçesindeki Pisidia Antiocheia Antik Kentinde uygulanan, birbirini dik kesen ve karmaşıklıktan uzak bir yapılaşma sistemi olan Hippodamik kent planının bugün Avrupadaki çoğu kentte uygulandığı bildirildi.
     Süleyman Demirel Üniversitesi (SDÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölüm Başkanı ve Antiocheia Antik Kenti Kazı Başkanı Doç. Dr. Mehmet Özhanlı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Pisidia Antiocheia Antik Kentinin, antik dönemdeki en büyük kentlerden biri olduğunu söyledi.
     Antik çağda kentin kurulacağı yerin düşman saldırılarına karşı tepede bulunması, hayvancılık ve tarım alanları, su kaynakları ve kentin poyraz rüzgarı alıp almamasına göre belirlendiğini anlatan Özhanlı, Pisidia Antiocheia Antik Kentinin bu gerekliliklerinin hepsini barındırdığını vurguladı.
     Kentin batıya bakan bir yamaç üzerine kurulduğunu bildiren Özhanlı, birbirini dik kesen kuzey-güney ve doğu-batı doğrultusunda iki ana caddede kurulu antik kentte Hippodamik kent planının uygulandığını ifade etti.
     Kentin su ihtiyacının karşılanması amacıyla su kemerlerinin kurulduğuna değinen Özhanlı, Kent, İstanbul gibi yedi tepe üzerine kurulu. En yüksek tepeye kentin en büyük tanrısının tapınağı inşa edilmiş. Kentin ana caddeleri kuzey-güney ve doğu-batı yönünde kesişiyor. Diğer bütün sokaklar bu caddelerle birleşmektedir. Kamusal binalar da bu caddelerin belirli noktalarına kurulmuş durumda dedi.
    
     -İyi bir şehircilik planı için antik kentlerin bilinmesi yeterli-
    
     Özhanlı, yaptıkları kazılarda kentteki bütün sokakların altında 2 metre derinliğinde bir kanalizasyon sistemi bulduklarına dikkati çekerek, şunları söyledi:
     Bu kanalizasyon ağı, ana caddelerle birlikte bütün yan sokaklarda da bulunuyor. Bütün sular ana kanalizasyonda birleşip kentin dışına taşınıyor. Yağmur yağdığında Pisidia Antiocheiada ayağınızın ıslanma imkanı yok. Çünkü bütün sokakların tabanı yaklaşık 1,5 metre yüksekliğinde taşlarla döşeli. Yanlarda kaldırımlar var. Teraslanmış yapıda hiçbir bina, diğerinin ışığını kesmiyor. Kentteki dükkanların hepsi aynı büyüklükte, yani tam bir demokrasi uygulanmış. O çağda buraya gelinmiş olsaydı, dantel gibi işlenmiş bir kent dokusuyla karşılaşırdınız.
     Kentte yaptıkları kazılarda Hippodamik kent planının çok iyi şekilde uygulandığını gördüklerini dile getiren Özhanlı, Antik kentte 15 bin kişilik bir stadyum var. Antik dönemde bir yerin kent olabilmesi için o yerde tapınak, meclis binası, kamusal binaların olması gerekiyordu. 6 bin kişilik tiyatrosu var. Bunlar açılmış olanlar. Kentin sadece yüzde 5i kazılmış durumda diye konuştu.
     Doç. Dr. Özhanlı, Türkiyenin bazı kentlerde zaman zaman su baskınları yaşandığını kaydederek, şöyle dedi:
     Eğer ülkemizde iyi şehircilik planı uygunlanması gerekiyorsa, antik kentlerin bilinmesi yeterli olacaktır. Bugün Yalvaç ilçesinin kurulduğu alan, o dönemde antik kentin tarım arazisiydi. Isparta ve Türkiyedeki birçok şehir de maalesef tarım arazileri üzerine kuruldu. Bugün, antik dönemde bir kent yapılırken gösterilen hassasiyetin hiç dikkate alınmadığını görmekteyiz. Bu da bize sahip olduğumuz değerleri yeterince tanımadığımızı göstermektedir.
     Hippodamik kent planı Avrupa ve Amerikanın bütün kentlerinde uygulanıyor diyen Özhanlı, Türkiyede bu kent planı uygulanmıyor. Ancak uygulanabilir. TOKİnin kentsel dönüşüm kapsamında yaptığı düzenlemelerde Hippodamik plan uygulanabilir. Süleyman Demirel Üniversitesi olarak yürüttüğümüz kazıların Türkiyenin gelecek 10 yılına çok büyük katkıları olacağını, geleceğin kentleşmesinde, şehrin kültürel değerlerine etki yapacağına inanıyoruz diye konuşu.
    
     -Hippodamik kent planı-
    
     MÖ 5. yüzyılda birbirlerini dik kesen sokak ve caddelerin oluşturduğu eşit parsellerden meydana gelen kent modeli, ilk olarak ünlü mimar Hippodamos tarafından Anadoluda Ionia kenti olan Miletosda uygulanmıştı. İlk uygulayan kişinin adıyla anılan Hippodamik kent planı, daha sonra Priene gibi bölgedeki diğer kentlerde de uygulanmış, Helenistik ve Roma döneminde ise geliştirilerek tüm Akdeniz dünyasında uygulanan bir kent modeli olmuştu.
     Hippodamik kent planında şehir, yapılaşma karmaşasından uzak oluyor. Tüm kamusal binalar herkesin kolayca ulaşabilmesi için kentin ortasında yer alıyor. Caddelerin birbirini dik olarak kestiği kent yapısında kanalizasyon hatları da iyi ayarlandığı için su baskınları pek fazla görülmüyor.
    
     Yayıncı: Hızır Hacısalihoğlu