ERZURUM (A.A) - Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa
Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Faruk Bilir, Türkiyede parlamenter
sistem, istikrarsız hükümetlere yol açmış, ekonomik krizlere, 1970ten itibaren
terör ve anarşinin artmasına sebep olmuştur. Türkiye darbelere maruz kalmıştır,
dış politikada itibar kaybına uğramıştır dedi.
Bilir, Aktay, AK Parti Ar-Ge Başkanlığınca 17 ilde düzenlenen Başkanlık
Sistemi Toplantıları kapsamında Erzurumda Türkiye Başkanlık Sistemini
Konuşuyor konulu toplantıda yaptığı konuşmada, parlamenter sistemle başkanlık
sistemini karşılaştırdı.
Türkiyede hükümet sistemi tartışmalarının 1850li yıllara dayandığını
belirten Bilir, Bu tartışma bir asırdır devam eden bir tartışmadır. Osmanlı,
monarşik bir devlet ve monarşik bir devletle uyuşan hükümet sistemi parlamenter
sistemdir. Osmanlının o gün içinde bulunduğu şartlarda bir başkanlık sistemini
benimsemesi söz konusu olamaz. Bu sistem günümüze kadar uygulanmıştır dedi.
Parlamenter sistemin Türkiyenin siyasi, ekonomik ve sosyal yapısına uygun
olmadığını savunan Bilir, 1961-2002 yılları arasında 41 yıllık süreçte 5 yıllık
görev süresine göre 8 hükümet kurulması gerekirken 32 hükümet kurulduğunu
belirtti.
Türkiyede uygulanan parlamenter sistemin kriz yarattığını vurgulayan Bilir,
1989-2002 yıllarının Türkiyede koalisyonlar dönemi olduğunu söyledi. Bilir,
Türkiyede parlamenter sistemin gerçek anlamda hiç uygulanmadığını ifade ederek,
şunları kaydetti:
Türkiyede parlamenter sistem, istikrarsız hükümetlere yol açmış, ekonomik
krizlere, 1970ten itibaren terör ve anarşinin artmasına sebep olmuştur. Türkiye
darbelere maruz kalmıştır, dış politikada itibar kaybına uğramıştır. Türkiyede
başkanlık sistemi tartışmasını Başbakan Recep Tayyip Erdoğan başlatmadı.
Necmettin Erbakanın Milli Nİzam Partisinin programında başkanlık sistemi var.
Alparslan Türkeş, 9 Işık kitabında en iyi sistem başkanlık sistemi diyor. 1961
ve 1982 anayasaları yapılırken başkanlık sistemi tartışılıyor. Başkanlık
sistemini en güçlü savunanlardan biri Turgut Özaldır. Süleyman Demirel ve son
olarak Başbakan Erdoğan bu sistemi savunuyor.
Başkanlık sisteminin parlamenter sistem gibi tarihi süreç içerisinde
kendiliğinden oluşmuş bir sistem olmadığını anlatan Bilir, Bu sistem insan
aklının bir eseri olarak ortaya konmuştur. Başkanlık sistemi, sert bir kuvvetler
ayrılığı sistemi olmasının yanı sıra kuvvetlerin birbirini kontrol etmesine ve
dengelemesine dayanan hükümet sistemidir diye konuştu.
Muhabir: Zehra Melek Çat
Yayıncı: Emine Konuk