AFYONKARAHİSAR (A.A) - Mustafa Güngör - Afyonkarahisarda
yaşatılan sıra yemekleri, kedi külümbe kurabiyesi, sırt sırta yemeği
ve gezek kültürü gelenekleri, Birleşmiş Milletler Bilim, Eğitim ve Kültür
Örgütünün (UNESCO) Somut Olmayan Kültürel Miras Listesine aday gösterilecek.
UNESCO tarafından 2003 yılında başlatılan Somut Olmayan Kültürel Miras
Listesi uygulamasına Türkiye, 2006da Kültür ve Turizm Bakanlığının
girişimleriyle taraf oldu. Bu listeye Türkiyeden, Mevlevi sema törenleri,
Alevi-Bektaşi semah törenleri, aşıklık, Karagöz-Hacivat ve Kırkpınar Yağlı
Güreşleri gibi birçok kültürel unsur dahil edildi.
Afyon Kocatepe Üniversitesi (AKÜ) Halkbilim Araştırma ve Uygulama Merkezi,
Afyonkarahisarda envanter çalışması yaparak, yaklaşık bir yıllık çalışma sonucu
kentte yaşatılmaya çalışılan 4 geleneği, listeye aday göstermeye karar verdi.
Merkez Müdürü Yrd. Doç. Dr. İbrahim Özkan, AA muhabirine, UNESCOnun kabul
ettiği standartlarda Somut Olmayan Kültürel Miras Listesine girebilecek
geleneksel unsurları belirlemeye çalıştıklarını, görüntülü ve yazılı derlemeler
yaptıklarını söyledi.
İl merkezinde yürüttükleri çalışmalar sonucu listeye sıra yemekleri,
kedi külümbe kurabiyesi, sırt sırta yemeği ve gezek kültürünün aday
gösterilmesini kararlaştırdıklarını belirten Yrd. Doç. Dr. Özkan, şöyle konuştu:
Sıra yemekleri, halk kültürünün kendine özgü çeşitliliğini ortaya koyan
yemeklerdir. Belli bir sırayı takip etmesinden dolayı bu isimle anılır. Çorbanın
ardından Afyon kebabı, pilav üstü kavurma gibi et yemeklerinden servis edilir.
Daha sonra mevsime göre sebze çeşitleri, börek ve vişne hoşafı, kaymaklı ekmek
kadayıfı, baklava, irmik helvası, hurma tatlısı gibi tatlılarla devam edilir.
Sıra yemekleri bamya, meyve ya da sütlü tatlı yenilmesi ve yemek duası
yapılmasıyla sona erer. Kedi külümbe kurabiyesi, Afyonkarahisara özgü düğün veya
nişan merasimlerinde ikram edilen bir kurabiye çeşididir. Sırt sırta yemeği ise
iki bütün hindi etinin sırt sırta birleştirilerek pişirildiği yöresel bir
yemektir.
Gezek kültürü, genellikle yöre esnafı tarafından belirli aralıklarla evlerde
düzenlenen sohbet toplantılarıdır. Kitle iletişim araçlarının yaygın olmadığı
dönemlerde uzun kış gecelerinde gezek kültürü, eğitim, dayanışma, eğlence
işlevlerini görmüş, belli kurallarıyla insanları bir arada tutmuştur. Bu
gelenekte müzik önemli bir yer tutmaktadır. Gezek geleneği günümüzde ekonomik ve
sosyo-kültürel nedenlerle tükenme durumuna gelmiştir.
-4 gelenekle ilgili 60 kaynak kişiye ulaşıldı-
Yrd. Doç. Dr. Özkan, listeye dahil edilmesini önerdikleri geleneklere
ilişkin hazırlayacakları raporu, Kültür ve Turizm Bakanlığına sunacaklarını
anlattı.
Listeyle ilgili standartları gözeterek, yaklaşık bir yılda 4 gelenekle
ilgili 60 kaynak kişi tespit ettiklerini dile getiren Yrd. Doç. Dr. Özkan,
Geleneklerimiz listeye kabul edilirse koruma altına alınıp yaşatılacak ve
ulusal, hatta evrensel boyuta taşınacak dedi.
Yrd. Doç. Dr. Özkan, il merkeziyle ilgili envanter çalışmasını aralık ayında
tamamlayarak, ilçelerdeki geleneksel unsurları araştırmaya başlamayı
hedeflediklerini sözlerine ekledi.
Yayıncı: Mürsel Çetin