Fatma Orhan - Tamer Toğanaş - Bölgesinde yeterli pancar üretimi olmaması nedeniyle, Türkiye Şeker Fabrikaları (TÜRKŞEKER) Genel Müdürlüğünün Susurluk ve Çarşamba şeker fabrikalarında bu sezon şeker üretimi yapılmayacak. TÜRKŞEKER, bölgede üretilen pancarı çevre illerdeki şeker fabrikalarında işleyecek, fabrikalardaki işçiler, Eskişehir, Çorum ve diğer ihtiyaç duyulan fabrikalarda geçici olarak görevlendirilecek. Söz konusu fabrikaların pancar aldığı bölgelerde üretilen pancarın polar (şeker) değerinin, fiyatlandırmada esas-standart değer olan yüzde 16'nın altında kalması ve bu değer nedeniyle ödenen pancar fiyatını üreticilerin ekonomik bulmaması nedeniyle, pancar ekiminin gerilediği belirtiliyor. Ayrıca, bölgede üretilen mısır, ayçiçeği, fındık gibi diğer ürünlere verilen desteklerin daha cazip olması nedeniyle, üreticilerin artık pancar üretimini tercih etmediği kaydediliyor. Şeker pancarı alımında fiyat, yüzde 16 polar değere göre belirleniyor. Açıklanan alım fiyatı yüzde 16 polar değerdeki pancar için uygulanırken, her birim polar artışında ilave bedel ödeniyor. Her bir polar düşüşünde ise ödenecek bedel düşüyor. Söz gelimi, geçen kampanya döneminde yüzde 16 polar pancar için 118 lira ton alım fiyatı belirlenirken, ilave her bir polar için ton başına 7 lira 37,5 kuruş ilave bedel ödeniyordu. Yani yüzde 17 polardaki bir ton pancar için 125 lira 37,5 kuruş alan üreticinin eline, yüzde 15 polar değerinde 110 lira 62,5 kuruş, yüzde 14 polarda 103 lira 25 kuruş geçiyordu. Söz konusu bölgelerde üretilen pancarın polar değerinin yüzde 13-12 düzeyinde olması nedeniyle üreticinin eline geçen parayı yeterli görmeyerek üretimden vazgeçtiği, diğer ürünlere yöneldiği belirtiliyor. Önceki yıllarda 500 bin ton düzeyinde olan Susurluk şeker fabrikası bölgesindeki pancar üretiminin, son yıllarda ortalama 200 bin tona gerilediği, bu yıl için ise 90 bin tona kadar düştüğü kaydediliyor. Üretilen pancar miktarının azalması nedeniyle, fabrikanın çalışma süresi yılda 40-50 güne kadar düşerken, bu yılki pancar üretim miktarı ile ancak 13 günlük üretim yapılabilmesi mümkün olacaktı. TÜRKŞEKER verilerine göre, 2010-2011 kampanya döneminde, Susurluk şeker fabrikası bölgesinde, 2 bin 960 çiftçi ile sözleşme yapılırken, 4 bin 409 hektar alanda ekim yapıldı. Fabrikada 248 bin ton pancar işlenirken, 18 bin 710 ton şeker üretildi. Fabrika, kampanya döneminde 51 gün çalıştı. Sona eren kampanya döneminde, fabrikada, 141 geçici, 316'sı daimi, 57'si memur toplam 514 kişi çalıştı. Bölgede, üretilen pancar miktarı daha düşük olmasına karşın, fabrikanın çalışma süresini uzatmak için diğer fabrikalardan pancar getiriliyordu. Susurluk şeker fabrikasının en fazla üretim yaptığı 1998-1999 kampanya döneminde, 10 bin 91 çiftçi ile 8 bin 114 hektar alanda pancar üretimi için sözleşme yapılmış, 1 milyon 73 bin pancar işlenmiş, 117 bin ton şeker üretilmiş ve fabrika 172 gün çalışmıştı. Bu dönemde fabrikada, 351'i geçici, 315'i daimi, 140'ı memur 806 işçi çalışmıştı. -ÇARŞAMBA ŞEKER FABRİKASI- Çarşamba şeker fabrikasında da 1998-1999 kampanya döneminden 2010-2011 kampanya dönemine kadar olan dönemde, sözleşme yapılan çiftçi sayısı 9 bin 849'dan 1074'e, pancar ekilen alan miktarı 8 bin hektardan 780 hektara, fabrikada işlenen pancar miktarı 401 bin tondan 82,3 bin tona, üretilen şeker miktarı 38 bin 410 tondan 6 bin 895 tona, çalışan personel sayısı 576'dan 367'ye, üretim yapılan gün sayısı ise 127 günden 40 güne kadar geriledi. Fabrika bölgesinde bu yılki pancar üretiminin ise 9 bin tona kadar düştüğü, bu kadar pancar ile fabrikanın ancak 3 gün çalışabileceği kaydedildi. -ÜRETİCİ MAĞDUR OLMAYACAK- Söz konusu bölgelerde pancar üretiminin düşmesi üzerine, TÜRKŞEKER, ekonomik olmayacağı için söz konusu iki fabrikada bu yıl üretim yapılmamasına karar verdi. Bölgede üretilen şeker pancarı, Eskişehir ve Çorum fabrikalarına gönderilecek, işçiler de ihtiyaç duyulan fabrikalarda görevlendirilecek. TÜRKŞEKER Genel Müdürü Azmi Aksu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, pancar üreticilerinin de fabrika işçilerinin de mağdur edilmeyeceğini, diğer fabrikalardaki kapasitelerin çok yüksek olması nedeniyle, şeker üretiminde herhangi bir sorun yaşanmayacağını söyledi. Aksu, Çarşamba ve Susurluk'ta üreticilere tahsis edilen pancar üretim miktarından üreticilerin kullanmadığı, ekmediği bölümün aynı portföyde bulunan diğer fabrikalara tahsis edildiğini, bu nedenle toplamda şeker pancarı üretiminde bir düşüş olmayacağını kaydetti. Şekerde kampanya dönemi Eylül'de başlıyor. -FABRİKALAR ÖZELLEŞTİRME PROGRAMINDA TÜRKŞEKER'e ait şeker fabrikaları coğrafi bazlı portföy grupları halinde özelleştirilecek. Ağrı, Erciş, Erzurum, Kars ve Muş şeker fabrikaları (Portföy A), Elazığ, Malatya, Erzincan ve Elbistan şeker fabrikaları (Portföy B), Kastamonu, Kırşehir, Turhal, Yozgat, Çorum ve Çarşamba şeker fabrikaları (Portföy C), Bor, Ereğli ve Ilgın Şeker Fabrikaları (portföy D), Uşak, Alpullu, Burdur ve Afyon Şeker fabrikaları (portföy E), Eskişehir ve Ankara şeker fabrikaları ise (Portföy F) olarak satılacak. Coğrafi bazlı portföy gruplarını satın alan alıcılara, portföy grubu için Şeker Kurulu tarafından belirlenecek toplam şeker kotası çerçevesinde en az 5 yıl şeker üretim şartı istenecek. Kurulu kapasite çok fazla olduğu için, karlı ve az karlı fabrikalar belirli kriterlere göre portföy haline getiriliyor. Fabrikaların yurtiçi şeker satış miktarları Şeker Kurumu tarafından kota ile belirlendiği için, özelleştirme kapsamında fabrikaları alanlar, tahsis edilen kotanın tamamını bir ya da birkaç fabrikada üretip, diğer fabrikaları farklı bir şekilde değerlendirebilme imkanına sahip. Türkşeker'in bünyesinde yer alan 25 şeker fabrikasının pancar işleme kapasiteleri 1500-7500 ton/gün arasında değişiyor. Toplam nominal günlük pancar işleme kapasitesi 85 bin 300 ton ve yılda üretebileceği şeker miktarı ise 1 milyon 582 bin ton. Türkiye'de, TÜRKŞEKER'e ait 25 kamu fabrikası yanında, özel sektöre ait Adapazarı, Kütahya, Amasya, Kayseri (Kayseri ve Boğazlıyan-2 fabrika), Konya (Konya ve Çumra-2 fabrika), Aksaray şeker fabrikaları bulunuyor. Türkiye'deki kapasiteleri 1500–10 bin ton pancar/gün arasında değişen 33 şeker fabrikası üretim yapıyor ve halen TÜRKŞEKER'e ait şeker fabrikaları, toplam pancar şekeri talebinin ortalama yüzde 50'sini karşılıyor. Türkiye'de halihazırda; 3 milyon 147 bin tonu pancar şekeri, 990 bin tonu nişasta bazlı şeker olmak üzere toplam 4 milyon 137 bin ton şeker üretim kapasitesi mevcut. Pancardan şeker üreten şirketlerin toplam günlük pancar işleme kapasitesi ise 155 bin 550 ton. Verilere göre, 2010/2011 pazarlama döneminde, 1 milyon 252 bin tonu Türkşeker'e, 948 bin tonu özel fabrikalara olmak üzere 2 milyon 200 bin ton A kotası (yurtiçinde satılabilecek şeker miktarı) belirlenirken, üretim 2 milyon 262 bin ton düzeyinde gerçekleşmiş, üretimin 1 milyon 260 bin tonunu TÜRKŞEKER yapmıştı. Bu kampanya döneminde, Türkiye genelinde 17 milyon 196 bin ton pancar işlenirken, fabrikaların ortalama çalışma süreleri 101 gün oldu. Verilere göre, 2010-2011 döneminde TÜRKŞEKER'in fabrikalarındaki üretime ilişkin veriler şöyle: Fabrika ÇALIŞILAN SÖZLEŞMELİ İŞLENEN ÜRETİLEN ŞEKER . GÜN ÇİFTÇİ PANCAR (TON) ŞEKER (TON) -------- ---------- --------- ------------ -------------- Afyonkarahisar 106 7.387 734.000 105.125 Ağrı 55 3.251 163.500 20.175 Alpullu 31 2.956 108.000 10.550 Ankara 109 4.489 404.500 49.130 Ereğli (Konya) 139 8.563 1.057.300 138.681 Bor 99 4.334 374.500 49.550 Burdur 107 13.156 534.000 73.100 Çarşamba 40 1.074 82.300 6.835 Çorum 90 5.257 646.000 88.000 Elazığ 48 1.877 89.800 10.970 Elbistan 90 3.777 360.000 46.664 Erciş 88 2.869 194.500 28.750 Erzincan 117 3.516 211.700 28.310 Erzurum 86 5.520 275.000 41.905 Ilgın 112 11.707 818.000 114.200 Kars 22 599 36.600 5.600 Kastamonu 86 6.349 331.300 39.160 Eskişehir 107 7.718 765.000 95.910 Kırşehir 134 4.769 414.500 55.500 Malatya 82 2.600 288.000 31.950 Turhal 91 15.173 647.000 86.230 Muş 86 8.565 312.500 43.000 Uşak 93 4.122 172.500 24.020 Susurluk 51 2.960 248.000 18.170 Yozgat 92 4.957 344.500 47.745 (FTM-TAM-MTN)19.08.2011 12:22:15