2011 - Handa İlbeyi Canca - Geçen yıl birkaç ilde pilot uygulaması yapılan ve bu yıldan itibaren ilköğretim 8. sınıflarda zorunlu olarak okutulacak Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi ders kitabı hazırlandı. Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi öğretim programı, 2010-2011 eğitim öğretim yılında 10 ilde ve 20 okulda pilot olarak uygulandı ve uygulama MEB Talim ve Terbiye Kurulu uzmanlarınca takip edildi. Çalışmalar sonucunda program yenilenerek, bu eğitim öğretim yılında öğrencilere okutulmak üzere ders kitapları hazırlandı. Ders, ilköğretim 8. Sınıflarda haftada 1 ders saati olarak okutulacak. Öğrencilerin, özgür, bağımsız, hoşgörülü, barıştan yana ve kendine güvenen bir birey olarak demokratik ve adaletli bir toplumun oluşmasına katkı sağlamalarını amaçlayan program, öğrencilerin paylaşılan ortak değerlerin korunması ve geliştirilmesinin önemini benimsemeleri, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olarak temel hak ve özgürlüklerini kullanarak sorumluluklarını yerine getirmeleri açısından önem taşıyor. Derste, ''Her İnsan Değerlidir'', ''Demokrasi Kültürü'', ''Hak ve Özgürlüklerimiz'', ''Görev ve Sorumluluklarımız'' temaları işleniyor. -ULUSLARARASI BELGELERE DE YER VERİLİYOR- Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi ders kitabında, ''insanın değeri'', ''demokrasi'', ''demokratik vatandaşın özellikleri'', ''farklılıklarımız zenginliğimizdir'', ''eşitliğe doğru'', ''haklar ve sorumluluklar el ele'', ''insan hakları ile ilgili gelişmeleri takip ediyoruz'', ''insan hayatına ve onuruna saygı'', ''toplumsal kurallar'', ''topluma ve ülkeme karşı sorumluluklarım'' gibi alt başlıklar da yer alıyor. Kitapta, ağırlıklı olarak hak, özgürlük, ayrımcılık, sorumluluk, vatandaşlık, birlik ve beraberlik konuları üzerinde duruluyor. Ayrıca kitapta İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi,Çocuk Hakları Sözleşmesi gibi uluslararası belgelere de yer veriliyor. -''HEDİYELERİMİZİN FARKINA VARMAK ÖNEMLİDİR''- ''Demokrasi Kültürü'' konusunda ele alınan ''Farklılıklarımız Zenginliğimizdir'' başlığında, toplumların çok farklı kültürel değerlere, farklı görüş, düşünce, inanç ve anlayışlara sahip olduğu belirtilerek, ''Gökkuşağının renkleri gibi insanların birbirinden farklı olduğunu, farklı işleri yaptığını, aynı zamanda birbirlerini tamamladığını gözlemleriz'' deniliyor. Ayrıca Batı Afrika'nın geleneksel şarkılarını tüm dünyaya sevdiren, ülkesi Mali'nin sesi olan Salif Keita'nın farklılıklarla ilgili açıklamasına yer verilerek, öğrencilerden, Keita'nın ''Farklılıklarımız, bize doğarken verilen hediyedir. Hediyelerimizin farkına varmak önemlidir. Farklılıklarımız bizi özel kılıyor'' sözünü farklılıklara saygı açısından değerlendirmesi isteniyor. Kitapta ''Ben kadınım'', ''Ben kız çocuğuyum'', ''Ben erkeğim'', ''Ben doktorum'', ''Ben hakimim'', ''Ben erkek çocuğuyum'', ''Evde sofrayı ben hazırlarım'', ''Ben futbol oynarım'', ''Ben cesurum'', ''Ben duygusalım'', ''Ben akıllıyım'', ''Ben babayım'', ''Ben ağlarım'', ''Ben anneyim'', ''Ben sarı saçlıyım'', ''Ben matematik dersinde daha başarılıyım'' gibi ifadelere yer verilerek öğrencilere bu ifadelerin hangisinin kadınlara, hangisinin erkeklere özgü olduğu soruluyor. Ders kitabında ''Kişi dokunulmazlığı/özgürlüğü ve güvenliği'', ''Düşünce, inanç ve ifade özgürlüğü'', ''Çalışma hakkı'', ''Eğitim hakkı'', ''Sağlık hakkı'', ''Özel hayatın gizliliği'' gibi insan hakları belirtilerek, öğrencilerden İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'nden faydalanarak bu haklar hakkındaki düşüncelerini ifade etmeleri isteniyor. Ayrıca ''İnsanların cinsiyeti, ırkı, dini, dili, siyasi düşüncesi ve yaşadığı yerin farklı olmasının, adı geçen bu hakların herhangi birini kullanmasına engel olduğunu düşünüyor musunuz? Neden?'' sorusu yöneltiliyor. -KADINA KARŞI AYRIMCILIKLA MÜCADELEDE Ders kitabında Türkiye'nin Birleşmiş Milletler Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Yok Edilmesi Sözleşmesi'ni 1985 yılında imzaladığı bilgisi aktarılarak, sözleşmenin kadınlara karşı her türlü ayrımı kınamayı, uygun yollardan yararlanarak ve gecikmeksizin kadınlara karşı ayrımı ortadan kaldırıcı bir politika izlemeyi kabul ettiği belirtildi. Sivil toplum kuruluşları ve faaliyetleri ile ilgili konuda, Montesquieu'nun ''Bir tek kişiye yapılan haksızlık, bütün topluluğa yönelmiş gibidir'' sözüne yer veriliyor. ''Yaşam kalitesi için sorumluluklarım'' konusu kütüphanesi olmayan okullara gönderilmek üzere toplanan kitap etkinliği ile anlatılıyor. ''Demokratik bir çevre için yapacaklarım'' konusunda herkesin yaşanabilir bir çevre oluşmasında alabileceği sorumluluklarının olduğu belirtilerek, çevredeki sorunlarla ilgilenilmesi gerektiği vurgulanıyor. Bazı konuların gazete haberleriyle anlatıldığı derste, örneğin ''Ben de yapabilirim'' konusunda bayram harçlığını Pakistan'a gönderen bir çocuğun haberine yer veriliyor. Devletin görev ve sorumluluklarına da yer verilen ders kitabında, Şeyh Edebali'nin ''İnsanı yaşat ki devlet yaşasın'' sözü aktarılıyor. Kitapta, her toplumun sahip olduğu ve topluma millet olma özelliği katan değerlerin olduğu vurgulanarak, bunların bilgi, sanat, tarih, dil, din, ahlak, örf ve adetler gibi unsurlar olduğu belirtiliyor. Dilin doğru kullanılması ve yabancı sözcüklerden arındırılması yönünde önerilerin de yer aldığı kitapta, ''Toplum olarak ortak değerlerde birleşmek, birlikte hareket etmek, dayanışma içinde olmak ülkemizin birlik ve beraberliğine katkı sağlar. Dayanışma ile ortak sorunlar ele el ele verilerek kolayca çözülür'' ifadesine yer veriliyor. -İNSANDA SANAT DUYGUSUNUN UYANMASI- ''Yarınlar için birlikte koruyalım'' konusunda kentin cadde, sokak, park ve binaları ile uyumlu ve güzel görünümlü olmasının insanda sanat duygusunu uyandırması bakımından önemli olduğu vurgulanıyor. Yaşlı insanlara saygı gösterilmesi gerektiğinin de altının çizildiği derste, yaşlı bireylerin toplumla bütünleşmesi, uyumlu ve mutlu bir yaşam sürdürebilmeleri için daha aktif olmaları gerektiğinin üzerinde duruluyor. Kitapta, engelli vatandaşların iyi bir yaşam düzeyine kavuşmasının toplumsal bir sorumluluk olduğu belirtilirken, engelli bireylerin topluma kazandırılması için pek çok şeyin yapılabileceği anlatılıyor. -''YAŞAMAK BİR İNSAN GİBİ TEK VE HÜR...''- Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Öğrenci Çalışma Kitabı'nda çeşitli konularla ilgili öğrencilerden yapması istenen etkinlikler yer alıyor. ''Farklılıklarımız Zenginliğimizdir'' konusunda, ''Kara Basma İz Olur'' parçası notalara bölünerek yer alıyor ve öğrencilerden bu şarkıyı önce bir bütün olarak söylemeleri, ardından da birkaç notanın üstünü kapatarak söylemeleri isteniyor. Müzik parçasının toplumu, bu müzik parçasının her bir notasının da bir bireyi temsil ettiği düşünülerek farklılıklar konusunun yorumlanması bekleniyor. Bu konu işlenirken ayrıca öğrencilerin, Nazım Hikmet'in ''Davet'' isimli şiirinde yer alan ''Yaşamak bir insan gibi tek ve hür ve bir toplum gibi kardeşçesine'' sözünü yorumlaması isteniyor. -STK KURMA ETKİNLİĞİ- ''Sivil toplum kuruluşları ve faaliyetleri'' konusunda öğrencilere ''AKUT'', ''Tüketiciyi Koruma Derneği'', ''Türkiye Yazarlar Derneği'' ve ''AÇEV''in hangi alanlarda faaliyet gösterdikleri soruluyor. Ayrıca öğrencilerden, ''Çocuk Vakfı'', ''A haberleri'>TEMA Vakfı'', ''Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı'', ''LÖSEV'', ''Türkiye İş Kadınları Derneği''nin amacına yönelik faaliyet önerilerinde bulunması da isteniyor. Öğrencilerin sivil toplum kuruluşu kurma etkinliği yapması istenirken, kuracakları sivil toplum kuruluşları için amblem tasarlamaları talep ediliyor. -ENGELLİLER İÇİN BİR KENT TASARLAMALARI İSTENİYOR- ''Görev ve sorumluluklarımız'' konusu ile ilgili öğrencilere okul veya sınıfta bir okuma kampanyası başlatabilecekleri öneriliyor. ''Değerlerimizi tanıyalım, zenginleştirelim'' temasında da öğrencilere etkinlik faaliyeti olarak, gruptaki arkadaşlarıyla ''Tarih Elçileri Vakfı'' kurmaları; örf, adet ve ahlaki değerlerle ilgili bir sergi hazırlamaları, Atatürk'ün birlik, beraberlik ve dayanışma ile ilgili sözlerini içeren Atatürk köşesi hazırlamalarına ilişkin örnekler sunuluyor. Çalışma kitabında birlik ve beraberlik için sorumluluklar konusu, Reşat Nuri Güntekin'in ''Yaprak Dökümü'' adlı eserinden örnekler verilerek anlatılıyor. Öğrencilerin engelli ve yaşlı bireylerin sokaklarda özgürce yaşamaları, kimseye ihtiyaç duymadan gezinebilmeleri için bir kent tasarlamaları da isteniyor. ''Görev ve sorumluluklarımız'' ile ilgili konuda öğrencilerden gazeteci olmalarını hayal etmeleri ve ''Huzurevi ilk misafirlerini sevgiyle karşıladı'' veya ''Türkiye'de ilk defa engelli asansörü yapılan okul başbakan tarafından açıldı'' haber başlıklarını seçerek, bunu haberleştirmeleri etkinliği sunuluyor. -BAŞARILI KADINLAR- ''Hukukun üstünlüğü'' konusu ile ilgili kitapta Sami Selçuk, Hz. Ali, Voltaire gibi isimlerin sözlerine yer veriliyor. Kitapta, Osmanlı Devleti'nde çıkarılan ilk kadın dergilerinden birinin yazarı olan Fatma Aliye, Polis Başmüfettişi olarak görev yapan İnci Aksoy, Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesinin ilk kadın asistanı Nermin Abadan Unat ve tekstil atölyesi olan Aynur Bektaş'a ilişkin bilgiler yer alıyor. Öğrencilerden bu kişiler hakkında araştırma yapmaları istenerek, bu kişilere mektup yazma etkinliği önerisi yer alıyor. Demokrasi kültürü konusu işlenirken ABD'li insan hakları savunucu Rosa Parks'ın hikayesine de yer veriliyor. (HİL-ÖME)14.09.2011 13:26:01