Leyla Ataman Özel - Hazar ile Kafkaslar'daki doğalgazı Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşıyacak olan Nabucco Doğalgaz Boru Hattı Projesi için hazırlanan Proje Destek Anlaşmaları (PSA), yarın düzenlenecek resmi törenle Nabucco şirketleri ve transit ülke hükümetlerinin enerji bakanlıkları tarafından imzalanacak. Kayseri Dünya Ticaret Merkezi'nde yapılacak imza töreninde Nabucco Projesi taraflarının (Türkiye, Bulgaristan, Romanya, Avusturya, Macaristan) yanı sıra, AB Enerji Komisyoneri Günther Oettinger, büyükelçiler, ABD Avrasya Enerji Temsilcisi Richard Morningstar, Avrupa Yatırım Bankası, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası temsilcilerinin de katılması bekleniyor. AB'nin desteklediği öncelikle enerji projelerinden biri olan Nabucco'nun gerçekleştirilebilmesi için kolaylıklar sağlamayı amaçlayan ve devletlerin resmi desteğini ifade eden Hükümetlerarası Anlaşma Temmuz 2009'da imzalanmıştı. Hükümetlerarası anlaşmaya ilave olarak daha çok uygulamaya yönelik olarak merkezi Viyana'da bulunan Nabucco International Company (NIC) ile tek tek taraf ülkeler arasında PSA imzalanması gerekiyordu. Bazı ülkelerle NIC arasındaki müzakerelerin beklenen uzun sürmesi nedeniyle söz konusu anlaşma bu zamana kadar yapılamadı. -8 MİLYAR AVRO'YA MAL OLACAĞI TAHMİN EDİLİYOR- Enerji ithalatında yılda yaklaşık 300 milyar dolar harcayan Avrupa'nın Rusya'ya karşı alternatif olarak gördüğü 3 bin 300 kilometre uzunluğundaki Nabucco Projesi için 4,5 milyar avro'su Türkiye'de olmak üzere 8 milyar avro civarında yatırım yapılacağı hesaplanıyor. Nabucco'nun ortakları eşit hisse ile Türkiye'den BOTAŞ, Bulgaristan'dan Bulgargaz, Romanya'dan Transgaz, Macaristan'dan MOL, Avusturya'dan OMV ve Almanya'dan RWE şirketleri. Projenin inşaatı başta 2010 yılında, ilk gazın pompalanması da 2014 yılında planlanmıştı. Fakat PSA'ların gecikmesi nedeniyle proje tekrar gözden geçirildi ve gazın ilk akış tarihi de daha ileri bir tarihe atıldı. Bugün için mümkün olan en yakın tarihin 2017 sonu olacağı belirtiliyor. Projenin tamamlanmasıyla hattan ilk etapta 8-10 milyar metreküp, ardından da 30 milyar metreküp doğalgazın akacağı ifade ediliyor. -EN BÜYÜK SORUN GAZ TEDARİĞİ- PSA'ların imzalanmasıyla piyasalara olumlu bir sinyal verilse de söz konusu proje için en büyük sorunun gaz tedariği olduğu da ifade ediliyor. Nabucco için ilk sıradaki kaynak Azeri Şahdeniz Gazı (Faz 2). Diğer potansiyel kaynaklar ise Irak, Türkmen ve İran gazı. Bunların hepsinde aşılması gereken engeller bulunuyor. -RAKİPLERİ DE VAR- Bu arada, özellikle tedarik açısından Türkiye-Yunanistan-İtalya Doğalgaz Boru Hattı (ITGI) ile Trans Adriyatik Boru Hattı (TAP) ile Nabucco Projesi, aynı zaman diliminde Avrupa ülkelerine gaz arz etmeyi planladıkları için birbirine rakip projeler olarak gösteriliyor. Bu nedenle bazı enerji uzmanları bu üç projenin aynı anda gerçekleşme şansına sahip olmayacağını belirtiyor. Bazı enerji uzmanları ise 2020-2025 yıllarında Avrupa'nın gaz ihtiyacının 250-300 milyar metreküp artacağı göz önüne alındığı zaman bu 3 projenin bile yeterli olmayacağını ifade ediyorlar. -EKONOMİYE SAĞLAYACAĞI KATKI- Nabucco'nun, Hazar, Ortadoğu ve AB ülkelerini birbirine daha yakınlaştırırken, Türkiye'ye stratejik ve ekonomik açıdan pek çok avantaj getirmesi bekleniyor. Tek seferde Türkiye'ye gelen en büyük dış yatırım olma özelliğini taşıyan projenin inşaatında ilk başlarda 5 bine yakın kişinin, ileri ki aşamalarda da 15 bine yakın kişinin çalışacağı tahmin ediliyor. Boru hattının yaklaşık yüzde 65'i Türkiye'den geçecek. Nabucco inşasında tonlarca demir çelik ve boru parçası kullanılacak. Besleme hatlarıyla beraber toplam 3 bin 282 kilometre olacağı tahmin edilen Hattın bin 558 kilometresinin Türkiye'de, 392 kilometresi Bulgaristan'da, 457 kilometresi Romanya'da, 388 kilometresi Macaristan'da, 46 kilometresi Avusturya'da olacak. Besleme hatları Gürcistan sınırı-Horasan 226 kilometre, İran sınırı-Horasan 214 kilometre olacak. -ADINI İTALYAN VERDİ'NİN OPERASI'NDAN ALDI- 2002 yılında Viyana'da Nabucco için 5 üye imza atarken salonda ünlü İtalyan sanatçı Guiseppe Verdi'nin Nabucco operası çalıyordu. Böylece projeye fondaki müziğin ismi verildi. Eserde, Babil Kralı Nabukadnezar dönemini, Yahudiler'i Kudüs'ten sürgün etmesini, yaşanan taht mücadelesi ile entrikaları, bir aşk hikayesiyle iç içe anlatılıyor. (LEY-TLN)07.06.2011 10:30:16