Leyla Ataman Özel - Adını ünlü Türk denizci Piri Reis'ten alan Türkiye'nin tek sismik araştırma gemisi Koca Piri Reis'in, demirli olduğu Urla Limanı'ndan Doğu Akdeniz açıklarında araştırma yapmak üzere bugün öğleden sonra yola çıkması bekleniyor. AA muhabirinin edindiği bilgiye göre, gemide 2'si Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı'ndan (TPAO) jeoloji ve jeofizik mühendisi olmak üzere 10 kişi olacak. 24 saat aralıklık çalışabilen gemi 20 gün boyunca açıkta 2 boyutlu sismik çalışma yapılmasına imkan veriyor. Koca Piri Reis ile geçtiğimiz yıllarda Akdeniz'de Türk kara sularında 18 kilometrelik alanda 2 boyutlu sismik araştırma yapılmıştı. Kıbrıs Rum yönetiminin Akdeniz'de petrol ve doğalgaz arama girişimlerine başlama kararı üzerine bölgeye inmesine karar verilen gemi, İzmir'de Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Deniz Bilimleri ve Teknolojileri Enstitüsü bünyesinde bulunuyor. Bilimsel deniz araştırmaları yapılması için 1978 yılında Almanya'nın Julius Diedrich tersanesinde inşa edilen gemi ile bugüne kadar Karadeniz ve Ege'de petrol doğalgaz arama çalışmaları ile deniz canlıları alanında ve Marmara'da deprem ve Güney Akım Doğalgaz Geçiş Güzergahı Etüdü konularında çok sayıda çalışmalar yapıldı. Koca Piri Reis Gemisi ile yapılan bilimsel çalışmalar sayesinde gemi bölgede haklı bir üne kavuştu. 36 metre uzunluğunda olan ve 15-20 gün aralıksız seyir yapabilme kapasitesine sahip gemi, gelişmiş iletişim imkanlarına, oşinografik, biyolojik, jeolojik-jeofizik ekipmanlar ile iyi bir laboratuvara sahip bulunuyor. Geminin bu yıl modernize edilmesiyle de daha çok veri toplama imkanına da kavuşuldu. Gemi ile yapılan çalışmalarının ekonomik boyutunun yanı sıra diplomatik, askeri ve siyasi boyutu da bulunuyor. Gemi çeşitli dönemlerde Ege Denizi'nde yaptığı çalışmalar da Türkiye ile Yunanistan ilişkilerinin gerilmesine neden oldu. 1987 yılında söz konusu gemi, Yunanistan'ın Ege Denizi'nde petrol arama faaliyetlerine başlayacağını açıklamasının ardından Ege Denizi'ne gönderilmişti. Türkiye, Yunanistan'ın ''müdahale ederiz'' açıklamasına, bunun savaş sebebi olacağını söylemişti. Durum daha sonra NATO ve ABD'nin araya girmesiyle sonucu bağlanmıştı. -ÇALIŞMALARA TEMEL OLUŞTURACAK- AA muhabirine bilgi veren Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı yetkilisi, gemide halen son hazırlıkların yapıldığını ve bugün öğleden sonra yola çıkmasının beklendiğini kaydetti. Koca Piri Reis'in bölgede yapacağı incelemelerin sonraki çalışmalara temel oluşturacağını belirten yetkili, bu nedenle yapılan çalışmaların büyük önem taşıdığını belirtirken, önümüzdeki yıllarda da bölgeye daha büyük ve yüksek teknolojik kapasiteye sahip gemilerin gelerek incelemelerde bulunacağını bildirdi. -PİRİ REİS KİMDİR?- 1465-1470 yılları arasında Gelibolu'da doğduğu tahmin edilen Piri Reis, Osmanlı deniz tarihine büyük iz bırakmış denizci ve kartograf (haritacı). Amcası ünlü Türk Amirali Kemal Reis sayesinde küçük sayılabilecek bir yaşta Sefer Katibi olarak Osmanlı Donanmasına katılan Piri Reis, uzun yıllar Akdeniz'de dolaştı ve tüm limanları ve kıyıları dikkatle gözlemleyerek,tüm faaliyetleri kayıt altına aldı. Piri Reis, 1499-1502 yılları arasında çeşitli savaşlarda gemi komutanı olarak Venediklilerle savaştı. Amcası Kemal Reis 1511 yılında şehit düşünce Gelibolu'ya geri dönen Piri Reis burada notik (seyir emniyet ve kolaylığını sağlayacağı bilgiler içeren yayınlar) çalışmalarına başladı. Ünlü Birinci Dünya Haritasını 1513 yılında çizdi ve 1517 yılında Mısır Seferi esnasında Yavuz Sultan Selim'e sundu. İlk eserinden 8 yıl sonra dönemin en saygın ''Kılavuz Kitabı'' olarak kabul edilen Kitab-ı Bahriyeyi yazdı, 1526 yılında da Kanuni Sultan Süleyman'a sundu. Piri Reis, Kitab-ı Bahriye adı ile bilinen ''Bahriye'' eserinde o zamanlar Ege ve Akdeniz kıyılarında bulunan şehir ve ülkeleri tarif ederek, resim ve haritalarını yapmış; aynı zamanda denizcilik ve gemicilik için de önemli bilgiler vermiştir. 1552'de çıktığı ikinci seferin son durağı Basra'da, tamire ve dinlenmeye muhtaç donanmayı bırakıp ganimet yüklü üç gemi ile Mısır'a döndüğü için, buraya hapsedilen Piri Reis, donanmayı Basra'da bırakması, Basra Valisi Kubat Paşa'ya ganimetten istediği haracı vermemesi ve Mısır Beylerbeyi Mehmet Paşa'nın politik hırsı yüzünden, 1554'te hizmette kusurla suçlanmış ve idam edilmiştir. İki dünya haritası ve çağdaş denizciliğin ilk önemli yapıtlarından birisi sayılan Kitab-ı Bahriye ise günümüzde de halen yaşamaktadır. (LEY-TNÇ)23.09.2011 12:05:42