MADO Kalite Yönetim Sistemleri Müdürü Esra Kanbur, dondurma şehri Kahramanmaraş'ta 'Salep Borsası'nın kurulması gerektiğini söyledi. Kanbur, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'de doğal üretimin yapıldığı altı alanda 'Lokal Pazar' uygulaması ve Kahramanmaraş'ta ise 'Salep Borsası' oluşturulması gerektiğini belirtti. ''Lokal pazarlarda ve borsada salep orkidesi yumruları kalite adına çok yönle işlemlere tabi tutulmalıdır'' diyen Kanbur, işleme tabi tutulan salep orkidesi için kalite kontrol belgesi düzenlenerek fiyat belirlenmesi ve sezon öncesinde özendirici amaçlar uygulanması gerektiğini bildirdi. Bugünkü piyasa şartlarında bu beklentilerin gerçekleştirme şansının olmadığını vurgulayan Kanbur, şöyle konuştu: ''Piyasa uzmanlık yapacak nitelikte eğitilmiş uzman kadrolardan da yoksunuz. Gıda mühendislerini yada gıda teknisyenlerinin alanda eksper olarak görev almaları gerekiyor. Salep yumruları içi kurulacak lokal pazarların ve borsanın yeni bir çalışma modeli oluşturmaları üretici firmaları rahatlatacaktır.'' Türklerin salep orkideleriyle tanışıklığının 8. yüzyıla kadar uzanmakta olduğunu belirten Kanbur, Türkiye doğasında 154 tür salep orkidesi yetiştiğinin tespit edildiğini, Anadolu'nun İslamiyet'i kabulüyle yasak içkilerin yerini boza, şıra ve salep içeceği gibi alkolsüz içeceklerin aldığını ifade etti. Geleneksel, besleyici ve damak tadıyla uyumlu, tıpta ve gıdada önemli bir yere sahip olan Türkiye salep orkidelerini geldiği iç karartıcı ortamdan uzaklaştırmak gerektiğini vurgulayan Kanbur, şunları anlattı: ''Salep orkidesi yumruları ülkemiz ve yöremiz için yerine yenisini koyamayacağımız doğal servetimizdir. Bu servetimize, zamanında hak ettiği değeri göstermek, sahip çıkmak ve korumak ortak sorumluluğumuz olmalıdır. Salep orkide yumrularını akıl bilimsel yöntemlerle yada geçeli önlemlerle korumak bu sorunlarımıza çözüm olarak uygulanabilir. Bunun için öneriler ve geliştirilmeli ve iyileştirici çözüm projelerini mutlaka bir an önce uygulamaya koyulmalı ve bu duyarlılığı benimsemeli ve benimsetmeliyiz.'' Bilinçli yaklaşımlarla ve üretimlerle bu sorunların aşılmasında model olacak uygulamaların peşine düşülmeli ve beklenen sorunlara ulaşılması gerektiğinin önemi dikkati çeken Kanbur, yapılan tespitlere göre her yıl 50 milyon salep orkidesi doğal ortamından sökülüp ve HABITAT'ında yoksun bırakılan popülasyonlarla giderek azaldığını ve bu azalışın yok olma riskine ulaşmadan engellenmesi gerektiğini dile getirdi. -BİLİNÇSİZ SALEP BİTKİSİ TOPLAMA- Salep orkidelerinin doğal ortamlarındaki bilinçsiz toplamaların salep orkidesinin geleceğini kararttığını savunan Kanbur, sözlerini şöyle sürdürdü: ''Salep yumruları aşırı ölçüde toplanınca üreme yeteneklerini kaybediyorlar ve nesildeki azalma giderek tükenme noktasına doğru ilerliyor. Salep yumrunu korumak ve yaşatabilmek için bütün herkese görev düşmektedir. Bunun için salep orkidesi yumrularını iyi tanımak, seçici davranmak ve alınması gereken önlemleri zamanında alınmalıdır. Özendirme eğitimlerinin gerçekleştirilmesi ve kaliteli ürün fiyatlandırmada teşvik edici olunmalıdır. Tüccar ve üretici firmaların daha duyarlı olmasını sağlayarak kaliteyi arttırıcı uygulamaları artırmalıyız.'' Salep yumrularının kıvam arttırıcı ve aynı zamanda aromatik lezzet verme özelliği sebebi ile Maraş Dondurması yapımında kullanılmasının ilk kez Mado tarafından tercih edildiğini hatırlatan Kanbur, sözlerini şöyle tamamladı: ''Dondurmada kullanılmak üzere işlenen salep orkideleri, Maraş dondurması'na MADO ile birlikte bir dünya markası olmanın yolunu açmıştır. MADO'nun kullandığı saleplerin toplanması aşamalarında duyarlı davranmış ve salep orkidelerinin neslini sürekliliğini sağlanmasını önemli bir görev olarak benimsemiştir. MADO olarak salep orkidesi yumrularına olan ilgimiz, sevgimiz ve inceleme araştırma isteğimiz ve en önemlisi kaygılarımız çoğalarak artmaktadır. Türkiye'de yılda yaklaşık 45 ton salep üretildiği tahmin edilmektedir. İhracatı yasaklandığı halde 15 ton salep ülke dışına yasal olmayan yöntemlerle çıkartılmaktadır.'' (İHD-ŞMÖ-MRT-TLN)31.05.2011 10:19:40