Suat Deniz - Necip Uyanık - Ege Bölgesi'nde geçmişi yaklaşık 200 yıl öncesine dayanan ve bugün de büyük ilgi gören geleneksel deve güreşlerinde kasım ayında başlayacak sezon öncesi, deve sahipleri son hazırlıklarını yapıyor. Aydın başta olmak üzere İzmir, Çanakkale, Balıkesir, Muğla ve Antalya'da yapılan deve güreşleri, kasım ve mart ayları boyunca iç turizme önemli canlılık getiriyor. Deveciler Derneği Başkanı Aytekin Kaya, AA muhabirine yaptığı açıklamada, güreşseverler olarak deve güreşlerini sabırsızlıkla beklediklerini ifade etti. Kendisininde 10 adet devesinin bulunduğunu ve güreşlere hazırladığını anlatan Kaya, bu ay içinde deve satışlarının yoğunlaştığını, deve havutlarının da hazırlandığını belirtti. Kaya, deve sahiplerinin güreş döneminde develerini en güzel şekilde süslemek için masraftan kaçınmadıklarını, develeri özel çul ve havut hazırlayarak ''manken gibi süslediklerini'' söyledi. Güreş sezonuna yaklaşırken hazırlıkların yoğunlaştığını dile getiren Kaya, şunları söyledi: ''Çiftliğimizde bulunan 10 adet devemizi en iyi şekilde güreşlere hazırlıyoruz. Bu bir tutku. Hala hazırlıklarımız sürüyor. Üzerindeki süslemeler, aksesuarlar 3 bin lirayı geçiyor. İyi güreşen develerin fiyatları 60 bin liradan başlar 300 bin liraya kadar gider. Güreşlerde eşleşmeler develerin güçlerine göre yapılır. Sezon kasım ayında başlar ve martta sona erer.'' İspanya'da boğa güreşlerinde can kayıpları meydana geldiğini deve güreşlerinin ise şiddet içermediğini anlatan Kaya, ''Kültür ve Turizm Bakanlığı birçok alana destek sağlıyor. Deve güreşi de önemli bir gelenek ve destek verilmesini istiyoruz. Bizim güreşlerden elde edilen gelirin tamamı hayır işlerinde harcanıyor. Dünyada böyle bir gelenek yok. Sezonun başlamasıyla her hafta binlerce insan bir ilçede toplanıyo, bir araya geliyor. Nerede güreş varsa, o ilçeye maddi ve manevi yönden destek veriliyor'' dedi. Kaya, geleneksel deve güreşlerinin ilk defa 200 yıl önce Aydın'ın İncirliova ilçesine bağlı Hıdırbeyli köyünde yapıldığının bilindiğini ifade etti. -DEVE GÜREŞLERİNE HAZIRLIK- Aydın ilinde ağırlıklı olarak görülen deve güreşleri, İzmir, Manisa, Muğla ve Denizli'nin yanı sıra, Marmara'da Balıkesir ve Çanakkale'de, Akdeniz'de Burdur, Isparta ve Antalya'da yapılıyor. Deve güreşlerinin kendine özgü kuralları var ancak bunlar yörelere göre bazı değişiklikler gösteriyor. Deve güreşleri, kendine özgü bir sahaya, seyirci düzenine sahip değil. Organizasyonlar eğitim, kültür, sağlık, spor ve sosyal amaçlı konularda faaliyet gösteren derneklere gelir sağlamak için düzenleniyor. Bazı yörelerde belediyeler, güreşleri disipline sokmak ve belli bir düzen getirmek amacıyla organizasyonlara katılıyor. Deve güreşleri tek hörgüçlü dişi yoz develer ile ''Buhur'' adı verilen çift hörgüçlü erkek develerin çiftleşmesinden meydana gelen ''Tülü'' adı verilen erkek develer arasında yapılmakta. -İLGİNÇ İSİMLER- Güreşen develere verilen isimler de dikkati çekiyor. Güreş develerine verilen bazı ilginç isimler ise şöyle: Çılgın Özer, Zonguldaklı, Gelidonya, Kolombo, Dozer, Şahintepesi, Gezer, Sarızeybek, Yörükali, Almanyalı, Ceylan, Felek, Kara Kartalı, Aleks, Saddam, Zümrüt, Menderes, Fırat, Takmakol, Civan, Karamurat, Yarımdünya, Maradona bazı güreş develerinin ismi olarak bilinir. -HALI GECESİ- Güreşlerden bir gün önce güreşlere katılmak için develer geleneksel biçimiyle süslenir. Davul zurna eşliğinde şehir içinde defile yürüyüşü yaptırılır. Ayrıca cadde ve sokaklarda gezilir, akşam ise deve sahipleri ile misafirlerin katıldığı, dostlukların pekiştirildiği bir 'Halı Gecesi' düzenlenir. Bu bir nevi tanışma etkinliği olan halı gecesinde, yenilir, içilir, yöre türküleri söylenir, zeybek oynanır, misafirler ağırlanır ve açık artırma ile halı satılır. Bu gece güreşlerden bir gün önce mutlaka düzenlenmektedir. Deve güreşlerini anons eden cazgırlar ise güreşlerin renkli simalarındandır. Cazgırlar, develer için methiyeler düzer, kendisine has usulü ve kafiyeli şiirleriyle güreşlere renk katmaktadır. Ayak, orta, başaltı ve baş olmak üzere dört kategoride yapılan deve güreşlerinde galibiyetler, ''kaçırtarak, bağırtarak, yıkarak'' elde edilir. Deve güreşleri, Ege'nin kış şöleni haline gelmiştir. (SD-NU-BAH-BŞK-SA)28.09.2011 11:03:20