Hülya Gündüzalp - Türkiye'nin tescilli coğrafi işaret sayısı son 5 yılda yüzde 92,3 oranında arttı. 2006 yılında 78 adet olan tescilli coğrafi işaret sayısı bugün itibariyle 150'ye ulaştı. AA muhabirinin Türk Patent Enstitüsü (TPE) verilerinden yaptığı derlemeye göre, Adana Kebabı, Türk Rakısı, Antep Baklavası, Hellim, Isparta Gülü, Antep Fıstığı, Erzincan Tulum Peyniri, Giresun Tombul Fındığı, Malatya Kayısısı, Kayseri Pastırması, Çorum Leblebisi, Çelikhan Tütünü, Görece Nazar Boncuğu, Devrek Bastonu, Oltu Cağ Kebabı, Konya Etli Düğün Pilavı, Erzurum Civil Peyniri, Maraş Dondurması tescilli coğrafi işaretler arasında bulunuyor. Kars Türk Çoban Köpeği, Kangal Koyunu, Kangal Balıklı Kaplıcası, Karamürsel Sepeti, Gemlik Atı da tescilli işaretler arasında yer alıyor. Coğrafi işaretlerin 25 adedini de çeşitli yörelere ait kilim ve halılar oluşturuyor. Bunlar arasında Hereke İpek Halısı, Simav El Halısı, Jirkan Kilimi ve Bayat Kilimi dikkati çekiyor. -TESCİL BEKLEYEN ÜRÜNLER- Konya Mevlana Şekeri, Yozgat Arabaşısı, Van Otlu Peyniri, Van Çatak Balı, Ankara Keçisi, Uşak Halısı, Van Gölü İnci Kefali Balığı, Türk Kahvesi, Mersin Tantunisi, Beypazarı Kurusu gibi 135 ürün de TPE tarafından tescil edilmeyi bekliyor. Yine Tarsus İğne Oyası, Kastamonu Çekme Helvası, Edremit Yeşil Çizik Zeytin, Ankara Tavşanı, Anzer Balı, Erzurum Su Böreği, Gaziantep Bakır El İşlemeciliği, İzmir Tulum Peyniri, İzmir Lokması, Kangal Türk Çoban Köpeği, Beypazarı Gümüş Telkari İşletmeciliği, Osmaniye Yer Fıstığı Ezmesi, Kırkağaç Karakurt Çengeltatarı Kavunu ve Sinop Gemi Maketi de coğrafi işaret tescil talebiyle TPE'ye yapılan başvurular arasında yer alıyor. -BAŞVURULARDA PATLAMA BEKLENİYOR- Türk Patent Enstitüsü, bir süre önce başvurusu yapılmamış coğrafi işaretleri belirlemek amacıyla 81 ilin valiliklerine yazı gönderdi. Bu çalışma kapsamında kuruma 2 bin 500'ün üzerinde muhtemel coğrafi işaret bilgisi ulaştı. Bu çalışmanın neticesinde coğrafi işaret başvurularında bir ''patlama'' bekleyen kurum, bir coğrafi işaret strateji belgesi oluşturacak ve bu stratejiyle kısa, orta ve uzun vadede nasıl bir yol izleneceğini belirleyecek. -KİMİ MENŞE ADI KİMİ MAHREÇ İŞARETİ- Belirli bir bölgeden kaynaklanan bir ürünün, sadece o bölgede bulunabilecek karakteristik özellikler taşıdığını ifade eden ad ve işaretlere ''coğrafi işaret'' deniliyor. Coğrafi işaretlerler ''menşe adı'' ve ''mahreç işareti'' olarak ikiye ayrılıyor. Bir ürün; coğrafi sınırları belirlenmiş bir yöre, alan, bölge veya çok özel durumlarda ülkeden kaynaklanması, tüm veya esas nitelik veya özellikleri bu yöre, alan veya bölgeye özgü doğa ve beşeri unsurlardan kaynaklanması, üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinin tümüyle bu yöre, alan veya bölge sınırları içinde yapılması durumunda ''menşe adı'' olarak tescilleniyor. Coğrafi işaret tescili, ürünün; coğrafi sınırları belirlenmiş bir yöre, alan, veya bölgeden kaynaklanması, belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibariyle bu yöre, alan veya bölge ile özdeşleşmiş olması, üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinden en az birinin belirlenmiş yöre, alan veya bölge sınırları içinde yapılması halinde de ''mahreç işareti'' olarak yapılıyor. Menşe adına Antep Fıstığı, Taşköprü Sarımsağı ve Kangal Koyunu, Mahreç işaretine de Sivas El Halısı, Konya Etli Düğün Pilavı ve Zile Pekmezi örnek verilebilir. (HAG-ECN)01.09.2011 11:53:38