2011 - Yakın zamana kadar kendir üretiminde önemli bir merkez olan Kastamonu'nun Taşköprü ilçesinde son iki yılda hiçbir çiftçi kendir ekmedi. Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u fethi sırasında Haliç'ten gemilerin kızaklarla çekildiği urganların yapımında kullanılan Taşköprü ilçesinde yetişen kendir, coğrafya ve tarih sayfalarından silinme tehlikesiyle karşı karşıya. Taşköprü'de 2000'li yılların başına kadar bol miktarda ekilen ve yaklaşık bin ailenin geçimini sağladığı kendir, 2003 yılında SEKA Kağıt Fabrikası'nın özelleşmesi ve Tekel Jüt İpliği Fabrikası'nın 2004 yılında kapatılmasından etkilenen kendir Taşköprü'de 2 yıldır hiç ekilmedi. Konuyla ilgili açıklama yapan Taşköprü Ziraat Odası Başkanı Murat Çelik, ''İlçemizde çok uzun yıllardan beri ekimi yapılan kendir özellikle 1990'lı yıllarda yaklaşık bin ailenin geçimini sağladığı ve çiftçinin yüzünü güldüren bir konumdaydı. 2000'li yıllara gelindiğinde ise tarımdaki istikrarsız politika ve 2003 yılında ise Taşköprü SEKA Kağıt Fabrikası'nın kapanması nedeniyle kendir Taşköprü'de ekilmez duruma geldi'' dedi. Geçmiş yıllarda Gökırmak Vadisi'nin verimli topraklarının bulunduğu yaklaşık 50 köyde kendir üretimi yapıldığını söyleyen Çelik, 2004 yılında 42 çiftçinin 95 dekar kendir bitkisi ektiğini bildirdi. Kendisi de uzun yıllar kendir ekimiyle uğraşan Taşköprü Muhtarlar Derneği Başkanı Abdullah Eligüzeloğlu ise Taşköprü'de kendirin ekildiği dönemi şöyle anlattı: ''Çocukluğumuzda Taşköprü'de birinci ürün kendirdi. Sümerbank'a bağlı Kendir Fabrikası vardı. Onun kendiri beyaz kendir dediğimiz uzun süre havuzda kalırdı. Lifleri taranır ve itinayla hazırlanırdı. Lifinden ip, sicim ve yerel tezgahlarda urgan yapılırdı. Selüloz dediğimiz kendir de İzmit'e kağıt fabrikasına giderdi. Köylerde ve merkezde kooperatifler vardı. Kendir kamyonlarla nakledilirdi. Buraya SEKA yapılınca kooperatifler işlevini yitirdi. Artık üreticiler kendileri ürünlerini getirip fabrikaya teslim etmeye başladı. Kağıt olan kendir diğeri kadar kaliteli değildi. Kalite gerekmiyordu. Havuzda bekleme ve liflere ayırma süresi daha kısaydı. Kendiri bütün üreticiler Nisan ayında ekerdi. Kendir tohumu çok küçüktür. Üç parmağınla ekersin. Bir defa çapalanır, haziranda bir sefer sulanır, ağustos ayıyla birlikte de hasadı yapılır. Hasadı köylüler biraya gelerek imece usulüyle yaparlardı. Son zamanlarda zahmetli olduğu için çim biçme makineleriyle biçilmeye başladı. Soyduğumuz kendirin liflerini sırıklara koyar kurumaya bırakırdık. Kuruduktan sonra onları toplayıp demet yapıp pazara yada fabrikaya getiriyorduk. Bir demet kendir ile her aile yaklaşık bir haftalık geçimini sağlıyordu. SEKA kapanmadan önce kendirin fiyatı 1300 lira idi. Daha sonra özelleşti. dışarıdan ithal etmeye başlandı. Bizim de eski yöntemlerle üretim yaptığımızdan yurt dışıyla rekabet edemedik. Fabrika 50 kuruşa alım yapmak istedi. Bizim maliyetimizi de kurtarmadığı için çiftçi buna yönelmedi. Üretici kendirden sonra ise sarımsak, şeker pancarı başta olmak üzere arpa ve buğday ekimine yöneldi. Hayvancılığa yöneldi. Ayrıca Taşköprü de Germeç de ve Kastamonu'da 1'er tane kendir hanları vardı. Buralar kendir deposu olarak kullanılıyordu. Halıcılar kendir hanlarına gelir beğendikleri kendir balyalarını alırdı.'' -ASIRLIK BİR MESLEK DAHA TARİHTEKİ YERİNİ ALDI- 55 yıldır urgancılık mesleğiyle uğraşan ve emekli olan Celal Kuşoğlu (73), o dönemlerde kendirden bükülerek yapılan ip ve urganlar için alınan siparişlere yetişemediklerini ancak artık hiç bir şeyin eskisi gibi olmadığını söyledi. Kuşoğlu, ''Bir dönem kendir üretim alanında Taşköprü büyük bir merkezdi, bu yerli üretim ürünlerinde para dışarıdan şehrimize direkt giriyordu, şimdi ise dışarı gidiyor. Kastamonu'nun geçim kaynağı olan kendir bitti, naylon ip çıktı, biz artık kendir olmadığından naylon ipleri dışarıdan almak zorunda kalıyoruz. İzmir, Tire, Denizli ve Gaziantep gibi diğer illerden getirtiyoruz ve gelen naylon iplerden hayvan bağlama yularları yaptırıyoruz'' dedi. Geçmiş yıllarda ekilen kendirlerden elinde kalan köylüler bunları sobalarını tutuşturmak için kullandıklarını belirterek, kendir soymanın ayrı bir uğraş olduğunu ve satamadıkları için de kendir üretimi yapmadıklarını dile getirdi. (İS-MT-ŞNY-AK)19.09.2011 14:50:16