Yeşim Sert Karaaslan - Bilgisayar teknolojisinin üst düzey tasarımı olan ''nöronavigasyon'' ile beyin cerrahisinde hedeflenen lezyona büyük doğruluk derecesiyle yaklaşılıyor ve ameliyatta sağlıklı dokuda oluşabilecek zarar en aza düşürülüyor. Bu sistemle, beyin içerisinde gidilecek bir hedefe x, y, z koordinatları hesaplanarak minimal bir sapmayla ulaşılarak, ameliyat başarısı artıyor. Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroşirürji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Bülent Tucer, AA muhabirine yaptığı açıklamada, gelişen teknolojiyle birlikte birçok yeni cihazın tıbbın hizmetine girdiğini, hizmet kalitesinin arttığını ve ölüm oranlarının azaldığını söyledi. Tedavide elde edilen başarı sonucunda yaşam süresinin uzadığını, Türkiye'de cumhuriyetin ilk yıllarında ortalama 40 yıl olan ömrün son verilere göre erkeklerde ortalama 72, kadınlarda 76 yıl olduğunu ifade eden Tucer, uzun yaşamla birlikte kalp ve damar ile kanser hastalığının görülme oranının arttığını belirtti. Tucer, kanserin herhangi bir dokuda kontrolsüz ve o dokunun fonksiyonlarından bağımsız hücre çoğalmalarından kaynaklandığını ve vücudun herhangi bir yerinden çıkmış kanserli tümörün vücudun farklı yerlerine yayılabildiğini dile getirdi. Beynin, tüm vücutla sürekli iletişim halinde olan ve vücudun kontrolünü sağlayan en önemli organlarından biri olduğunu anlatan Tucer, beyinin kendisinden kaynaklanan tümörlerin dışında vücudun farklı bölgelerinden çıkan tümörlerin de beyne yayılabildiğini anlattı. Tucer, tümörler dışında doğuştan var olan anormal dokuların da olabildiğini belirterek, bunların epilepsiye yol açabildiğini söyledi. Damarsal patolojiler içerisinde de damarsal yumaklar, düşük akınlı toplar ve damar yapıları bulunabildiğini ifade eden Tucer, ''Bu yapılar zaman zaman değişik nedenler nedeniyle kanayabileceği gibi sara hastalığına (Epilepsi) yol açabilir'' dedi. Tucer, bu lezyonların tedavi amacıyla çıkarılması gerektiğini belirterek, cerrahi işlemlerin beynin özelliklerinden dolayı ciddi riskler taşıdığını, ancak cerrahi işlemlerin bu hastalıkların tedavisinde en etkin yöntemler arasında yer aldığını vurguladı. Bu cerrahiler sonucu ortaya çıkabilecek risklerden korunmak için teknolojik gelişimlerden sonuna kadar yararlanılması gerektiğinin altını çizen Tucer, yüksek teknolojinin hem tanı konulmasını kolaylaştırdığını hem de tedavi aşamasında büyük kolaylıklar getirdiğini söyledi. -NÖRONAVIGASYON İLE HEDEFTE MİNİMAL SAPMA- Tucer, bilgisayar teknolojisinin üst düzey tasarımı olan ''Nöronavigasyon cihazı'' ile beyin cerrahisinde önemli alındığını belirterek, ''Nöronavigasyon, hedeflenen lezyona büyük doğruluk derecesiyle yaklaşım sağlıyor ve operasyon sırasında sağlıklı dokuda oluşabilecek zararı en aza düşürüyor'' dedi. Sistemin, cerrahi işlemlerden kaynaklanan riskleri azaltmak ve minimize etmek amacıyla kullanıldığını ve hem cerrah hem de hasta açısından cerrahinin daha güvenli yapılabilmesine katkı sağladığını dile getiren Tucer, günümüzde nöronavigasyonla birlikte kimi testlerin ve çeşitli uygulamaların yapılması ile ölüm ve sakatlık oranlarında önemli düşüşler sağlandığını söyledi. Tucer, navigasyon sistemleri, görüntü birleştirme yazılımları sayesinde farklı görüntüleme kesitlerinin milimetrik doğrulukta üst üste bindirilebildiğini vurgulayarak, navigasyon sitemlerinin cerrahi mikroskopla ve intraoperatif ultrasound görüntüleriyle birlikte kullanılabildiğini belirtti. Son teknoloji ürünü olan Nöronavigasyonun kelime anlamı olarak ''yön bulma veya yönlendirme'' anlamına geldiğini ifade eden Tucer, ''Nöronavigasyon sistemleri uçaklardaki otopilota benzer bir sistem olup, uçağın belirlenen bir hedefe yönelmesi veya gitmesi gibidir. Bu sistemle, beyin içerisinde gidilecek bir hedefe X, Y, Z koordinatları hesaplanarak minimal bir sapmayla ulaşılmaktadır'' diye konuştu. -NÖRONAVIGASYON HAZIRLIĞI VE PLANLAMASI- Tucer'in verdiği bilgiye göre, nöronavigasyon şöyle yapılıyor: ''Ameliyat sabahı veya öncesinde hastanın BT veya MR ile 2 mm'lik volumetrik çekimleri gerçekleştiriliyor. Bir veya daha fazla görüntüleme yöntemi ihtiyaca göre aynı anda kullanılabiliyor. Bu çekimler, ameliyatta kullanılacak tanımlama yöntemine göre, cilt belirleyicilerle veya bunlar olmaksızın çekimler yapılıyor. Çekilen bu görüntüler, optik flopi, network veya zip disket yoluyla nöronavigasyonun bilgisayar ünitesine transfer ediliyor. Navigasyon planlama bilgisayarında görüntüler işlendikten sonra yine zip disket veya flash bellekler vasıtasıyla ameliyathanedeki üniteye aktarılıyor. Bu görüntüler, sisteme 3 farklı yöntemle tanımlanabiliyor. Yüzeysel belirleyicilerle, anatomik landmarkerlarla veya Z-touch dediğimiz cihazla yüz taraması uygulanarak yapılıyor. Cilt insizyonu ve lezyona uygun merkezli kraniyotomi planlanıyor, nöronavigasyona cerrahi mikroskop ve ultrasound da tanımlanarak cerrahiye başlanıyor. Nöronavigasyon hazırlığı ve planlanması ortalama 15 dakika sürüyor. (YŞM-JM)08.09.2011 11:31:03