AKSARAY (A.A) - Ersin Altınsoy - Aksaraydaki Ihlara Vadisinde,
Ortodoks mezhebinin kurucularından Saint Georgios adına yaptırılan 700 yıllık
kilisenin duvar resmindeki sarıklı kaftanlı kişinin, kiliseyi yaptıran Hristiyan
yönetici Basileios olduğu ortaya çıktı.
Kapadokya bölgesinin en önemli yerleşimlerinden Ihlara Vadisi, Anadoluda
Hristiyanlığın ilk izlerinin rastlandığı kiliseleri ile dikkati çekiyor.
Vadinin Ihlara beldesi ile Belisırma köyü arasındaki bölümünde kayalık
bölgede yer alan Kırkdamaltı (Saint Georgios) Kilisesinin zengin duvar
freskoları arasında sarıklı ve katanlı bir kişinin resmi göze çarpıyor.
Tavan ve duvarları dini konular içeren resimlerle süslenmiş kilisedeki en
büyük tasvir olduğu için dikkati çeken sarıklı kişinin kilise duvarında yer
almasına şaşıran uzmanlar, yaptıkları incelemede çarpıcı sonuçlara ulaştı.
-Kilise duvarında sarıklı resim, kitabede Sultan Mesud övgüsü-
Kilisenin duvardaki kitabesinden, sakallı, kaftanlı ve sarıklı kişinin,
kiliseyi yaptıran Hristiyan yönetici Amirarzes Basileios, yanındaki kişinin de
adına kilise yapılan Aksarayın Güzelyurt ilçesi doğumlu Ortodoks mezhebinin
kurucularından Saint Georgios olduğu ortaya çıktı.
Aynı kitabede dönemin Selçuklu Hükümdarı Sultan Mesud ise Yüceler yücesi
soylular soylusu Büyük Sultan Mesud sözleriyle övülüyor.
Uzmanları şaşırtan bu sonuçla ilgili Aksaray Kültür ve Turizm Müdür Vekili
Mustafa Doğan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, çok tanrılı Roma İmparatorluğu
döneminde Anadoluda yayılan Hristiyanlığın baskı gördüğü için Ihlara Vadisi gibi
korunaklı ve gizlenmeye uygun yerleşimlerde varlığını sürdürdüğünü ifade etti.
Kapadokyadaki kaya oyma mekanların ve yer altı şehirlerinin bu baskı
nedeniyle arttığını vurgulayan Doğan, şunları kaydetti:
4. yüzyılda Hristiyanlar baskı altında dinlerini yaşarken, 11 ve 12.
yüzyılda bu bölgede Selçuklu hakimiyeti başlıyor ve bölgede yaşayan
Hristiyanların inancına, yaşam biçimlerine kesinlikle müdahale edilmiyor. Vadide
Hristiyanlığın özellikle ilk dönemlerine ait, okuma-yazmanın yaygın olmadığı
dönemlerde çok güçlü freskolar var. Hristiyanlık, okuma yazma bilmeyenlere bu
resimlerle anlatılıyor dedi.
-Kilise duvarındaki sarıklı resim hoşgörünün sonucu-
Doğan, 17 kilometre boyunca yüzlerce kilise ve binlerce kaya oyma mekanın
olduğu Ihlara Vadisinde Selçuklu döneminde Hristiyanların inancına ve yaşam
tarzına müdahale edilmediğine işaret ederek, sözlerini şöyle sürdürdü:
O dönemde yapılan Kırkdamaltı, diğer adıyla Saint Georgios Kilisesi
duvarlarındaki resimlerle Kapadokyadaki tüm kiliselerden ayrılıyor. Bölgede
yönetici konumunda olan Amirarzes Basileios ve eşi Tamara, Aziz Georgios adına
kilise yaptırıyor. Kaya oyma olarak yapılan kilisenin duvarında Hz. İsanın da
resmedildiği pek çok dini tasvir var. Duvar resimlerinden en büyüğünde ise
Basileios ve eşi Tamara, Aziz Georgiosa kilisenin bir maketini sunarken
resmedilmiş. Basileios Selçuklular adına bu bölgeyi idare eden Hristiyan
yönetici. Bu resimde Basileiosun başında sarık ve üzerinde kaftan var. Yani o
dönemdeki Müslüman Selçuklu kıyafeti içinde. Bir Hristiyan yöneticinin Türk
sarığı ve kaftanıyla kilise duvarında yer alması o dönemde Türklerin
Hristiyanlara karşı hoşgörüsünün ispatı. Selçuklulardan o kadar memnunlar ki,
böylesi önemli bir kilisenin duvarına Müslüman sarığı ve kaftanıyla resmini
yaptırıyor ve Sultan Mesuddan Yüceler Yücesi sözleriyle bahsediliyor.
1283-1295 yıllarında yapılan kilisenin kitabesindeki ifadelerin ve
duvarındaki resmin bu açıdan çok özel olduğunu aktaran Doğan, Bu, Kapadokya ve
Türk tarihi açısından çok önemli. Ihlara Vadisini bu nedenle bir hoşgörü vadisi
olarak niteleyebiliriz. Çünkü, yine vadide kaya oyma bir kilise ile bir cami yan
yana bulunuyor ifadelerini kullandı.
Yayıncı: Ahmet Kayır