KÜTAHYA (A.A) - Kütahyanın Şaphane ilçesinde, yaklaşık 700 yıl önce ibadete açılan ve depremlerden hiç etkilenmeyen ahşap Koca Seyfullah Camisinde, mihrabın yanlarında bulunan ahşap sütunlardan oluşan deprem izleme düzeneği ilgi görüyor.
     Alt bölümündeki iş yerlerinden dolayı 20nci yüzyıldan itibaren Şaphane Ulu Cami adıyla da anılmaya başlanan cami, ahşap oyma süslemeleriyle yerli ve yabancı turistlerin dikkatini çekiyor. İç mekanı 615 metrekare olan camide aynı anda bin kişi ibadet edebiliyor.
     Mihrabın sağı ve solunda bulunan 210ar santimetre uzunluk, 43 santimetre çapa sahip ahşap sütunların, cami zeminindeki sismik hareketlerin kontrolü için inşaat sırasında yapıldığı biliniyor. Yer sarsıntılarında terazi görevi yapan ve caminin zemin seviyesinin ölçümü için konulan iki sütun, halen işlevini sürdürüyor.
     Yüzyıllardır camide görev yapan imamlar, deprem gibi nedenlerle ibadethanenin yerleşim dengesinin bozulup bozulmadığının anlaşılması için sabah namazları öncesi ortalarından birer çiviyle tutturulan sütunları kontrol ediyor. Yer hareketlerinde herhangi bir sütunun milimetrik ölçüyle kayması ve sıkışması durumunda dairesel dönüşünü tamamlanamayacağından, caminin zemin dengesinin bozulduğu anlaşılıyor.
     Yurt içi ve yurt dışından gelerek düzeneği inceleyen uzmanlar, Avrupada gerçek anlamda depreme yönelik rasathanenin 1561 yılında Almanyanın Kassel kentinde kurulduğunu belirterek, yaklaşık 700 yıl önce bu caminin mihrabına deprem izleme düzeneği kurulmasına dikkati çekti.
    
     -7,6 büyüklüğündeki Gediz depremine dayandı-
    
     Yerel tarih araştırmacısı ve yazar Cavit Kocaçay, AA muhabirine, mihrabın yanlarında bulunan ahşap sütunların, caminin zemin kaymasının kontrolü için yapıldığına dair bilgiye, yaptığı araştırmalardan ulaştığını söyledi.
     İmamların sabah namazına geldiğinde önce mihrapta bulunan iki sütunu çevirerek kontrol ettiğini, zeminde kayma olup olmadığını belirleyip güvenliği sağladıktan sonra cemaate namaz kıldırdığını belirten Kocaçay, 1970 yılında Şaphaneye 50 kilometre uzaklıktaki Gediz ilçesinde 7,6 büyüklüğünde deprem oldu. Gediz yerle bir olup bu ilçede birçok cami yıkılırken, Koca Seyfullah Camisi depremden zarar görmedi dedi.
     İlçede yaşayan nalbant Murat Çakır (72) da iç ve dış duvarları ahşap olan caminin, kireç, çam kabuğu ve at kılı karışımıyla sıvandığını bildiğini anlattı. Bundan dolayı sıvanın sağlam olduğunu ve dökülmediğini dile getiren Çakır, Bu camide çimento yok. 700 yıllık olduğunu biliyoruz. Eskiden yol, caminin altından geçerdi. Arabalar buralarda konaklardı diye konuştu.
    
     Muhabir: Zekeriya Türkel / Sedat Gök
     Yayıncı: Deniz Açık